Diolch yn fawr iawn i Leanne a Siân am gyflwyno'r ddadl hon, ynghyd â Mick Antoniw, oherwydd rwy'n credu ei bod yn ddadl ddiddorol iawn ac yn un nad ydym yn mynd i'r afael â hi'n aml. Hoffwn sôn am rai pethau cadarnhaol, oherwydd credaf y gallwn i gyd gytuno bod llawer o bethau ffiaidd yn digwydd yn ein cymdeithas.

Rwyf am dynnu sylw at Just a Ball Game?, sef elusen sy'n mynd i'r afael â'r ffobia LHDT+ ym myd chwaraeon, sy'n aml yn un o'r mannau lle mae pobl yn teimlo eu bod yn gallu bwrw eu swildod ac ymddwyn mewn ffordd benodol ar y terasau sy'n wahanol i'r ffordd y byddent yn ymddwyn ar y stryd. Rwy'n cofio cynnal cyfarfod cofiadwy y llynedd yn y Pierhead gyda Just a Ball Game?, a drefnwyd mewn cydweithrediad â fy niweddar etholwr Bob Woods, gweithiwr cymdeithasol blaenllaw ac ymgyrchydd hawliau LHDT. Ymhlith y rhai a oedd yn bresennol, er mawr foddhad i mi, roedd pum aelod o grŵp LHDT Teilo Sant, disgyblion sy'n cyfarfod yn fisol er mwyn trafod materion cyffredin sy'n peri pryder, a ddaeth yno, gyda chaniatâd eu rhieni, gydag aelod o staff. Ymhlith y siaradwyr roedd Neville Southall, un o 100 chwaraewr pêl-droed gorau'r ugeinfed ganrif—fel y gŵyr cefnogwyr pêl-droed, chwaraeodd i Everton a Chymru—a Gareth Thomas, y sgoriwr ceisiadau uchaf ond un y tu ôl i Shane Williams, ac un o chwaraewyr rygbi'r undeb a rygbi'r gynghrair enwocaf yng Nghymru a Phrydain. Mae'r ddau ohonynt yn eiconau yn eu gemau ac wedi chwarae rhannau amlwg yn y frwydr yn erbyn troseddau casineb homoffobig ym myd chwaraeon.

Yn gywilyddus, ychydig o dan flwyddyn yn ôl, profodd Gareth Thomas ymosodiad homoffobig tra oedd ar noson allan yn fy etholaeth i, yng Nghaerdydd. Er clod iddo, dewisodd Gareth Thomas ddilyn y llwybr cyfiawnder adferol, yn hytrach nag erlyn y bachgen 16 mlwydd oed a rhoi record droseddol iddo—ac roedd Neville Southall yn ei ganmol am wneud hynny. Rwy'n siŵr bod honno'n ffordd lawer mwy effeithiol o gael y person ifanc 16 oed hwn i ailfeddwl ynglŷn â'i syniadau rhagfarnllyd, a ddysgodd, mae'n siŵr, gan bobl eraill yn ei deulu.

Rwyf eisiau siarad hefyd am Glwb Pêl-droed Dreigiau Caerdydd, sef tîm pêl-droed LHDT+ cyntaf, a'r unig un, yng Nghymru. Fe'i sefydlwyd yn 2008 gan gefnogwyr pêl-droed a oedd eisiau creu tîm yn rhydd o homoffobia a chwarae pêl-droed mewn gofod diogel a chefnogol. Maent yn dal i gael anhawster i ddod o hyd i gaeau chwarae yn ystod misoedd y gaeaf, caeau sydd fel arfer yn cael eu cymryd gan glybiau eraill. Felly, os oes unrhyw un yn gwybod am gae pêl-droed addas yn y gaeaf y gallent eu cynnig iddynt, mae croeso i chi gysylltu â mi.

Eu datganiad cenhadaeth yw hyrwyddo cyfranogiad mewn pêl-droed ac ymwybyddiaeth o'r gêm, cydlyniant cymdeithasol a ffyrdd iach o fyw mewn cymuned LHDT+ yng Nghaerdydd, de Cymru a thu hwnt. Maent yn chwarae yng nghynghrair y Rhwydwaith Cefnogwyr Pêl-droed Hoyw yn erbyn timau o bob rhan o'r DU. Sefydlwyd y rhwydwaith cefnogwyr yn 1989 gan gefnogwyr y gêm, ac mae wedi ehangu o ddilyn y gêm yn unig i ymgyrchu dros hawliau LHDT+ a rhyddid rhag camdriniaeth tra byddant yn mynd i gemau yn ogystal â chwarae. Mae tîm Caerdydd hefyd yn chwarae mewn cynghreiriau heterorywiol, lle maent, o bryd i'w gilydd, yn wynebu sylwadau difrïol gan dimau sy'n chwarae yn eu herbyn. Er bod y gynghrair yn tueddu i ymdrin â'r cwynion hyn yn gyflym, mae'n rhaid inni ddeall bod gennym lawer o waith i'w wneud o hyd, yn anffodus, i fynd i'r afael â homoffobia, yn union fel hiliaeth, ym myd chwaraeon, yn enwedig mewn pêl-droed.

Felly, mae Dreigiau Caerdydd yn cynnal trafodaethau gyda Dinas Caerdydd i sefydlu rhwydwaith cefnogwyr LHDT Dinas Caerdydd ac maent yn gobeithio ei lansio ym mis Chwefror y flwyddyn nesaf i gyd-fynd â Mis Pêl-droed v Homoffobia, a byddaf wrth fy modd yn cefnogi hwnnw.

Nid oes gan dîm Cymru rwydwaith cefnogwyr LHDT ar hyn o bryd ychwaith, felly mae'r rhain yn fentrau pwysig i normaleiddio parch at wahaniaeth ym myd chwaraeon, sy'n un o'r meysydd lle mae pobl yn teimlo y gallant ddechrau lleisio eu rhagfarn.  

Mae'n rhaid i ni fod yn wyliadwrus ac yn anoddefgar o homoffobia a hiliaeth mewn chwaraeon drwy'r amser. Mae'n rhaid inni sicrhau y galluogir y genhedlaeth nesaf i wrthsefyll y rhagfarnau etifeddol a ymgorfforwyd mewn  cyfraith yn y gorffennol. Ac mae adran 28 eisoes wedi cael ei chrybwyll fel cyfnod gwirioneddol gywilyddus yn ein hanes. Gallaf gofio, dros ddegawd ar ôl dad-droseddoli, fod fy ewythr fy hun wedi bod mewn helynt gyda'r gyfraith sawl gwaith yn syml oherwydd nad oedd gan blismyn homoffobig unrhyw beth gwell i'w wneud nag aflonyddu ar bobl hoyw a oedd yn cyfarfod yn llechwraidd mewn mannau cyhoeddus yn hytrach na chael yr hyder i gyfarfod yn agored ar yr un telerau â phobl heterorywiol.