A gaf i alw am ddatganiad unigol ar blant sy'n cael eu haddysgu gartref? Os caiff plentyn ei arestio ni ellir ei orfodi i roi tystiolaeth. Felly, pan fo plentyn mewn perygl difrifol o gael ei niweidio, mae angen gorchymyn llys os yw'r rhiant yn gwrthod rhoi caniatâd i'r plentyn gael ei gyfweld. Fodd bynnag, codwyd pryder gyda mi y byddai canllawiau statudol drafft Llywodraeth Cymru ar gyfer awdurdodau lleol ar addysg yn y cartref yn golygu bod plant sy'n cael eu haddysgu gartref yn cael eu trin yn llai ffafriol na phlant sy'n troseddu neu blant sydd mewn perygl, dim ond ar sail yr addysg gartref honno, pe bai'r canllawiau'n cael eu gweithredu. Rwyf wedi cael caniatâd i weld cyngor gan CF ym Matrix Chambers, Gray's Inn, sy'n dweud bod y canllawiau drafft ar y strategaeth yn anghyfreithlon, ac rwy'n dosbarthu hwnnw i bob Aelod drwy'r system bost mewnol. Mae'r canllawiau'n egluro mai egwyddorion Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn sy'n llywio'r modd y diogelir hawliau'r plentyn, ond nid yw canllawiau Llywodraeth Cymru yn cynnwys nac yn cydnabod y rhwymedigaethau sy'n codi o dan erthygl 14, hawliau a dyletswyddau rhieni, neu erthygl 16, gwahardd ymyrraeth â phreifatrwydd a chartref. Dywed fod y canllawiau'n anghyfreithlon gan awgrymu y gall yr awdurdod lleol fynnu trafodaethau gyda rhieni a/neu blant ac yn anghyfreithlon wrth awgrymu bod gan awdurdod lleol unrhyw swyddogaeth o ran cwestiynu'r dewis sydd gan rieni i'w haddysgu gartref mewn amgylchiadau lle mae hynny wedi ei gytuno a'r addysg yn addas. Ac mae'n dod i'r casgliad, yn gyffredinol, os caiff y materion a nodir eu mabwysiadu yn y canllawiau terfynol ar ôl ymgynghori, y bydd y canllawiau terfynol hynny'n cam-ddatgan neu'n camddeall y gyfraith ac felly'n anghyfreithlon a/neu'n arwain at anghyfreithlondeb gan awdurdodau lleol fydd yn gweithredu yng ngoleuni hynny. Galwaf am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru yn unol â hynny i sicrhau nad yw materion yn mynd rhagddynt hyd nes y bydd y pryderon cyfreithiol difrifol hyn wedi cael sylw.