Yr eitem nesaf, felly, yw'r datganiad a chyhoeddiad busnes. Dwi'n galw ar y Trefnydd i wneud y datganiad hynny—Rebecca Evans.

Diolch, Llywydd. Mae un newid i fusnes yr wythnos hon. Mae'r ddadl yfory ar y cynnig i ddirymu Rheoliadau Rhentu Cartrefi (Ffioedd etc.) (Gwybodaeth Benodedig) (Cymru) 2019 wedi'i thynnu yn ôl. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos eistedd nesaf wedi'i nodi yn y datganiad a chyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymhlith papurau'r cyfarfodydd sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.

Gweinidog, a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog Addysg am ei hagwedd at addysg cydberthynas a rhywioldeb yng Nghymru? Mae etholwyr wedi cysylltu â mi i fynegi eu pryderon bod cynghorwyr Llywodraeth Cymru wedi galw am wneud gwersi'n orfodol yn ysgolion Cymru. Yn Lloegr, mae disgwyl i benaethiaid siarad â rhieni sy'n dymuno eithrio eu plant o'r gwersi hyn i esbonio mantais derbyn yr addysg bwysig hon. Fodd bynnag, bydd gan rieni yr hawl o hyd i dynnu eu plentyn yn ôl hyd at 15 oed. Gweinidog, a gawn ni ddatganiad ynghylch a fydd y Gweinidog yn dilyn y dull adeiladol o ymgysylltu â rhieni, fel yn Lloegr, neu a yw hi'n cefnogi dileu hawliau rhieni i leisio barn ar yr agwedd hon ar addysg eu plant yn gyfan gwbl?

Wel, Llywydd, mae Llywodraeth Cymru wedi cau ymgynghoriad ar yr union fater penodol hwn yn ddiweddar. Gwn y bydd y Gweinidog addysg yn awyddus i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Senedd am ganlyniad ei hystyriaethau, pan fydd hi wedi cael y cyfle i roi ystyriaeth lawn i'r holl ymatebion i'r ymgynghoriad hwnnw.

O gofio ymrwymiad y Llywodraeth i gael miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, a gawn ni ddatganiad yn amlinellu a yw'r Llywodraeth yn gresynu at sylwadau'r AS Llafur a ddisgrifiodd ymgeisydd Plaid Cymru fel un sydd ag obsesiwn â'r iaith Gymraeg? A yw'r Llywodraeth o'r farn bod gan bawb sy'n siarad Cymraeg neu sy'n dysgu Cymraeg obsesiwn â'r Gymraeg? A wnewch chi gytuno i gael gair â'r AS dan sylw i egluro bod y sarhad hwn ar y Gymraeg gan y blaid Lafur yn achosi rhaniadau ac yn anghywir? Ac a wnewch chi gytuno â mi na ddylid goddef defnyddio'r Gymraeg yn arf fel hyn, fod y math hwn o chwibanu ar gŵn yn annerbyniol, ac a wnewch chi ymrwymo inni y prynhawn yma i roi terfyn arno?

Hoffwn i sôn am broblem ynghylch y cyllid ar gyfer cyrsiau penben. Tynnwyd fy sylw at hyn gan etholwr sydd wedi cael ei gadael mewn tlodi oherwydd nad yw'n cael y cymorth ariannol yr oedd ganddi'r hawl iddo fel myfyrwraig â dyslecsia. Mae'r cwmni benthyciadau myfyrwyr yn atal yr arian gan eu bod yn aros am benderfyniad polisi gan Lywodraeth Cymru ynghylch y cyrsiau penben hyn. Mae Cyllid Myfyrwyr Cymru yn dweud na allan nhw ryddhau unrhyw arian hyd nes iddyn nhw glywed gan Lywodraeth Cymru. Mae'r Cwmni Benthyciadau i Fyfyrwyr yn dweud iddyn nhw rybuddio Llywodraeth Cymru am y mater hwn pan gododd, gan wneud yn glir na fydden nhw'n gwneud unrhyw daliad i fyfyrwyr ar y cyrsiau penben hyd nes y rhoddir naill ai'r ddeddfwriaeth neu lythyr awdurdod iddyn nhw. 

