Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:09 pm ar 4 Rhagfyr 2019.
A gaf fi ddiolch i Suzy Davies am ei chwestiynau? Nid yw'r datganiad argyfwng hinsawdd wedi bod yn ffactor wrth iddynt wneud eu penderfyniadau. Mae Tata eu hunain yn cydnabod bod angen iddynt ymateb i'r argyfwng hinsawdd, fod angen iddynt wneud arbedion o ran costau ynni, a bod angen iddynt sicrhau eu bod yn datgarboneiddio eu hôl troed. Rydym wedi bod yn gweithio gyda hwy, fel y gŵyr yr Aelod, ar y cynnig o fuddsoddiad o £8 miliwn yng ngorsaf bŵer Port Talbot a hefyd £666,000 ar gyfer gwaith ymchwil a datblygu i ddatblygu cynnyrch newydd. Nawr, roeddem yn gwneud cynnydd da iawn yn y trafodaethau hyn o ran sicrhau bod yr amodau'n ddigonol, yn enwedig y rheini a oedd yn ymwneud â diogelu swyddi. Yn ein tro, roeddem yn agos iawn at ddod i gytundeb ar amodau yn gynharach eleni. Ond ers hynny, fe wyddom beth sydd wedi digwydd.
Mae nifer o gyhoeddiadau wedi bod, gan gynnwys methiant y fenter arfaethedig ar y cyd â ThyssenKrupp; y bwriad i gau Orb a'r cyhoeddiad diweddaraf yn awr. Mae hynny wedi peri oedi cyn cwblhau cytundeb ar amodau, ond ni fyddwn yn rhyddhau'r arian hwnnw nes ein bod yn hyderus y bydd y buddsoddiad yn cynnig gwerth am arian ac y bydd yn arwain at ddiogelu swyddi am nifer dda o flynyddoedd. Rydym yn gwbl benderfynol o ddefnyddio ein hadnoddau ariannol i warantu bod swyddi'n cael eu diogelu a bod buddsoddiad yn cael ei ddiogelu yng ngweithfeydd Cymru.
Mae'r Aelod yn gofyn am yr amserlen ar gyfer dadansoddi'r swyddogaethau a allai gael eu colli o ganlyniad i'r cyhoeddiad. Yr hyn y mae Tata wedi'i ddweud wrthym yw y byddant yn edrych ar ddwy ran o dair o'r swyddi'n dod o rolau rheoli a rolau swyddfa. Byddwn yn cyfarfod â hwy eto'n fuan iawn, ac mae swyddogion mewn cysylltiad rheolaidd iawn, mewn ymdrech i gael gwell asesiad o ba rolau yn union a allai gael eu colli, fel y gallwn ddechrau'r broses o adeiladu systemau cymorth ar gyfer y bobl sydd fwyaf tebygol o golli eu swyddi.
O ran dyfodol hirdymor Tata, mae Tata wedi dweud wrthyf dro ar ôl tro mai nod y mesurau hyn, y rhaglen drawsnewid, yw sicrhau bod y sector dur, neu, yn hytrach, gweithrediadau Tata o fewn y sector dur yn y DU, yn goroesi yn y tymor hir, ac y bydd yn rhyddhau buddsoddiad ar gyfer y safleoedd yng Nghymru ac ar draws y ffin hefyd. Nid oes gennyf reswm i beidio â chredu bod hyn yn hollol wir. Credaf fod Tata yn gweithredu'n ddidwyll pan fyddant yn fy sicrhau bod hyn yn ymwneud â buddsoddi yn nyfodol y gweithfeydd hynny. Serch hynny, buaswn yn annog Tata i sicrhau eu bod yn ymgynghori'n ystyrlon ac yn ymgysylltu'n briodol ag undebau llafur i sicrhau bod pob cymorth y gellir ei gynnig i weithwyr yn cael ei ddarparu.