Diolch, Ddirprwy Lywydd, a hoffwn ddechrau drwy ddiolch i'r Cadeirydd a'r pwyllgor am archwiliad manwl o'r materion niferus sy'n ymwneud ag eiddo gwag, ac i'r Aelodau sydd hefyd wedi cyfrannu at yr ymchwiliad a'r ddadl heddiw. Roedd yr ymchwiliad a'r adroddiad yn fanwl ac yn ddiduedd, a bydd y dadansoddiad a'r argymhellion sy'n deillio ohono yn ein helpu i ffurfio rhaglen gynhwysfawr a chynhwysol i gefnogi ein gwaith ar wella gorfodaeth.

Rydym am i'r rhaglen ei gwneud yn norm, yn hytrach nag yn eithriad, i fynd i'r afael ag eiddo gwag drwy orfodaeth. Rydym am ddatblygu gwybodaeth a gallu a'i gwneud yn glir i berchnogion eiddo o'r fath nad yw'r malltod hwn ar ein cymunedau a'n trefi yn dderbyniol mwyach ac y byddwn yn eu targedu. O'r herwydd, rydym yn derbyn neu'n derbyn mewn egwyddor—fel y clywsom—y rhan fwyaf o argymhellion y pwyllgor a gyfeiriwyd at Lywodraeth Cymru. Mae ein sail resymegol wedi'i nodi'n fanylach yn fy ymateb ffurfiol i'r adroddiad, felly nid fy mwriad y prynhawn yma yw ailadrodd yr ymateb hwnnw'n fanwl iawn.

Ond wrth roi'r agenda hon ar waith, ein her gyntaf fel Llywodraeth yw creu amgylchedd ar gyfer cydweithredu. Gwyddom fod adnoddau o dan bwysau, ac yn aml, gall mynd i'r afael ag eiddo gwag gael ei weld, neu mae wedi cael ei weld, fel rhywbeth sy'n 'braf i'w gael' yn hytrach na'i fod yn cynnal gwasanaethau statudol allweddol megis iechyd, gofal cymdeithasol, addysg ac yn y blaen. Ond mae'n bwysig sefydlu'r amodau lle mae ein partneriaid cyflenwi yn gweld budd y gwaith, boed drwy lai o achosion o gwynion yn ymwneud â diogelwch, iechyd yr amgylchedd neu, fel y clywsom heddiw, ymddygiad gwrthgymdeithasol, sy'n aml yn ymddangos fel pe bai'n tynnu at neu'n ymgynnull o amgylch eiddo gwag. Mae effaith ganlyniadol i hyn oll ar ein cymunedau a hefyd ar lwyth gwaith swyddogion, a gellid mynd i'r afael â hyn drwy ymyrraeth gynnar ar eiddo gwag.

Mae angen inni chwalu'r rhwystrau mewnol ac allanol i ymdrin ag eiddo gwag drwy ddod o hyd i ffyrdd gwell o weithio, darparu atebion pwrpasol a nodi sut y gall awdurdodau lleol weithio'n fwy clyfar ac yn fwy effeithlon. I gefnogi hyn, mae Llywodraeth Cymru yn caffael arweinydd diwydiant i weithredu pecyn hyfforddi cynhwysfawr ac i gynorthwyo i weithredu cynlluniau gweithredu lleol. Rydym am ddatblygu sgiliau pob un o'n hawdurdodau i fod mor effeithiol ac effeithlon ag sy'n bosibl wrth ymdrin â'r eiddo gwag yn eu hardaloedd, gan greu cronfa heb ei hail o arbenigedd, lle mae awdurdodau'n cydweithio ar ffyrdd arloesol o weithio, yn hytrach na'u bod yn teimlo her efallai, neu reidrwydd i fod yn ymosodol. Ond i fod yn glir, nid yw'r dull newydd hwn yn adlewyrchiad o berfformiad yn y gorffennol, ac mae'n ymwneud mwy â sut rydym eisiau ailsefydlu ein dull o weithio gyda'n gilydd yng Nghymru i fynd i'r afael â'r broblem hon.

Bydd Llywodraeth Cymru yn canolbwyntio ar ddarparu'r offer a'r adnoddau cywir i gyflawni hyn, a bydd tîm mwy hyderus yn gallu creu atebion mwy arloesol a nodi cysylltiadau gwell er mwyn mynd i'r afael â'r problemau rydym yn eu hwynebu ar hyn o bryd. Rydym wedi ymrwymo i nodi'r bylchau hyn, dod o hyd i'r arfau cywir, a chefnogi ein partneriaid i deithio ar hyd y llwybr problemus hwn. Er enghraifft, rydym wrthi'n adolygu cylchlythyr a llawlyfr gweithredu'r gorchymyn prynu gorfodol er mwyn galluogi awdurdodau lleol i wneud y defnydd gorau o'r dulliau sydd ar gael iddynt i geisio sicrhau bod eiddo gwag yn cael ei ddefnyddio unwaith eto.

Rwy'n credu bod yn rhaid i bobl a lleoedd fod yn ganolog i'r hyn a wnawn. Mae gwybodaeth a dealltwriaeth leol yn aml yn adnodd nad yw'n cael ei werthfawrogi na'i ddefnyddio'n ddigonol yn fy marn i, ac mae angen inni wneud yn siŵr fod mwy o gynigion yn cynnwys y gymuned er mwyn cynyddu cynaliadwyedd ac atebolrwydd ein cynlluniau, a bod angen nodi mwy o atebion yn y gymuned a chreu llwyfan ar gyfer arferion gorau, a pharhau i feithrin yr adnodd hwn fel bod gan ein partneriaid cyflenwi fwy o opsiynau ar gael iddynt. Rydym wedi clywed heddiw am fenter gydweithredol Tai Fechan, ac mae'n rhywbeth rydym yn awyddus i'w archwilio'n fanylach o ran sut y gallem edrych ar hynny a defnyddio hynny. Rwy'n deall fy mod i fod i gyfarfod â chynrychiolwyr yr wythnos nesaf i weld sut y gallwn fynd â hyn ymhellach.