Part of the debate – Senedd Cymru am 4:05 pm ar 8 Hydref 2019.
Rwy'n croesawu'n fawr ddatganiad y Gweinidog. Mae digartrefedd yn fater cymhleth sy'n cael ei achosi gan nifer o wahanol ddigwyddiadau. Gall colli swydd, sy'n cyd-ddigwydd â pherthynas yn dod i ben, olygu bod rhywun yn cael ei hun yn ddigartref nad oedd erioed wedi ystyried y byddai hynny'n digwydd iddo ef.
Er bod pobl yn aml yn cysylltu digartrefedd â chysgu ar y stryd, mae llawer mwy o bobl ddigartref yn cysgu ar soffas a lloriau ffrindiau a theulu neu mewn llety dros dro. Y peth pwysicaf—ac rwy'n cytuno â'r Gweinidog—yw atal pobl rhag bod yn ddigartref yn y lle cyntaf drwy ymyrryd yn gynnar—ataliad, ymateb brys a thai, llety a chymorth, ac yna darparu tai a chymorth parhaus fel ffordd o symud pobl allan o ddigartrefedd.
I rai pobl ddigartref, ni fydd darparu tŷ neu fflat yn datrys eu problemau. Mae eu problemau nhw'n fwy o lawer na hynny, a'r cyfan a wnewch yw eu paratoi ar gyfer methiant. Rydych yn eu rhoi mewn tŷ neu fflat nad ydyn nhw'n gallu ymdopi ag ef. Rwy'n cytuno â'r hyn a ddywedodd y Gweinidog am bobl 18 mlwydd oed; yn 18 oed, nid oeddwn i'n gallu edrych ar ôl fy hun mewn plwc iddyn nhw yn mynd i arwain bob amser, neu mewn llawer iawn o achosion, at lawer o fethiant.
Hoffwn i ychwanegu fod yna waith da yn cael ei wneud gan elusennau fel y Wallich, gan gynnwys eu prosiect trawsffiniol nhw ar gyfer menywod yn Birchgrove, Abertawe. Ond a fyddai'r Gweinidog yn cytuno, hyd nes y dechreuwn ni adeiladu mwy o dai cyngor a defnyddio tai gwag unwaith eto, a hyd nes y bydd y cyflenwad o dai yn bodloni'r galw am dai, yna bydd gyda ni bob amser ryw fath o ddigartrefedd, oherwydd mae'r hyn sydd gennym ni'n anghydnaws â'r sefyllfa ar hyn o bryd? Mae llawer mwy o alw nag o gyflenwad. Gwn fod y Llywodraeth yn rhoi arian i mewn o ran y galw am dai, ond pe gallem roi mwy o arian i mewn o ran y cyflenwi fel bod gennym ddigon o dai mewn gwirionedd, yn y pen draw gallai hynny arwain at gylch rhinweddol, yn hytrach na'r cylch dieflig yr ydym ynddo ar hyn o bryd.