2. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i ddiogelu hawliau dynol dinasyddion Cymru? OAQ54770

Llywydd, byddwn yn cychwyn y ddyletswydd economaidd-gymdeithasol a nodir yn rhan 1 Deddf Cydraddoldebau 2010. Byddwn yn gweithredu argymhellion ein hadolygiad o gydraddoldeb rhwng y rhywiau, a byddwn yn cyflwyno Bil partneriaeth gymdeithasol—pob un yn gam i helpu i amddiffyn hawliau dynol dinasyddion Cymru.

Diolch am eich ateb, Prif Weinidog. Mae hawliau dynol fy etholwyr yn cael eu herydu gan Heddlu De Cymru, eu hawliau erthygl 8 yn bennaf. Mae Liberty a'r Electronic Frontier Foundation yn dadlau bod y defnydd eang o dechnoleg adnabod wynebau, a ddefnyddir gan Heddlu De Cymru, yn amlwg yn groes i'r hawl i breifatrwydd a roddir gan erthygl 8 o Ddeddf Hawliau Dynol 1998. Mae'r Llys Apêl wedi rhoi hawl i Ed Bridges apelio yn erbyn ei ddefnyddio, ac mae'r Arglwydd Ustus Singh wedi datgan bod yr achos yn debygol iawn o lwyddo.

Mae Heddlu De Cymru yn parhau i ddefnyddio technoleg adnabod wynebau yn awtomatig, er gwaethaf y ffaith y dangoswyd ei fod yn anghywir, yn adnabod pobl yn anghywir, a bod yr algorithmau a ddefnyddir yn dangos rhagfarn hiliol. Ddydd Sadwrn, bydd technoleg adnabod wynebau yn cael ei defnyddio yn ystod gêm Cymru yn erbyn y Barbariaid yn Stadiwm y Principality. Felly, Prif Weinidog, a wnewch chi alw ar Heddlu De Cymru i roi'r gorau i ddefnyddio'r dechnoleg hon yn erbyn dinasyddion Cymru tan y gall y Swyddfa Gartref ddiogelu ein hawliau erthygl 8 a sicrhau bod y feddalwedd a ddefnyddir yn gywir ac yn rhydd o ragfarn hiliol?

Llywydd, rwy'n credu bod y pwyntiau y mae'r Aelod yn eu gwneud yn rhai pwysig, oherwydd mae'n iawn cael dadl am y mater hwn, ac mae pwyntiau pwysig i'w gwneud ar ddwy ochr y ddadl, fel yr ydym ni wedi ei gweld yn dod i'r amlwg hyd yn hyn. Ac rwy'n falch o weld y bydd hyn yn cael ei brofi ymhellach yn y llysoedd, a bod hawl i symud i'r cam nesaf yn y llysoedd wedi ei ganiatáu. Ond rwy'n ymwybodol hefyd nad yw Heddlu De Cymru wedi cymryd y camau y maen nhw wedi eu cymryd yn ddifeddwl, eu bod nhw eu hunain yn cael trafodaeth fywiog iawn am y materion moesegol ac ymarferol sy'n gysylltiedig ag adnabod wynebau yn awtomatig. Rwy'n credu bod honno'n ddadl bwysig iawn i ni ei chael. Ar y naill law, ceir dadleuon sy'n dweud y gall adnabod wynebau yn awtomatig helpu i'n cadw ni i gyd yn ddiogel, yn enwedig mewn digwyddiadau mawr, fel gemau rygbi mawr, lle na ellir anwybyddu'r posibilrwydd y gallai pethau drwg ddigwydd. Ar y llaw arall, ceir pryderon y mae'r Aelod wedi eu mynegi y prynhawn yma, ac maen nhw'n haeddu cael eu cymryd o ddifrif a chael eu profi yn yr un modd. A'r llysoedd nawr fydd y lle y caiff hynny ei drafod a'i ddatrys.

Mae cryfhau hawliau dynol dinasyddion Cymru mewn sefyllfa ar ôl Brexit yn hanfodol, wrth gwrs. Ond tybed a ydych chi wedi rhoi ystyriaeth bellach i hawliau dynol y lleiafrif o ddinasyddion Cymru a fydd yn cael eu hystyried yn niwroamrywiol? A ydych chi'n credu bod yr amser wedi dod i ddeddfwriaeth cydraddoldeb ystyried niwroamrywiaeth fel nodwedd warchodedig ynddi ei hun?

Llywydd, rwy'n ymwybodol o'r ddadl am hyn, wrth gwrs; nid yw'n ddadl sydd wedi dod i gasgliad. Nid wyf i'n credu fy hun ein bod ni wedi cyrraedd pwynt lle mae consensws digonol yn y gwahanol gymunedau a fyddai â buddiant yn hyn i ddod i'r casgliad ein bod ni wedi cyrraedd yr adeg lle gellid ehangu nodweddion i gynnwys unigolion niwroamrywiol. Ond mae'n ddadl sy'n wahanol iawn heddiw i'r hyn yr oedd hi dim ond blwyddyn neu ddwy yn ôl—mae mwy o wybodaeth yn dod i'r amlwg, mwy o bobl yn ychwanegu eu lleisiau at y ddadl honno. Rwy'n credu ei bod hi'n hollol iawn y dylem ni gael y drafodaeth honno. Fel y dywedaf, fy nealltwriaeth i o sefyllfa bresennol y drafodaeth yw nad oes consensws hyd yma ynghylch y mater hwnnw a fyddai'n ei roi ar yr un lefel â'r nodweddion gwarchodedig eraill sydd gennym ni mewn deddfwriaeth eisoes.