Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 23 Hydref 2019.
A gaf fi ddiolch i'r pwyllgor am yr adroddiad hwn ac a gaf fi ddweud y byddwn yn cefnogi'r cynnig? Mae ariannu ein hysgolion, fel gyda'n GIG, bob amser wedi bod yn fater dadleuol, ond fel gyda'r GIG, ni allwn fethu sicrhau bod ein system addysg yn derbyn cyllid digonol. Ni waeth pa bwysau ariannol sydd ar ein hawdurdodau lleol, nid cyllidebau ysgolion yw'r lle i wneud toriadau. Dim ond trwy ariannu ein hysgolion ar lefel sy'n sicrhau bod ein plant yn cael yr addysg orau bosibl ac felly, y dechrau gorau mewn bywyd, y gallwn sicrhau nid yn unig eu dyfodol hwy ond ffyniant y wlad gyfan yn y dyfodol. Addysg yw sylfaen ein heconomi a gwead cymdeithasol ein cymdeithas.
Weinidog, mae'r byd yn newid. Nid yw dal i fyny’n ddigon da bellach; mae angen i ni fod ar y blaen ac mae hynny, mewn economi ddiwydiannol fodern, yn golygu system addysg o'r ansawdd gorau posibl. Bydd y newidiadau a ddaw yn sgil deallusrwydd artiffisial yn ogystal â llawer o ddatblygiadau eraill mewn gwyddoniaeth a systemau cyfathrebu yn rhoi mwy a mwy o bwysau ar bawb sy'n ymwneud â'r sector addysg. Ni allwn eu siomi drwy beidio â darparu cyllid digonol.
Mewn byd technolegol, mae ein system addysg yn agored i bwysau eithafol, ac mae hyn yn golygu y bydd angen i'r proffesiwn addysgu fod yn hyfforddi'n barhaus i fynd i’r afael â phwysau o'r fath. Y cwestiwn felly yw sut y gallwn oresgyn yr heriau sydd o'n blaenau a darparu'r lefelau cyllid a ddylai olygu mai ein plant ni sy’n cael yr addysg orau yn y DU, os nad y byd?
Rydym yn gwybod am y problemau a wynebwn ac mae'n rhaid i ni dderbyn bod adnoddau'n gyfyngedig. Gan hynny, efallai fod yn rhaid inni edrych ar rai atebion radical. Yr hyn rwy'n ei olygu yw ei bod hi'n hen bryd i arian a ddyrennir drwy grantiau addysg Llywodraeth Cymru fynd yn uniongyrchol i ysgolion yn hytrach nag i awdurdodau lleol sy'n tocio'r arian er mwyn cyllido adrannau addysg lleol. Yr ysgolion a'r addysgu—[Torri ar draws.] Iawn, wrth gwrs.