5. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Mynd i'r Afael â Throseddau Casineb LHDT

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:15 pm ar 23 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:15, 23 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Drwy gronfa bontio'r UE, rydym yn darparu £360,000 ychwanegol dros y ddwy flynedd nesaf i'r ganolfan genedlaethol adrodd am droseddau casineb a chymorth, sy'n cael ei rhedeg gan Cymorth i Ddioddefwyr Cymru. Mae hynny'n bwysig, fel y dywedodd Joyce Watson, ac mae hefyd yn ymwneud â sut rydym yn mynd i'r afael â hyn, gan godi ymwybyddiaeth a chefnogi dioddefwyr. Bydd yr arian cael ei ddefnyddio i hyfforddi gwirfoddolwyr a chodi ymwybyddiaeth o sut i adrodd am droseddau casineb. Ymwelais â'r ganolfan yr wythnos ddiwethaf, ynghyd â sefydliadau megis Stonewall Cymru a Pride, pan fuom yn edrych ar sut y gallem sicrhau, cefnogi a chynghori'r ganolfan genedlaethol adrodd am droseddau casineb a chymorth mewn perthynas â'r materion dan sylw a bellach, gallwn ymestyn eu gwasanaethau gyda'r cyllid hwn.

Mae cefnogi dioddefwyr yn hanfodol, ond mae angen i ni atal agweddau cas rhag ffurfio yn y lle cyntaf. Felly, dyna pam rydym hefyd, drwy gyllid pontio'r UE, yn darparu £350,000 i Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ar gyfer y prosiect troseddau casineb mewn ysgolion. Mae'r prosiect hwn wedi'i gynllunio i annog plant i ddatblygu eu sgiliau meddwl beirniadol, i gwestiynu siarad ac ymddygiad cas, a'u darbwyllo i beidio â chyflawni troseddau casineb yn y dyfodol. Felly, bydd gweithgareddau'n arfogi staff â'r sgiliau i herio troseddau casineb a chefnogi dioddefwyr yn yr ysgol. A thrwy hyn a'r gwaith ehangach ar y cwricwlwm newydd, sydd eisoes wedi'i grybwyll, ein nod yw cefnogi staff addysgu i sicrhau bod ysgolion yn meithrin dinasyddion egwyddorol, gwybodus sy'n cyfrannu at gymdeithas fwy cydlynus.

Rydym yn datblygu ymgyrch gyfathrebu ar droseddau casineb drwy Gymru gyfan. Rydym yn casglu barn pobl yr effeithiwyd arnynt gan droseddau casineb i helpu i lunio'r ymgyrch. Ond rwyf hefyd yn falch ein bod wedi gweld cynnydd mewn grwpiau myfyrwyr LHDT+ mewn llawer o'n hysgolion. Fe sonioch chi am Ysgol Teilo Sant, Jenny Rathbone, y grŵp yn yr ysgol, ac mae yna gyrff a arweinir gan fyfyrwyr sy'n cael effaith gadarnhaol ar eu cymunedau ysgol ac ar agweddau a gwerthoedd cenedlaethau'r dyfodol o ddinasyddion Cymru.

Cyfarfûm â phrosiect GISDA yng ngogledd Cymru yn ddiweddar. Rwy'n arswydo wrth glywed am yr ymosodiadau a'r agweddau y mae'r bobl ifanc hynny wedi'u hwynebu'n ddyddiol. Codais hyn ar unwaith gyda Heddlu Gogledd Cymru ac asiantaethau diogelwch cymunedol, ac rwy'n credu bod cymorth ar gael bellach.

Ond mae angen i ni wneud popeth yn ein gallu i hybu hawliau pobl LHDT drwy bolisïau, cyllid a chefnogaeth weladwy. Gellid gwneud hyn hefyd drwy'r digwyddiadau rydym yn eu cynnal drwy gydol y flwyddyn—digwyddiadau Pride. Yn wir, ym mis Medi, cefais y fraint o agor digwyddiad Pride y Barri cyntaf erioed, ac mae digwyddiadau Pride yn digwydd mewn trefi ledled Cymru. Y Prif Weinidog a arweiniodd orymdaith Pride Cymru yng Nghaerdydd. Maent yn codi ymwybyddiaeth o gydraddoldeb ac amrywiaeth yn y ffordd fwyaf amlwg, ac fe wnaethom ddarparu £21,000 i Pride Cymru ar gyfer y digwyddiad eleni.

Credaf ei bod yn bwysig fod yr arian rydym yn ei roi i Stonewall Cymru, arian a roesom yn 2017 ar gyfer y grant cydraddoldeb a chynhwysiant, yn cynnwys penodi swyddog ieuenctid addysg newydd i weithio mewn ysgolion ledled Cymru, gan ddatblygu eu rhaglen modelau rôl mewn ysgolion. A bydd y modelau rôl hynny'n ymweld ag ysgolion ledled Cymru i adrodd eu straeon a chodi ymwybyddiaeth o brofiad pobl LHDT. Ond mae ganddynt hefyd gyllid penodol ar gyfer swyddog ymgysylltu traws.

Felly, drwy waith atal ymyrraeth gynnar, drwy ein rhaglen cydlyniant cymunedol—£1.52 miliwn dros y ddwy flynedd nesaf—yn cefnogi timau bach ym mhob un o'r wyth rhanbarth cydlyniant cymunedol yng Nghymru y gallwn wella a dwysáu ein gwaith ataliol. Ac rwy'n gobeithio, hefyd, y gallwn weithio gyda'n gilydd, nid yn unig fel Llywodraeth Cymru, awdurdodau lleol, y trydydd sector, gyda'r bwrdd cyfiawnder troseddol ar gyfer troseddau casineb, ond mae'n rhaid iddo fod gyda Llywodraeth y DU hefyd.

Felly, rydym yn edrych ymlaen at weld adroddiad comisiynydd yr Arglwydd Thomas pan gaiff ei gyhoeddi yfory. Byddwn yn edrych yn ofalus ar yr argymhellion hynny ac yn gweld beth arall y gallwn ei wneud i wella canlyniadau cyfiawnder. Ond rwy'n gobeithio y bydd yr ystyriaeth a roddwyd i faterion ehangach yn llywio ein hystyriaeth ynglŷn â sut y gallwn fynd i'r afael â throseddau casineb LHDT+ yn well. Rydym angen system gyfiawnder sy'n gweithio i Gymru, sy'n gyson â'n hysgogiadau polisi a'n hymrwymiad.  

Felly, i gloi, hoffwn ailadrodd ein bod wedi ymrwymo i greu cymdeithas lle caiff amrywiaeth ei gwerthfawrogi a'i pharchu a lle gall pawb ffynnu. Rwyf eisiau cael dadl ar droseddau casineb yn y Llywodraeth y flwyddyn nesaf i ddarparu'r adroddiad cynnydd hwnnw y galwasoch amdano a sicrhau y gallwn gael ein dwyn i gyfrif am y gwaith a wnawn i symud ymlaen ar hyn.