Mae fy etholwr yn un o'r rhai ffodus. Ar ôl rhoi'r gorau i'w chwrs gan na allai fforddio'r tocyn bws, fe'i darbwyllwyd i newid ei meddwl gan y coleg y mae'n ei fynychu am eu bod wedi cynnig bwrsariaeth iddi fel y gall ymdopi tan y Nadolig. Mewn gohebiaeth â'r Gweinidog Addysg, rwyf wedi cael sicrwydd y bydd yn cyflwyno rheoliadau i ddiwygio'r sefyllfa hon yn fuan, ac mae hynny, wrth gwrs, i'w groesawu. A wnaiff y Llywodraeth roi addewid nawr y caiff y mater hwn ei gwblhau cyn y Nadolig i ddod â sicrwydd i fy etholwr ac eraill sy'n eu cael eu hunain yn yr un sefyllfa? Hefyd, a fydd yna ymdrech i gysylltu â phob un o'r myfyrwyr hynny a all fod wedi gadael eu cyrsiau'n o ganlyniad i'r camgymeriad biwrocrataidd hwn er mwyn rhoi gwybod iddyn nhw y bydd cymorth ariannol yn cael ei adfer, gan roi'r dewis iddyn nhw barhau â'u hastudiaethau?

Llywydd, nid oes yr un blaid sydd wedi gwneud mwy dros y Gymraeg na'r Blaid Lafur. Mae gan Lywodraeth Cymru a Phlaid Lafur Cymru hanes hir a balch o gefnogi'r Gymraeg a bod yn frwdfrydig dros y Gymraeg, ac yn uchelgeisiol dros y Gymraeg. A dyna pam mae Cymraeg 2050 yn ganolog i holl bolisïau Llywodraeth Cymru, ac rydym wedi ymrwymo i sicrhau ein bod ni'n gweithio gyda'n gilydd i gyrraedd y miliwn hynny o siaradwyr Cymraeg ac i ddyblu'r defnydd o'r Gymraeg. Ac mae Llywodraeth Cymru yn angerddol am yr agenda hon.

O ran yr ail fater, rwy'n falch eich bod wedi cael y sicrwydd yr oeddech chi yn ei geisio gan y Gweinidog Addysg, y bydd yn cyflwyno'r rheoliadau priodol, ac rwy'n falch bod y Coleg wedi gallu cynnig i'ch etholwr y cymorth sydd ei angen arni i allu parhau i fynychu ei chwrs tan y Nadolig. Yn amlwg, siaradaf â'r Gweinidog Addysg am yr amserlen ar gyfer cyflwyno'r rheoliadau pwysig hynny a'r gwelliannau.

Ddydd Mawrth diwethaf, cyflwynodd Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth adroddiad ar gyflogaeth a phobl anabl. A gaf i ofyn am ddatganiad gan y Llywodraeth ynghylch pa gamau sy'n cael eu cymryd gan Lywodraeth Cymru, ac yn bwysicach, gan gyrff sy'n cael eu cefnogi'n ariannol gan Lywodraeth Cymru, i gynyddu nifer y bobl anabl sy'n cael eu cyflogi?

