7. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Paratoi ein gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru ar gyfer Brexit heb gytundeb

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:24 pm ar 1 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 5:24, 1 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y gyfres yna o gwestiynau—cyfres eithaf hir o gwestiynau. Fe wnaf fy ngorau i roi rhywfaint o olwg gyffredinol arnyn nhw. Hoffwn ddechrau drwy ddweud fy mod i, wrth gwrs, yn croesawu'n fawr y dathliadau amlddiwylliannol a grybwyllwyd gan Mark Isherwood, ac rwy'n hapus iawn i gefnogi hynny. Mae'n gwbl hanfodol yn y sefyllfa hon o ansicrwydd a rhaniadau ein bod ni'n gwneud yn siŵr bod y bobl sy'n cyfrannu at ein diwylliant amlddiwylliannol cyfoethog yma yng Nghymru yn cael eu gwerthfawrogi'n briodol, a'u gwobrwyo am eu cyfraniadau. Rwy'n fwy na pharod i wneud hynny.

Fe af yn sydyn drwy rai o'r pethau mwy penodol am lywodraeth leol a godwyd gan 7Mark Isherwood. Yn amlwg, rydym ni'n cydnabod y risgiau ariannol i lywodraeth leol a gwasanaethau cyhoeddus eraill yn gyffredinol, fel y dywedais yn fy natganiad. Gallai ef helpu, wrth gwrs, drwy sicrhau bod Llywodraeth y DU yn cyflawni'r ymrwymiad na fyddai Cymru'n colli ceiniog o gyllid o ganlyniad i Brexit. Byddai cael y math hwnnw o sicrwydd yn sicr o gymorth o ran cynllunio. Wrth gwrs, ar hyn o bryd, nid oes gennym ni sicrwydd o'r fath. Mae honno'n broblem fawr. Byddai hefyd o gymorth pe byddai gennym ni unrhyw syniad beth fydd yn digwydd i'r gyllideb, oherwydd er bod gennym ni lawer o addewidion, nid oes gennym ni ddeddf cyllid nac unrhyw bleidlais arni. Felly, byddai hynny'n helpu hefyd.

Mae llywodraeth leol wedi gwneud eu gorau i raddau helaeth iawn, fel y dywed adroddiad yr Archwilydd Cyffredinol. Rydym ni wedi datblygu dealltwriaeth dda o oblygiadau Brexit ac rydym yn ymgysylltu ar draws y Llywodraeth. Mae gennym gyngor partneriaeth yfory, mewn gwirionedd, pryd y byddwn yn trafod y paratoadau. Gofynnwyd i bob awdurdod lleol roi'r wybodaeth ddiweddaraf bob mis i'r panel cynghori ar barodrwydd ar draws eu hawdurdodau lleol, ac, er enghraifft, mae'r cynlluniau hynny'n cynnwys gwaith i sicrhau bod cadwyni cyflenwi, yn enwedig y rhai hynny sy'n cefnogi gwasanaethau allweddol, mor gadarn â phosibl; i gefnogi gwladolion yr UE i sicrhau statws preswylydd sefydlog; hyfforddiant ac ymwybyddiaeth o newidiadau megis yr ychydig a grybwyllwyd ganddo ynghylch gofynion ardystio allforion ac yn y blaen; codi ymwybyddiaeth o'r arferion gorau ar gyfer storio bwyd, er enghraifft darparu cyngor a chanllawiau ar ddiogelwch bwyd; ac unrhyw newidiadau i'r trefniadau arolygu mewn porthladdoedd ac yn y blaen.

Fodd bynnag, rwy'n credu, Dirprwy Lywydd, nad yw'r meinciau gyferbyn wedi gweld yr eironi oherwydd mae'r syniad mai'r unig broblem o ran caffael yw y byddwn ni'n hysbysebu ein contractau i awdurdod gwahanol yn chwerthinllyd, yn enwedig gan mai dyna'r unig beth yr oedden nhw'n gallu ei nodi mewn unrhyw fodd fel rhywbeth i gydio ynddo fel yr unig beth da i ddod yn sgil Brexit. Ac rwy'n credu y gadawaf hi yn y fan yna.