Part of the debate – Senedd Cymru am 4:35 pm ar 20 Tachwedd 2019.
Rwy'n falch dros ben o gael siarad o blaid y cynnig hwn heddiw ac ategu'r hyn a ddywedodd cyd-Aelodau i ganmol rôl hosbisau a'r gwasanaethau y maent yn eu darparu i'r rhai sy'n dioddef o gyflwr sy'n cyfyngu ar fywyd a'u teuluoedd. Yn fy etholaeth i, hoffwn dalu teyrnged i Gynghrair Cyfeillion Ysbyty Llanidloes. Cafodd eu hystafelloedd gofal lliniarol eu hagor yn swyddogol y llynedd, ac roedd yn bleser gennyf fod yn bresennol yn y lansiad.
Cafodd yr ystafelloedd eu hariannu'n llawn gan Gynghrair Cyfeillion Llanidloes, a chan y gymuned leol drwy ei gwaith codi arian ei hun hefyd. Mae'r ystafelloedd gofal lliniarol wedi bod yn gwbl amhrisiadwy i gymuned Llanidloes a'r cyffiniau, gan alluogi pobl i gael gofal a chymorth y tu allan i leoliad ysbyty. Ac maent wedi'u cynllunio yn y fath fodd fel ei bod yr un mor briodol hefyd i deuluoedd a phlant iau ymweld ag aelodau o'r teulu sy'n defnyddio'r cyfleuster hwnnw. Er fy mod yn siŵr ein bod i gyd yn cydnabod y rôl bwysig sydd gan hosbisau a chanolfannau gofal lliniarol o fewn y ddarpariaeth gwasanaethau gofal ehangach, ni ddarparwyd arian—unrhyw arian—gan y bwrdd iechyd na Llywodraeth Cymru i gefnogi'r gwaith o sefydlu ystafelloedd gofal lliniarol Llanidloes. A dyna yw'r sefyllfa ar draws y wlad hefyd.
A chytunaf â fy nghyd-Aelod, Mark Isherwood, ynglŷn â'r diffyg cyllid statudol gan Lywodraeth Cymru, gan arwain at bwysau ariannol sy'n cyfyngu ar allu hosbisau i ddarparu gwasanaethau oherwydd prinder staff gofal lliniarol arbenigol. Felly, bellach mae'n bryd adolygu'r fformiwla ariannu rwy'n credu, fformiwla sy'n 10 mlwydd oed, er mwyn adlewyrchu'r newidiadau diweddar yn anghenion y boblogaeth ac i roi diwedd ar y loteri cod post sy'n bodoli, a'r orddibyniaeth ar y sectorau gwirfoddol ac elusennol. Ac rwy'n gofyn y cwestiwn hwn i'r Gweinidog: a yw'n iawn, fel yr amlinellais, mai mater i gymunedau a'r Gynghrair Cyfeillion yw codi arian eu hunain am gyfleuster gofal lliniarol? Heb y cyfleuster hwnnw, byddai pobl yn yr ardal yn gorfod teithio milltiroedd—milltiroedd—er mwyn ymweld â theulu ac anwyliaid. Felly, rwy'n credu bod angen i ni weld mwy o arweiniad gan fyrddau iechyd yn ogystal â Llywodraeth Cymru i gynnig dull mwy rhagweithiol o helpu hosbisau ac ystafelloedd gofal lliniarol i ateb heriau ariannol a gweithredol yn y dyfodol.
I gloi, Ddirprwy Lywydd, yn sicr, mae angen mwy o gefnogaeth statudol ar hosbisau a chanolfannau gofal lliniarol yng Nghymru i ganiatáu iddynt barhau i ddarparu'r lefel o wasanaeth a chymorth a roddant ar hyn o bryd i'r rhai sy'n dod tuag at ddiwedd eu hoes, fel nad ydym yn llusgo ar ôl y gwledydd datganoledig eraill o ran darparu cyllid teg a digonol i hosbisau.