Diolch, Lywydd. Mae mis Tachwedd yn nodi 180 o flynyddoedd ers terfysg Casnewydd, pan orymdeithiodd y Siartwyr o gymoedd Gwent i Gasnewydd. Mae saethu Siartwyr y tu allan i Westy'r Westgate yng nghanol Casnewydd, ar 4 Tachwedd 1839, yn nodi moment dyngedfennol yn ein hanes democrataidd. Rydym wedi bod yn coffáu digwyddiadau 1839 yng Nghasnewydd ers blynyddoedd lawer, ac mae'n wych gweld faint y mae hyn wedi tyfu. Disgwylir mai eleni fydd y digwyddiad gorau hyd yma, gyda gŵyl i'r bobl, a fydd yn cynnwys ffilm, barddoniaeth, darlleniadau, cerddoriaeth fyw, sgyrsiau a gorymdaith wrth gwrs. Un elfen arbennig iawn yw y bydd rhai o'r digwyddiadau hyn yn cael eu cynnal yng ngwesty hanesyddol y Westgate. Ym mis Gorffennaf eleni, cynhaliodd y gwesty y digwyddiad cyntaf o'r rhain, gyda lansiad nofel graffig newydd gan Josh Cranton, a gafodd ei hysbrydoli gan yr orymdaith honno.

Ar 14 Tachwedd, rwy'n edrych ymlaen at groesawu pobl ifanc o ysgolion ar draws Casnewydd i'r Senedd, i ddathlu aberth, cyflawniadau a gwaddol y Siartwyr, i sicrhau bod pobl, nid yn unig yng Nghasnewydd ond ledled Cymru, yn deall ein hanes a'i arwyddocâd. Wrth gwrs, rydym yn gwerthfawrogi ac yn diolch yn fawr i wirfoddolwyr ymroddedig treftadaeth y Siartwyr am y gwaith y maent yn ei wneud drwy gydol y flwyddyn, ac rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau a'r cyhoedd yn ymuno â ni i sicrhau bod Terfysg Casnewydd 2019 mor llwyddiannus a phosibl.