Yn ail, mae fy ngwrthwynebiad i losgi yn hysbys ac wedi'i gofnodi'n helaeth. Hoffwn i ofyn am ddatganiad ynglŷn â'r allyriadau carbon deuocsid o losgyddion biomas ac esboniad pam na fydd Llywodraeth Cymru yn gosod moratoriwm ar losgyddion newydd, ac eithrio'r rhai ar gyfer gwaredu gwastraff meddygol, a hefyd ar weithfeydd biomas newydd. Gwyddom nad yw llosgi a newidiadau eraill i ddeunydd yn ei ddinistrio. Mae'r gyfraith ar gadwraeth cyflyrau màs yn nodi bod màs deunydd bob amser yr un peth cyn ac ar ôl i newidiadau ddigwydd. Nid yw'n bosibl creu na dinistrio'r deunydd hwnnw, dim ond ei newid o un ffurf i'r llall. Felly, yr hyn sydd gennym ni yn y pen draw, mewn gwirionedd, yw troi carbon ac elfennau eraill yn ddeuocsinau a charbon deuocsid.

Diolch i Mike Hedges am godi'r ddau fater hyn. Roedd y cyntaf yn ymwneud â gwaith Llywodraeth Cymru o ran cefnogi a galluogi pobl anabl i fynd i'r gweithle o fewn cyd-destun Llywodraeth Cymru. A ninnau'n sefydliad arweinydd hyderus o ran anabledd lefel 3, rydym wedi ymrwymo i gynyddu nifer y bobl anabl sy'n gweithio yn y sefydliad hwn. Felly, drwy ddefnyddio'r model cymdeithasol o anabledd i ddileu rhwystrau, gweithredu'n gadarnhaol a thargedu pobl anabl drwy allgymorth ac annog ymgeiswyr i ofyn am addasiadau yn ystod y broses recriwtio, mae nifer y bobl anabl sy'n ymuno â Llywodraeth Cymru wedi codi yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Ond yn sicr nid ydym yn hunanfodlon, a dyna pam mae gennym ein cynllun gweithredu amrywiaeth a chynhwysiant 2020-4 wrthi'n cael ei ddatblygu, a bydd hwnnw'n nodi'r camau nesaf i ni o ran sicrhau bod yr ymyriadau hynny'n parhau ac yn parhau i fod yn effeithiol o ran cefnogi pobl anabl i ymuno â'r sefydliad hwn.

Rydym yn gyfrifol am benodiadau bwrdd i gyrff a noddir gan y Llywodraeth yn unig. Nid oes gennym gyfrifoldeb dros y staff a gyflogir gan y cyrff hynny, ond yn sicr byddem eisiau eu hannog i edrych tuag at Lywodraeth Cymru am yr arweinyddiaeth a'r gwaith y gallwn ni ei wneud yno. Ond, fel y dywedais, rwy'n credu bod llawer mwy i ni ei wneud ar yr agenda arbennig hon.

Mae barn Mike Hedges ar losgi yn hysbys iawn a byddaf yn gofyn i'r Gweinidog sy'n gyfrifol am wastraff ddarparu ateb i'r hyn a oedd yn gwestiynau eithaf manwl.

A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am fentrau'r Llywodraeth i roi hwb i economi Pont-y-pŵl a'i chymunedau agos yn y Cymoedd, gan gynnwys Blaenafon? Roedd Pont-y-pŵl yn gymuned ddiwydiannol lewyrchus ar un adeg, gyda chwmnïau fel ICI, yr hen British Nylon Spinners, a oedd yn cyflogi tua 6,000 o bobl ar y tro; Gwaith Dur Panteg gydag oddeutu 3,000; Pilkington Glass, 700; a Warner-Lambert tua 600. Collwyd pob un yn yr 20 mlynedd diwethaf, heb fod unrhyw gwmnïau sylweddol wedi'u sefydlu yn y cyfnod hwnnw. Mae'n rhaid ei fod yn bryd i Lywodraeth Cymru wneud rhywbeth i ddenu diwydiannau a fyddai'n eu disodli. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad ynghylch a oes unrhyw gyflogwyr mawr ar y gweill, oherwydd mae'n nodedig yr ymddengys mai ychydig o fuddsoddiad mawr a fu yn yr ardal am dros 20 mlynedd?

