1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 22 Hydref 2019.
5. A wnaiff y Prif Weinidog nodi blaenoriaethau economaidd Llywodraeth Cymru ar gyfer Aberafan am weddill y Cynulliad hwn? OAQ54612
Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Mae ein blaenoriaethau yn cynnwys diogelu economi Aberafan rhag effeithiau niweidiol Brexit trwy fuddsoddi mewn pobl, lleoedd a busnesau drwy sgiliau, seilwaith a chymorth busnes.
Diolch i'r Prif Weinidog am yr ateb yna. Nawr, Prif Weinidog, fel y gwyddoch, yr wythnos diwethaf, cyhoeddodd cwmni Hi-Lex Cable System ei fod yn mynd i gau ei ffatri, gan golli 125 o swyddi crefftus â chyflogau da o ganlyniad i ragolwg o golli gwerthiant yn sgil Brexit, gan fod gwaith Honda Swindon yn mynd i gau o ganlyniad. Nawr, yr hyn sydd gennym ni yn y fan yma yw unigolion hynod fedrus, ar gyflogau da, sy'n gweithio yn yr ardal leol, a'r hyn yr ydym ni eisiau ei weld nawr yw sicrhau mewn gwirionedd ein bod ni'n denu mwy o fewnfuddsoddiad ac yn cynorthwyo busnesau lleol fel y gallwn ni ddefnyddio'r sgiliau hynny. Rydym ni eisiau sicrhau bod y sgiliau hynny'n aros yn lleol, oherwydd os ydym ni eisiau economi amrywiol ym Mhort Talbot, yna mae angen i ni gael yr atyniad hwnnw a chadw'r sgiliau hynny. A allwch chi roi sicrwydd i mi y byddwch chi'n gweithio gydag awdurdodau lleol a phartneriaid eraill i ddenu busnesau i sicrhau bod y gweithlu medrus yn aros, ac os oes angen mwy o sgiliau arnom ni, ein bod ni'n datblygu'r sgiliau hynny ym Mhort Talbot i sicrhau y gall y busnesau hynny weithio'n effeithiol yno?
Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Yn wir, oherwydd yr ymdrechion a wnaed gan Lywodraeth Cymru, awdurdodau lleol a busnesau yn ei etholaeth gweithwyr llawn amser yn Aberafan sydd â'r enillion wythnosol gros uchaf yng Nghymru gyfan. Rydym ni eisiau sicrhau ein bod ni'n gwneud popeth yn ein gallu i barhau i ddarparu amrywiaeth o gyfleoedd lle gall y bobl hynod fedrus hynny ddatblygu eu sgiliau ar gyfer cyfleoedd newydd a defnyddio eu sgiliau mewn ffyrdd sy'n bodoli eisoes.
Edrychaf ymlaen at weithio gyda chyngor Castell-nedd Port Talbot ar y rhaglenni y maen nhw'n gyfrifol amdanyn nhw o fewn bargen ddinesig Abertawe. Rydym ni ar y camau olaf o'u gweld nhw'n cyflwyno'r achos busnes ar gyfer y prosiect Cartrefi fel Gorsafoedd Pŵer. Bydd hynny'n werth £0.5 biliwn o fuddsoddiad yn ardal bargen ddinesig Bae Abertawe, o dan arweiniad cyngor Castell-nedd Port Talbot. Yn fuan ar ôl cyflwyno'r achos busnes hwnnw, edrychwn ymlaen at dderbyn cynigion manwl ar gyfer canolfan dechnoleg Bae Abertawe, i'w lleoli ym Mharc Ynni Baglan, unwaith eto dan arweiniad cyngor Castell-nedd Port Talbot ac â'r nod pendant o greu posibiliadau technolegol ar gyfer y dyfodol, lle bydd y bobl fedrus iawn sy'n ffurfio'r economi leol honno yn gallu edrych ymlaen at ddyfodol lle gellir datblygu eu sgiliau ymhellach a gwneud defnydd cynhyrchiol da ohonynt.
Diolch i chi am grybwyll bargen ddinesig Bae Abertawe yn y fan yna, ond mae un maes yn ein heconomi yn gyffredinol yng Nghymru lle'r ydym ni angen gweithwyr medrus iawn sydd yn faes lle na ystyrir bod lefelau uchel o sgiliau yn angenrheidiol, sef ein diwydiant twristiaeth. Gwn y bydd David Rees yn cytuno â mi am hyn, bod gennym ni yn Aberafan rai golygfeydd ac atyniadau gwych, ond hefyd annisgwyl. Rydym ni'n gwybod am Barc Gwledig Margam, ac yn y blaen, ond mae gennym ni hefyd yr Amgueddfa Rhagoriaeth Ffa Pob. Mae'r rhain i gyd yn bethau sy'n dipyn o bleser preifat i drigolion yn yr ardal honno, ond rwy'n siŵr y bydden nhw'n hapus iawn i'w rhannu'r gyda gweddill y byd. Felly, a allwch chi ddweud wrthyf i beth y mae eich Llywodraeth wedi ei wneud i fanteisio ar fargen sector twristiaeth Llywodraeth y DU i godi statws a phwysigrwydd strategol twristiaeth yng Nghymru, yn enwedig gydag ardaloedd fel Aberafan, lle mae llawer i'w gynnig, ond lle nad oes manteisio digonol ar y potensial hwnnw?
Llywydd, gadewch i mi gytuno â Suzy Davies ynghylch y potensial sydd gan Aberafan ar gyfer twristiaeth. Ac mae'r Aelod yn llygad ei lle i ddweud bod her wirioneddol i'r diwydiant hwnnw o ran ailsefydlu ei enw da ymhlith pobl sy'n mynd i weithio ynddo, a phwysleisio i bobl y cyfleoedd sy'n bodoli o fewn y diwydiant twristiaeth ac nad yw'n cael ei ystyried fel rhywbeth yr ydych chi'n ei wneud dim ond pan nad oes unrhyw beth arall ar gael i chi. Felly, mae honno'n her o ran enw da'r sector hwnnw. Cefais gyfarfod yn ddiweddar gyda chynrychiolwyr o'r diwydiant twristiaeth yng Nghymru, ac maen nhw'n gwybod eu hunain, yn enwedig os na fydd cyflenwad o lafur y maen nhw wedi dibynnu arno yn dod o rannau eraill o'r Undeb Ewropeaidd ar gael iddyn nhw yn y dyfodol, eu bod nhw'n mynd i orfod gwneud mwy i wneud y diwydiant hwnnw'n ddeniadol i bobl sydd eisoes yma yng Nghymru.
Byddwn yn gweithio gyda nhw i wneud hynny, i ddod o hyd i gyfleoedd newydd, oherwydd mae'r diwydiant twristiaeth yn bwysig ym mhob rhan o Gymru, ond ceir her i'r diwydiant ei hun. Bydd yn rhaid iddyn nhw wneud pethau sy'n dangos bod y sgiliau'n bwysig, bod y llwybrau gyrfaol yn bodoli, bod y gwobrau ar gael, ac os gwnewch chi ymrwymo eich hun i hamdden a thwristiaeth yng Nghymru, yna bydd y cyfleoedd y mae fy nghyd-Weinidog Dafydd Elis-Thomas yn helpu i'w datblygu yn y diwydiant hwnnw, gan ei uwchraddio fel bod ganddo wahanol broffil yng Nghymru, a bod y proffil hwnnw'n cyfathrebu ei hun i ddarpar weithwyr hefyd.