Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 12 Tachwedd 2019.
Diolch yn fawr, Dirprwy Weinidog, am y datganiad hynod bwysig hwn heddiw. Fe gefais i'r fraint o allu ymuno â chyn-filwyr ac aelodau'r cyhoedd yn y senotaff ar Sul y Cofio, rhywbeth y mae gennyf i atgofion melys iawn o'i wneud yn blentyn ifanc, law yn llaw â'm tad. Ac, unwaith eto, fe gefais i'r fraint o ymuno ag aelodau o'r cyhoedd a chyn-filwyr ddoe yn y senotaff yng Nghei Connah.
Ddoe, fe gafodd y gofeb ei dadorchuddio gyda 23 o enwau ychwanegol pobl o Gei Connah a Shotton a ymladdodd yn y rhyfel byd cyntaf. Roedd hwn yn gyfle hefyd, unwaith yn rhagor, i roi teyrnged i'r rhai a aberthodd eu bywydau i ddiogelu'r rhyddid yr ydym ni i gyd yn ei drysori. A, Dirprwy Lywydd, gadewch imi ddweud: yn angof ni chânt fod.
Wrth inni fynd heibio i gan mlynedd ers diwedd y rhyfel byd cyntaf a nodi 80 mlynedd ers dechrau'r ail ryfel byd, mae'n ddyletswydd ar fy nghenhedlaeth i i wneud popeth o fewn ein gallu i gofio'r rhai a ymladdodd yn y rhyfeloedd hyn a phob rhyfel ers hynny. Dyna pam yr wyf i'n falch dros ben o ddatgan heddiw fy mod i'n aelod anrhydeddus o gangen Shotton a Chei Connah y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig, y bu fy niweddar ewythr Mark yn aelod ohoni.
Nid yw cofio'n ymwneud â'r digwyddiadau hyn yn unig, mae'n ymwneud hefyd â sicrhau bod ein cyn-filwyr yn cael y cymorth y maen nhw'n ei haeddu. Dirprwy Weinidog, ar yr un trywydd â Dr Dai Lloyd—fy nghyd-Aelod o du draw i'r Siambr—anodd iawn yw dechrau dychmygu'r hyn y mae personél y lluoedd arfog wedi ei weld ar faes y gad. Felly, a wnewch chi amlinellu pa gymorth iechyd meddwl sydd ar gael i gyn-filwyr ond sydd ar gael hefyd i bersonél cyfredol y lluoedd arfog, yn ogystal â'u teuluoedd nhw, ac unrhyw feysydd y mae'n hi'n teimlo y gellid gwella'r ddarpariaeth hon?
Ac yn olaf, Dirprwy Weinidog, a wnewch chi ymuno â mi wrth ddweud yn y Siambr hon, 'rhag i ni anghofio'?