7. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau: y Cynllun Bathodyn Glas yng Nghymru: Cymhwystra a Gweithredu

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 16 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 5:30, 16 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Trof yn awr at yr asesiad o bobl sy'n ymgeisio am y cynllun. Rwy'n credu y bydd pob Aelod yn ymwybodol mai awdurdodau lleol sydd i benderfynu pwy sy'n bodloni'r meini prawf cymhwystra, ond mae Llywodraeth Cymru wedi datblygu offer i'w cynorthwyo yn eu dyletswyddau. Mae'r gwasanaeth ar-lein cenedlaethol, gwasanaeth digidol y bathodyn glas, dan arweiniad Lloegr, yn galluogi pobl i wneud cais ar-lein ac yn trefnu’r gwaith o gynhyrchu a dosbarthu bathodynnau. Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn ariannu gwasanaeth asesu annibynnol. Mae'n darparu cyngor a chymorth i awdurdodau lleol pan na allant wneud penderfyniad. Fodd bynnag, nid yw pob awdurdod lleol yng Nghymru yn defnyddio'r offer a ddarparwyd gan Lywodraeth Cymru. Rwyf wedi gofyn i fy swyddogion sicrhau bod awdurdodau lleol yn fodlon â'r deunyddiau a'r cymorth y mae Llywodraeth Cymru yn eu darparu ac i weithio gydag awdurdodau lleol ar ddatblygu unrhyw offer neu hyfforddiant pellach. Mae gweithgor o awdurdodau lleol a rhanddeiliaid wedi'i sefydlu, ac mae'r cyfarfod cyntaf wedi bod yn hynod gynhyrchiol. Datblygir rhaglen waith i fynd i'r afael ag argymhellion adroddiad y pwyllgor.

Gan droi at orfodi, mae ymarferion diweddar mewn dau awdurdod lleol wedi datgelu lefelau na ellir eu hanwybyddu o gamddefnydd o gynllun consesiwn parcio y bathodyn glas. Yng Nghaerdydd, dros gyfnod o 12 diwrnod rhwng Ebrill a Mehefin, atafaelwyd 15 bathodyn oherwydd camddefnydd. Yn bersonol, cefais fy synnu a fy nigalonni gan ymddygiad y rhai sy'n camddefnyddio’r cynllun. Hyd yn oed yn fwy rhyfeddol, ym Mhen-y-bont ar Ogwr, dros ddau ddiwrnod o weithgaredd gorfodi, targedodd swyddogion ardal hysbys, gan arwain at 16 o droseddau difrifol, gydag o leiaf 10 o'r rhain yn symud ymlaen i gamau gorfodi pellach. Credaf fod gorfodi yn allweddol i amddiffyn y consesiynau ar gyfer deiliaid bathodynnau, ac rwyf wedi ymrwymo i sicrhau y gellir cynnal ymarferion pellach. Tynnodd y pwyllgor sylw at orfodaeth mewn gwirionedd, ac argymhellodd y dylwn adrodd i'r Cynulliad y flwyddyn nesaf ar berfformiad awdurdodau lleol, a gobeithio, bryd hynny, y byddwn yn gallu dangos cynnydd pellach ar orfodi ar draws rhannau eraill o Cymru Siaradodd Jenny Rathbone, ymhlith eraill, yn gywir am bwysigrwydd gorfodi, a hoffwn achub ar y cyfle i sicrhau Jenny ein bod wedi derbyn argymhelliad 8 a 16 mewn egwyddor.

Gan droi at gyfathrebu, bydd sicrhau bod y cynllun bathodyn glas yn cael ei barchu a'i ddeall yn helpu yn y frwydr yn erbyn camddefnydd, a gwnaeth y pwyllgor nifer o argymhellion i wella cyfathrebu. Mae gwaith eisoes ar y gweill i adolygu taflenni a chanllawiau sy'n gysylltiedig â'r cynllun trwy weithgor gydag awdurdodau lleol a rhanddeiliaid.

Mae'r ymchwiliad wedi dod â'r cynllun gwerthfawr hwn i'r blaen ac wedi ein hatgoffa am bwysigrwydd y cynllun hwn, a phwysigrwydd rheoli camddefnydd. Rwy'n hyderus, Ddirprwy Lywydd, y bydd fy ymateb i argymhellion y pwyllgor a'r camau a amlinellais yn fy anerchiad yn cyflawni newid sy'n deg i bawb. Ac ni ddylai’r ffaith fy mod yn gwrthod rhai o'r argymhellion gael ei gweld fel parodrwydd ar fy rhan i beidio â gweithredu trwy ymyriadau amgen. Rwyf wedi gofyn i fy swyddogion weithio'n agos gydag awdurdodau lleol i gryfhau cysondeb yn eu dull o drin ceisiadau a wrthodwyd, a byddwn hefyd yn trafod gydag awdurdodau lleol a ydynt yn agored i ehangu parcio rhatach ac os felly, byddwn yn darparu cymorth i bennu a oes cyfle i wneud hynny. Bydd swyddogion yn parhau i fonitro'r defnydd o ganllawiau cyfredol a hefyd yn chwilio am gyfleoedd i wella eu cynnwys a'u defnydd.

Mewn perthynas ag argymhelliad 13, wrth gwrs, byddwn yn gwirio effeithiolrwydd gwasanaeth digidol y bathodyn glas ac yn atgoffa awdurdodau lleol i'w ddefnyddio. Byddaf hefyd yn archwilio'r pwynt penodol a godwyd gan Dawn Bowden ynghylch adnewyddu.

Nawr, er bod nifer o'r argymhellion yn dda o ran eu bwriad, trwy eu gweithredu, gallai fod—gallai fod—canlyniadau niweidiol nad yw'r pwyllgor wedi gallu ymchwilio iddynt, megis canlyniadau posibl cynyddu nifer y bathodynnau sydd mewn cylchrediad yn sylweddol. Ond rwy’n barod i ystyried argymhellion pellach os ydynt yn seiliedig ar dystiolaeth feintiol ac ansoddol gadarn. Ac i'r perwyl hwnnw wrth gwrs, byddaf yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am drafodaethau'n ymwneud ag argymhellion 4 ac 11.

Unwaith eto, a gaf fi ddiolch i'r pwyllgor am eu hymchwiliad a'u hadroddiad ar y cynllun bathodyn glas, sydd o fudd i bron ddwbl y gyfran o ddinasyddion yng Nghymru o gymharu â Lloegr? Mae'r holl Aelodau'n cytuno bod yn rhaid amddiffyn gwerth y cynllun bathodyn glas, ac mae hynny'n rhywbeth y mae Llywodraeth Cymru yn benderfynol o'i wneud.