1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y camau ymarferol mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd yng ngogledd Cymru er mwyn ateb yr argyfwng hinsawdd? OAQ54687

Llywydd, diolch yn fawr. Rydym yn cymryd sawl cam ymarferol yng ngogledd Cymru er mwyn mynd i'r afael ag argyfwng yr hinsawdd. Mae'r camau hyn yn amrywio o rai lleol iawn, fel rhoi cyllid i gynghorau cymuned ar gyfer defnyddio goleuadau stryd effeithlon o ran ynni, i fuddsoddi mewn prosiectau ynni'r môr, fel Morlais a Minesto, er mwyn creu diwydiant newydd i Gymru.  

Mae'r sector ynni hydro wedi cysylltu â fi yn mynegi gofid ynglŷn â sefyllfa trethi busnes annomestig. Fe fyddwch chi'n gwybod, wrth gwrs, fod grant wedi bod yn cael ei roi gan Lywodraeth Cymru dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf er mwyn cynorthwyo gyda thalu hynny a gwarchod y prosiectau hynny rhag cynnydd sylweddol posib yn y dreth annomestig. Mae yna dros flwyddyn nawr ers i'r Llywodraeth gomisiynu a chyhoeddi adroddiad oedd yn edrych ar y sefyllfa a hefyd yn cynnig dulliau amgen. Ond rŷn ni nawr yn cyrraedd y pwynt lle, wrth gwrs, bydd yna gyllideb yn cael ei hoedi cyn ei chyhoeddi eto eleni, a dyw'r sector dal ddim yn gwybod a fydd y grant yn bodoli'r flwyddyn nesaf neu a fydd yna newidiadau mwy pellgyrhaeddol i'r ffordd maen nhw'n cael eu trethu. Maen nhw mewn limbo. Maen nhw angen gwybod yn union beth sy'n digwydd, oherwydd os na fyddan nhw'n cael eu gwarchod rhag y codiad hwn, yna yn amlwg bydd nifer ohonyn nhw yn mynd allan o fusnes. Felly, pryd, yw fy nghwestiwn i, y byddan nhw'n cael gwybod beth sy'n digwydd y flwyddyn nesaf.

Wel, diolch i Llyr Gruffydd am y cwestiwn ychwanegol. Wrth gwrs, fel Llywodraeth rŷn ni wedi bod yn awyddus i helpu'r sector, yn enwedig y sector lleol a chymunedol. Fel mae'r Aelodau wedi clywed oddi wrth Llyr Gruffydd, achos yr etholiad cyffredinol rŷn ni wedi gohirio ein cyllideb ni tan ar ôl y bleidlais ym mis Rhagfyr. Gallaf i siarad â'r Gweinidog a gyda swyddogion er mwyn iddyn nhw gael sgwrs gyda'r sector yn y bwlch sydd wedi agor nawr i roi'r sefyllfa ddiweddaraf iddyn nhw.  

Prif Weinidog, un o'r risgiau mwyaf i'r gogledd, o ganlyniad i'r newid yn yr hinsawdd, wrth gwrs, yw lefelau'r môr yn codi a pherygl o lifogydd. Neithiwr, fel llawer o bobl yn fy etholaeth i, cefais rybudd o lifogydd oherwydd gwendid amddiffynfeydd rhag llifogydd ar hyd yr arfordir yn fy etholaeth i, gan gynnwys yn Nhowyn a Bae Cinmel, lle, ym mis Chwefror y flwyddyn nesaf, byddwn yn coffáu pen-blwydd y llifogydd dinistriol a ddigwyddodd yn y gymuned honno 30 mlynedd yn ôl. Nid yw'r amddiffynfeydd rhag llifogydd yn ddigonol yn Nhowyn a Bae Cinmel ar hyn o bryd i'r graddau nad oes unrhyw adeiladu tai preswyl newydd wedi'i ganiatáu yn yr ardal am dros ddegawd. Pa gamau y bydd eich Llywodraeth chi yn eu cymryd i wella'r amddiffynfeydd yn Nhowyn a Bae Cinmel fel na fydd yn rhaid i'm hetholwyr fyw mewn ofn bob tro y byddan nhw'n cael rhybudd ar eu ffôn am y perygl o lifogydd posibl yn eu hardal?

Wel, diolch i'r Aelod am y cwestiwn pwysig yna ac rwy'n cydnabod, wrth gwrs, y pryderon y mae pobl yn eu hwynebu pryd bynnag y mae llifogydd yn peri risg i'w heiddo. Bydd yr Aelod yn gwybod bod gennym ni raglen uchelgeisiol gwerth £350 miliwn o amddiffynfeydd rhag llifogydd yn ystod tymor y Cynulliad hwn, a gwn fod yr Aelod ei hun, mewn dadleuon blaenorol ar y mater hwn, wedi cydnabod y gwaith a wnaed mewn rhannau eraill o'i etholaeth i liniaru llifogydd. Mae'n gwybod hefyd, mewn rhai rhannau o Gymru, fod buddiannau masnachol y mae'n rhaid iddyn nhw eu hunain ysgwyddo rhan o gost darparu'r amddiffynfeydd sy'n angenrheidiol. Bydd Llywodraeth Cymru yn chwarae ein rhan, ond ni all sefydliadau eraill ddisgwyl i Lywodraeth Cymru ysgwyddo'r holl gostau pan fo buddiannau busnes a masnachol amlwg yn y fantol hefyd. Ond rwyf eisiau sicrhau'r Aelod fod y Gweinidog yn ymwybodol o'r safbwynt y mae ef wedi'i amlinellu, a'i bod yn ei ystyried yn weithredol, a bod Llywodraeth Cymru eisiau ceisio dod o hyd i ateb yn y rhan honno o arfordir y gogledd.