5. Datganiad gan y Prif Weinidog: Polisi Cyfansoddiadol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 15 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 4:31, 15 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Llywydd, safodd George Bernard Shaw yn ymgeisydd Llafur yn ward St Pancras Awdurdod Llundain Fwyaf yn 1904. Safai ar bolisi o weriniaetholdeb, llysieuaeth, anghrediniaeth a llwyrymwrthodiaeth. [Chwerthin.] Nawr, rwy'n cynnig y rheini fel bwydlen yn hytrach na rysáit ar gyfer yr Aelod dros Flaenau Gwent, oherwydd mae'n rhaid imi ddweud wrtho na chafodd George Bernard Shaw ei ethol y tro hwnnw.

Ond hoffwn ddiolch i Alun Davies am ein hatgoffa o hanes hir hyn i gyd. Pan draddodais ddarlith Keir Hardie yr wythnos diwethaf, ceisiais ddwyn ynghyd ddadl Keir Hardie am undebaeth llafur a'i ddadl dros ymreolaeth i bawb, a dadlau o safbwynt egwyddorion undebau llafur ynghylch pam y credaf fod Cymru ar ei hennill yn undeb y Deyrnas Unedig ac yn undeb yr Undeb Ewropeaidd hefyd.

Datganoli—credaf nad yw'r term o fudd bellach ac y dylem ni fod yn ceisio meddwl am wahanol ffyrdd o fynegi'r trefniadau y byddwn yn eu gweld ar gyfer y Deyrnas Unedig yn y dyfodol. Cytunaf fod yr IGA—y cytundeb rhynglywodraethol—yn enghraifft dda o sut y gallwch chi gytuno'n wirfoddol i weithredu gyda'ch gilydd mewn ffordd sydd, yn eich tyb chi, yn fuddiant cyffredin. Ac mae Alun Davies yn iawn, wrth gwrs: mae hwn yn fan cychwyn. Dywedwn ynddo ein bod yn credu bod yna ffyrdd y bydd y ddadl yn mynd â'r peth ymhellach ac, yn sicr, mae hynny'n wir o ran masnach ryngwladol. Dywedais nad oeddwn yn sentimental ynghylch y Deyrnas Unedig, ond pwy allai gredu y byddwn eisoes yn teimlo'n sentimental ynghylch y dyddiau pan yr oedd Dr Fox yn gyfrifol am fasnach ryngwladol? [Chwerthin.] [Torri ar draws.] Yn wir. Ond mae hynny'n cadarnhau pwynt olaf Alun Davies, mai'r hyn sydd gennym ni yma yw cyfres o drefniadau sefydliadol sy'n mynd y tu hwnt i unigolion—na allwn ni gael system lle mae gennych chi Weinidog yn y Llywodraeth sy'n deall pethau, rydych chi'n gwneud rhywfaint o gynnydd, mae'r person hwnnw'n gadael neu'n symud i rywbeth arall, ac rydych chi'n ôl yn y dechrau unwaith eto. Mae'n rhaid i ni gael trefniadau sefydliadol sy'n sefydlu'r pethau hyn ac yn mynd y tu hwnt i hap a damwain o ran pwy sy'n digwydd bod yn yr ystafell gyda chi ar unrhyw ddiwrnod penodol.