2. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:01 pm ar 10 Rhagfyr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 3:01, 10 Rhagfyr 2019

Un cais am ddatganiad, un am ddadl sydd gen i—y ddau ym maes iechyd. Mi glywoch chi, dwi'n siŵr, yn y wasg yr wythnos diwethaf am achos torcalonnus fy etholwr i, Thomas Griffith Jones, sydd â dementia ond sy'n wynebu cael ei symud i Stafford oherwydd ei anghenion gofal dwys. Mae'r Llywodraeth yn dweud—mi ddywedodd y Prif Weinidog mewn ateb i gwestiwn llafar ond atebwyd yn ysgrifenedig yn ddiweddar—mai nod y Llywodraeth ydy bod disgwyliad y bydd pob siaradwr Cymraeg â dementia'n cael gofal yn ei ddewis iaith, a bod hynny am resymau clinigol. Mae hynny'n amlwg yn mynd yn groes i realiti'r hyn sydd yn digwydd. Rydym ni'n gwybod mor allweddol ydy derbyn gofal mewn iaith gyntaf ar gyfer cleifion dementia. Cymraeg ydy iaith gyntaf Twm. Cymraeg ydy unig iaith Twm, mewn gwirionedd. Dwi wedi siarad efo'r awdurdod lleol. Maen nhw'n barod i gydweithio fel rhan o'r bartneriaeth ranbarthol, ond cyfrifoldeb y bwrdd iechyd ydy hyn, a Llywodraeth Cymru sydd yn gyfrifol am fwrdd iechyd Betsi Cadwaladr. Mae'r Gweinidog iechyd wedi dweud wrthyf i y bydd o'n cysylltu efo cadeirydd y bwrdd iechyd. Mae angen gweithredu ar frys i gael gofal i Twm ac mewn achosion tebyg iddo fo. Rydym ni angen datganiad i ddweud beth mae Llywodraeth Cymru'n mynd i wneud rŵan ar fyrder i gynyddu capasiti, achos nid achos unigol ydy hwn.