Hi-Lex

Part of 4. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 4:00 pm ar 16 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 4:00, 16 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i Dai Lloyd am ei gwestiynau ac yn gyntaf oll, hoffwn ddweud fy mod yn anghytuno â'ch asesiad o'r gefnogaeth y mae Llywodraeth Cymru yn ei rhoi i weithgynhyrchu yng Nghymru a phwysigrwydd arloesi? Rydym ar fin agor y drysau ar y ganolfan ymchwil gweithgynhyrchu uwch yng ngogledd Cymru. Bydd honno'n ganolfan ymchwil unigryw. Yn wir, galwodd eich Aelodau eich hun am ganolfan ymchwil gweithgynhyrchu uwch yng Nghymru. Gobeithio y byddwch yn cefnogi ei lansiad ym mis Tachwedd.

Mae gennym glwstwr lled-ddargludyddion cyfansawdd gorau Ewrop, os nad y byd; mae gennym M-SParc, eto yng ngogledd-orllewin Cymru; mae gennym Aston Martin Lagonda, sydd wedi penderfynu gwneud de Cymru yn gartref i'w rhaglen drydaneiddio. Mae arloesi ar hyd a lled Cymru o ganlyniad i'r buddsoddiad strategol gan Lywodraeth Cymru. Mae'r buddsoddiad hwnnw'n diogelu ein heconomi ar gyfer y dyfodol. Ond roedd y cwmni hwn yn y fath sefyllfa fel na allai oroesi heb gontractau pwysig gan Honda. Gwaethygwyd eu trafferthion gan benderfyniad gan Volvo i fabwysiadu injan a fyddai’n defnyddio trosglwyddiad trydan na fyddai’n galw am geblau. Roedd y ddau ffactor yn rhoi dyfodol y cwmni yn y fantol yma yng Nghymru.

Nododd yr Aelod enghreifftiau o lwyddiant yn Ottawa, ond y gwahaniaeth amlwg rhwng Ottawa a Chymru yw nad yw Ottawa yn yr Undeb Ewropeaidd ar hyn o bryd, yn wynebu gadael heb gytundeb, ac mae hwn yn fygythiad mawr i'r sector. Ac os edrychwn ar fusnesau eraill ledled y DU ar hyn o bryd, yr arolwg y soniais amdano’n gynharach, gwelwn fod 11.8 y cant o gwmnïau yn y sector modurol, bron i 12 y cant o fusnesau yn y sector pwysig hwnnw, eisoes wedi troi oddi wrth weithrediadau yn y DU. Mae'n bosibl fod y sector ar fin methu’n llwyr o ganlyniad i'r diffyg penderfyniad, diffyg gweithredu a methiant Llywodraeth y DU i weithredu i'w gefnogi. Ac fel y dywedais, yfory byddaf yn pwyso ar Lywodraeth y DU i gefnogi rhethreg gadarnhaol ynghylch dyfodol y sector modurol gydag arian caled ar gyfer cronfa Kingfisher.

Rwy'n credu bod dau gyfle mawr yn ne Cymru, o ran y trosglwyddo y mae'r Aelod yn ei nodi, a buaswn yn cytuno bod angen i ni gael trosglwyddiad di-dor, os mynnwch, i weithgaredd sector modurol newydd yn ne Cymru. Yn gyntaf oll, ceir cyfle amlwg gyda systemau gyriant amgen—trydan yn fwyaf amlwg, ond gyda hydrogen hefyd o bosibl. Rydym yn gweithio ar y cyfleoedd hynny, nid yn unig gyda fforwm modurol Cymru, ond hefyd, mae'n rhaid i mi ddweud, gyda BEIS ar lefel Llywodraeth y DU, i geisio denu cymaint o gyfleoedd buddsoddi a chronfeydd grantiau ag y gallwn i Gymru. Mae'r cyfle mawr arall, Lywydd, yn ymwneud â'r diffyg cyfleusterau ailgylchu ar gyfer batris ar hyn o bryd, ac ar gyfer cyfansoddion hefyd. Felly, unwaith eto, rydym yn edrych ar gyfleoedd i'r rhanbarth elwa ar y prinder hwn o gyfleusterau o'r fath.