Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 4 Rhagfyr 2019.
Diolch, Lywydd dros dro. Cyflwynaf y cynnig yn fy enw i.
Mae sgiliau o ansawdd uchel yn bwysig. Maent yn helpu pobl i gael swyddi o ansawdd uchel a chyflogau gwell, ac maent yn gwbl hanfodol os yw busnesau ac economi Cymru am arloesi a ffynnu. Maent yn un o'r allweddi i gynyddu ffyniant i bawb, a dyna pam rwy'n siomedig iawn, nid yn unig gyda'r ffaith bod ymateb Llywodraeth Cymru yn methu'r darlun mwy a nodwyd gennym yn ein hadroddiad, ond bod yr ymateb ei hun, yn fy marn i, wedi'i ddrafftio mewn modd arwynebol a diofal. Weinidog, fe ddywedoch chi wrthym eich bod yn mynd i ystyried argymhellion ein pwyllgor yn ofalus, ond mae arnaf ofn nad oes fawr o dystiolaeth o ystyriaeth ofalus yn ymateb Llywodraeth Cymru.
Mae ein hadroddiad yn egluro bod llawer o bobl yng Nghymru wedi'u dal mewn trap sgiliau isel. Felly, i Aelodau nad ydynt yn ymwybodol efallai o'r hyn y mae hynny'n ei olygu, cylchoedd yw trapiau sgiliau isel lle nad yw cyflogwyr eisiau neu angen sgiliau lefel uwch i fod yn broffidiol, sy'n arwain at ddiffyg galw gan bobl i ennill y sgiliau lefel uwch hynny. Gall hyn arwain at weithluoedd camgymharol sy'n cynnwys gweithwyr â sgiliau isel a gweithwyr â gormod o gymwysterau. Mae canlyniadau dynol i'r trapiau hyn hefyd, wrth i bobl gael eu dal mewn swyddi o ansawdd isel ar gyflogau isel, heb fawr o obaith o esgyn ar yr ysgol.
Rwyf wedi bod yn eithaf negyddol hyd yma, felly efallai y symudaf at rywbeth mwy cadarnhaol. Mae'n galonogol fod y pwyllgor a Llywodraeth Cymru yn cytuno ar rai o'r problemau sylfaenol y mae angen mynd i'r afael â hwy. Yn gyntaf, os yw trapiau sgiliau isel i gael eu torri, a rhaid eu torri, cytunwn fod yn rhaid inni fynd i'r afael â'r cyflenwad o sgiliau ac ysgogi'r galw am sgiliau lefel uwch ar yr un pryd. Yn ail, rydym yn cytuno ynglŷn â pha mor galed y mae partneriaethau sgiliau rhanbarthol yn gweithio, ond mae angen iddynt hefyd ddiwygio a chryfhau, mae angen i ni eu cryfhau hefyd, ond gofynnir iddynt wneud gormod am y nesaf peth i ddim, ac rwy'n meddwl bod y disgwyliadau a'r rhestr 'i'w gwneud' yn llawer mwy na'r adnoddau sydd ganddynt. Ac yn drydydd, rydym hefyd yn cytuno bod yn rhaid gwella gallu casglu data a dadansoddi'r partneriaethau sgiliau rhanbarthol yn helaeth a gwella'r ymgysylltiad â busnesau bach a chanolig eu maint. Nid oes unrhyw beth a all gymryd lle data a dadansoddi da wrth gynllunio sgiliau.