Ac yn olaf, a wnaiff y Gweinidog ddatganiad am unrhyw fentrau a gyflwynwyd gan dasglu'r Cymoedd a allai atal y dirywiad yn y gymuned hon a arferai ffynnu?

Wel, yn sicr, byddaf i'n gofyn i'r Gweinidog sy'n gyfrifol am yr economi, a'r Dirprwy Weinidog, sy'n arwain ar waith tasglu'r Cymoedd, ysgrifennu atoch chi gyda'r wybodaeth ddiweddaraf ynghylch y gwaith sydd wedi bod yn mynd rhagddo yn ardal Pont-y-pŵl a'r gwaith sydd wedi'i gynllunio ar gyfer ardal Pont-y-pŵl, o ran cefnogi diwydiant, arloesi a chyflogaeth a buddsoddi yn yr ardal.FootnoteLink

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)

A gaf i gytuno â sylwadau a cheisiadau blaenorol Mike Hedges ar ddau fater? Yn gyntaf, y cais am ddatganiad a diweddariad ar yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i helpu pobl anabl i gael gwaith neu i ddychwelyd i'r gwaith. Ddydd Iau diwethaf, cefais y pleser o ymweld â'r Legacy International Group Ltd, sydd wedi'i leoli ym Merthyr ond sy'n gwasanaethu De Cymru gyfan. Mae ganddyn nhw nifer o brosiectau ar y gweill i helpu prosiectau sy'n hyderus o ran anabledd i geisio cyflawni eu nodau. Roeddwn i'n credu bod nifer gwerth chweil o brosiectau yn digwydd yno, felly rwy'n credu y byddwn i'n hoffi clywed pa gymorth sy'n cael ei roi i helpu'r rheini.

Yn ail, cododd Mike Hedges fater llosgi, a gwn fod nifer o'r Aelodau wedi codi'r mater hwnnw yn ystod yr wythnosau a'r misoedd diwethaf. Mae gen i broblem yn fy etholaeth i ar gyrion Brynbuga gyda chynllun ar gyfer llosgydd newydd. Fel y gŵyr Mike, pan fydd y cynigion hynny'n cael eu cyflwyno, maen nhw'n peri dadlau mawr yn lleol ac mae pobl yn chwilio am sicrwydd. Efallai y byddai modd inni gael datganiad gan y Gweinidog ynglŷn â sut y gellir tawelu meddyliau pobl, ac efallai na ddylai'r prosiectau hyn fynd yn eu blaenau hyd nes y ceir cadarnhad eu bod yn ddiogel.

Ac yn olaf, yr wythnos diwethaf, codais fater Dydd Sadwrn y Busnesau Bach â chi, a gofynnais beth yr oedd Llywodraeth Cymru yn ei wneud i ailystyried y drefn ardrethi busnes a'r cymorth sydd ar gael i fusnesau bach ledled Cymru. Ddydd Sadwrn ymwelais â busnes bach yn fy ardal i, N. S. James o Raglan. Rwy'n falch o weld bod y busnes bach hwnnw'n gwneud yn dda, ond, wrth gwrs, ledled Cymru, ym mhob un o'n hetholaethau, nhw yw asgwrn cefn ein heconomïau lleol. Gofynnais ichi yr wythnos diwethaf a byddaf i'n gofyn eto a gawn ni ddatganiad gan Lywodraeth Cymru efallai ynghylch pa gymorth sydd ar gael i gefnogi busnesau bach yng Nghymru.

Diolch i Nick Ramsay am godi'r materion hynny. Cawsom ddatganiad gan Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth dim ond yr wythnos diwethaf ynglŷn ag anabledd a chyflogaeth pobl anabl, felly efallai ei bod ychydig yn rhy fuan i gael trafodaeth bellach ar hynny. Ond rwy'n gwybod y bydd yn awyddus i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau ar gynnydd y gwaith yr oedd ef yn ei drafod yn ei ddatganiad yr wythnos diwethaf, ac, yn amlwg, bydd o ddiddordeb mawr i mi glywed, fel y gwn y bydd i'r Gweinidog, am y prosiectau lleol penodol hynny a ddisgrifiwyd gennych chi hefyd.

