Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:50 pm ar 9 Hydref 2019.
Weinidog, dros flynyddoedd lawer, bûm yn pryderu'n fawr ynglŷn â nifer yr achosion y mae safonau masnach wedi'u dwyn yn erbyn ein ffermwyr, sy'n mynd i'r llys, ddim ond i weld yr achos yn cael ei ollwng. Ceir honiad bod ffermwr—yng ngogledd Cymru oedd hyn—wedi cymryd amser afresymol i gael gwared ar garcasau wedi'i ollwng. Aeth achos yn erbyn tri ffermwr a'u rheolaeth o ddiadell o ddefaid mynydd Cymreig i'r llys ac fe'i gollyngwyd. A gwn am ffermwr y bu'n rhaid iddo fynd i'r llys am fethu darparu gwellt ffres euraid i'w anifeiliaid orwedd arno. Roedd yr achos hwnnw'n aflwyddiannus yn y llys hefyd. Felly, nid yw'n syndod fod yna deimlad ei bod hi'n ymddangos bod awdurdodau lleol yn benderfynol o erlyn yn gyntaf yn hytrach na cheisio gweithio'n fwy adeiladol.
Yn ddiweddar iawn, aethpwyd â ffermwr yn fy etholaeth i'r llys, dros fisoedd lawer o boeni ynghylch penderfyniad—a gallaf weld Aelodau eraill yn cytuno â mi. Roedd costau'r llys yn £100,000, a chafodd yr achos ei ollwng. Mae'n rhaid newid y sefyllfa hon, gan fod ffermwyr yn cael eu cosbi'n annheg gan gost ymladd achosion troseddol. A wnewch chi adolygu effeithlonrwydd awdurdodau lleol a'u cyfundrefnau arolygu er mwyn edrych am ffordd well o weithio'n fwy cydweithredol â ffermwyr, yn hytrach na mynd â ffermwyr i'r llys gan ddefnyddio arian y trethdalwyr i awdurdodau lleol dalu treuliau llys, a gadael ein ffermwyr gweithgar, yn y pen draw, i wynebu costau llys enfawr am achosion llys aflwyddiannus?