7. Dadl y Blaid Brexit: Y Deyrnas Unedig a'r Undeb Ewropeaidd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:00 pm ar 25 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 6:00, 25 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Fel cenedl annibynnol byddem yn sicr yn cael ein cydnabod fel cenedl drwy'r byd i gyd. Fy nymuniad i yw i'r genedl Gymreig honno ddatblygu'r rhwydweithiau rhyngwladol y mae eich plaid, i bob golwg, yn benderfynol o'u difa—gan adeiladu waliau yn hytrach nag adeiladu pontydd.

Ond ar bob cyfrif, gadewch i ni siarad am ein seilwaith trafnidiaeth, gan fy mod bob amser yn awyddus i wneud hynny, a sut i wella cysylltedd er mwyn cryfhau ein heconomi, ond gadewch inni wneud hynny mewn ysbryd o uchelgais gwirioneddol i'n gwlad fel partner cyfartal wrth ochr Lloegr, yr Alban, ein ffrindiau ar draws môr Iwerddon ac yn wir ein ffrindiau ar draws y sianel. I'ch atgoffa am waddol trafnidiaeth yng nghyd-destun y Deyrnas Unedig: mae wedi cymryd tan nawr i gael un filltir o reilffordd wedi'i thrydaneiddio yma yng Nghymru, a hyd yn oed wedyn, pan ddaw'n weithredol, cyn belled â Chaerdydd yn unig y bydd hynny'n digwydd, oherwydd penderfynodd Llywodraeth y DU mai dyna pa mor bell y dylai fynd. Mae ein holl briffyrdd aml-lôn yn rhedeg o'r dwyrain i'r gorllewin; mae'r llwybrau hynny'n bwysig iawn wrth gwrs, ond ble mae'r llwybrau rhwng y de a'r gogledd a allai, yn yr un modd, fod wedi helpu i greu economi integredig yng Nghymru? Nid oes unrhyw gysylltiad rheilffordd i lawr arfordir gorllewinol Cymru o gwbl. Rwy'n credu y gallwn feicio'n gyflymach o Flaenau Ffestiniog i Gaerfyrddin na mynd ar y trên, sy'n cymryd tua wyth awr. O ran gwariant ar y rheilffyrdd, rydym yn cael 1 y cant o'r arian sydd ar gael ar gyfer gwella ac ehangu rhwydweithiau rheilffyrdd, er bod gennym 11 y cant o'r rhwydwaith rheilffyrdd. HS2—rwy'n siŵr eich bod i gyd yn gwybod, wrth i wariant HS2 godi, fod gwariant ar y rheilffyrdd yng Nghymru yn gostwng oherwydd ei fod yn cael ei ystyried yn brosiect Cymru a Lloegr, er bod pob astudiaeth yn dangos y bydd economi Cymru yn cael ei niweidio gan HS2. Dyna waddol y DU, a Llywodraeth y DU, fel y nodais yn gynharach, a benderfynodd nad oedd Cymru'n haeddu cael un filltir o reilffordd na ffordd statws craidd o fewn y rhwydweithiau TEN-T. Cymerwch eich tro—Mark Isherwood yn gyntaf.