Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:30 pm ar 13 Tachwedd 2019.
Ie, rwy'n cytuno. A chredaf fod yna broblem wirioneddol—buom yn trafod yn y Siambr hon, y tro diwethaf roeddwn yn ateb cwestiynau, rwy’n credu, neu yn un o'r datganiadau ar dai—ynghylch yr hyn y mae'r lwfans tai lleol yn ei wneud i bobl yn y sector rhentu preifat hefyd. Oherwydd, fel y gwyddoch, mae credyd cynhwysol wedi’i gapio ar lefel y lwfans tai lleol, ac mae hwnnw wedi'i rewi ers pedair blynedd. Felly, yn amlwg, mae pobl yn gorfod ychwanegu cryn dipyn o arian at eu rhent o swm bach iawn o arian. Ac mae hynny'n arwain at ôl-ddyledion rhent, dyledion, a thipyn o ofid yn y sector. A chredaf fod yr adroddiad hwnnw, yn ôl yr hyn rwy'n ei gofio, yn dweud mai 2 y cant yn unig o'r tai sydd ar gael i'w rhentu yng Nghaerdydd sydd o fewn y lwfans tai lleol, gan ei fod wedi'i rewi ers pedair blynedd bellach. Roedd Llywodraeth y blaid gyferbyn wedi dweud, pe baent wedi aros mewn grym a heb alw’r etholiad cyffredinol hwn, y byddent yn adolygu hynny yr haf nesaf. Nid wyf yn gwybod beth y mae 'adolygu' yn ei olygu, ond yn amlwg, rydym yn gobeithio y byddent yn ei osod yn ôl lle dylai fod, sef tua thraean o rent arferol y farchnad ar gyfer ardal. Felly, y peth cyntaf y dylem fod yn ei wneud yw dweud y byddem yn gwneud hynny.
Yn ail, o ran y ffordd y caiff ei dalu, mae’r oedi mewn credyd cynhwysol, pan fyddwch yn mynd i mewn ac allan o gredyd cynhwysol, yn amlwg yn ddinistriol i bobl. Ac ni allaf gofio a wyf ar yr ail neu'r trydydd, ond beth bynnag, y pwynt olaf yr hoffwn ei wneud yw cytuno’n llwyr â chi y dylai pobl, yn amlwg, fod yn talu'r rhent y mae'n rhaid iddynt ei dalu. Ac os ydynt yn ei dalu'n wythnosol, dylid ei dalu'n briodol iddynt, ac os ydynt yn ei dalu'n fisol, dylent fod yn ei dalu'n briodol. Rwy'n mawr obeithio, pan fydd ein Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru), a basiwyd gennym yn y Cynulliad hwn yn ôl yn 2016, mewn grym gennym, ac rwy’n mawr obeithio gwneud hynny erbyn diwedd tymor y Cynulliad hwn—fel y gwyddoch, rydym yn gweithio'n galed iawn ar hyn o bryd i wneud hynny—y bydd hynny o leiaf yn lleddfu rhywfaint ar y mater, gan y bydd yn rhoi gwell sicrwydd i bobl wrth i'w deiliadaeth fynd rhagddi.