Part of the debate – Senedd Cymru am 5:07 pm ar 20 Tachwedd 2019.
Nid oes amheuaeth fod pobl yn rhwystredig oherwydd cyflwr y rhwydwaith rheilffyrdd, ac mewn sawl achos, yr un mor rwystredig ag yr oeddent o dan Arriva. Ond nid oes amheuaeth chwaith fod y Llywodraeth yn mynd i ddarparu gwasanaeth trafnidiaeth wedi'i ddiwygio'n radical dros y tair blynedd nesaf. Nid wyf yn credu bod unrhyw ddadl ynglŷn â hynny, a dyna'n amlwg y mae'r Gweinidog yn ei fwriadu a dyna fydd yn cael ei gyflawni. Fodd bynnag, yn ystod y chwe wythnos ddiwethaf yn unig, hoffwn gydnabod bod pobl wedi cysylltu â mi ar dri achlysur gwahanol ynglŷn â chanslo trenau, gorlenwi a'r problemau iechyd a diogelwch sy’n gysylltiedig â hynny; am fwy o orlenwi, cerbydau’n gollwng, a phris tocynnau tymor; ac am fwy o ganslo trenau a threnau hwyr. Felly, cafwyd amrywiaeth o gwynion dros y chwe wythnos ddiwethaf sydd wedi bod yn annerbyniol i ddefnyddwyr rheilffyrdd, a chredaf fod hynny'n bendant yn wir.
Rwy'n credu mai'r broblem sydd gennym, efallai, yw fod peth o’r iaith a ddefnyddiwyd gan y Gweinidog pan drosglwyddwyd y gwasanaeth rheilffyrdd i Trafnidiaeth Cymru yn gorwerthu'r hyn a oedd yn debygol o ddigwydd ar unwaith. Felly, er enghraifft, pan holwyd y Gweinidog yn y Siambr, soniodd am ddadlapio anrhegion, a gwnaeth lawer o'r ffaith bod adroddiad y pwyllgor yn dweud bod gan y Gweinidog uchelgais arwrol. Ac rwy'n credu bod ganddo uchelgais arwrol, a chredaf y bydd yn ei gyflawni, ond rwy'n credu mai'r hyn na wnaethom, a'r hyn na wnaeth y Llywodraeth oedd egluro na fyddai'r trawsnewidiad yn digwydd dros nos, ac rwy'n credu bod ychydig gormod o ddisgwyliad ynglŷn â’r hyn y gellid ei gyflawni. Rwy'n credu bod hwnnw'n ddadansoddiad teg o'r hyn sydd wedi digwydd.
Nid wyf yn credu bod rhai o’r pethau y dywedodd Rhun ap Iorwerth a Russell George eu bod wedi digwydd yn ddadansoddiad teg, yn enwedig gan fod yr wybodaeth a gefais gan Trafnidiaeth Cymru heddiw—a dyma ddyfynnu Trafnidiaeth Cymru—yn dweud,
Rydym yn disgwyl cael cymeradwyaeth ysgrifenedig ynglŷn â'r rhanddirymiad cyn diwedd mis Tachwedd.
Dyma beth y mae Trafnidiaeth Cymru wedi dweud wrthyf yn uniongyrchol. Os yw hynny'n wir, mae'n tanseilio ysbryd y cynnig yn llwyr.