Unwaith eto, mae'r cais am ddatganiad ar losgi: byddaf i'n sicrhau bod y Gweinidog sy'n gyfrifol am wastraff yn ymwybodol o'r diddordeb gan yr Aelodau mewn datganiad.

Ac roeddwn i wrth fy modd yn cefnogi Dydd Sadwrn Busnesau Bach. Felly, ar y dydd Gwener cyn hynny, treuliais gryn amser ym Mhontarddulais yn siarad â pherchnogion busnesau bach yn y pentref hwnnw, ac roedden nhw'n awyddus iawn i siarad â mi am ardrethi busnes. Roedd llawer o'r busnesau y siaradais i â nhw wedi elwa ar ryddhad ardrethi Llywodraeth Cymru, i'r pwynt lle nad oedden nhw'n talu dim o gwbl am eu hardrethi busnes, a oedd yn rhagorol yn fy marn i. Ac rwy'n falch iawn y prynhawn yma o fod yn symud rheoliadau o ran cyfradd y lluosydd ar gyfer Gorchymyn Ardrethu Annomestig (Lluosydd) (Cymru) 2019. Bydd hynny'n golygu ein bod yn symud eleni at ddefnyddio'r mynegai prisiau defnyddwyr, ac mae hynny ar ben y gefnogaeth yr ydym eisoes yn ei darparu.

Mae pawb yn yr ystafell hon yn gwybod bod y terfyn amser ar gyfer y pàs bws newydd yn dod i ben ar 31 Rhagfyr. Rwy'n gwybod ein bod wedi gweld adroddiadau ac rwyf i hefyd wedi cael etholwyr yn dod i'r swyddfa yn dweud pa mor anodd y mae wedi bod i gael y pàs newydd hwnnw. Mae llawer o bobl, yn enwedig o'r genhedlaeth hŷn, wedi cael eu gwthio i fynd ar-lein. Ond yna rwy'n cael gwybod gan rai o'r staff swyddfa sy'n gweinyddu'r broses nad ydynt yn gallu ymdopi â hynny oherwydd nad oedden nhw wedi rhagweld pobl yn mynd ar-lein. Felly, roedd yn ymddangos yn dipyn o gybolfa o'r hyn a ddigwyddodd yn hynny o beth. Gwn mai'r bwriad yw gwneud gwelliannau, ond a allwch chi ein sicrhau ni eich bod yn mynd i wneud hynny a'ch bod yn mynd i annog pawb a all gael tocyn bws arall i allu gwneud hynny cyn 31 Rhagfyr?

Fy ail gwestiwn i, ac efallai eich bod chi'n credu fy mod yn gynamserol, ond nid wyf yn credu fy mod i, oherwydd mae'r tocynnau eisoes ar gael ar gyfer Pencampwriaethau Ewro 2020, ac mae'n amser gwirioneddol wael, yn fy marn i, oherwydd mae pawb yn meddwl am y Nadolig. Fodd bynnag, mae pobl yn cynllunio eu hymweliadau â Rhufain, â Baku, a Baku ac yn ôl y flwyddyn nesaf, ond ni fydd llawer yn gallu fforddio mynd, neu efallai na fyddan nhw'n gallu am wahanol resymau eraill oherwydd eu hymrwymiadau gwaith. Felly, pa drafodaethau yr ydych chi'n eu cael gyda Chymdeithas Bêl-droed Cymru, gyda chynghorau ledled y wlad, i sefydlu parth cefnogwyr unwaith eto, ac i wella ac ehangu'r cysyniad o barth cefnogwyr? Gwn fod llawer ohonyn nhw wedi bod yn orlawn y tro diwethaf, ac roeddent yn boblogaidd iawn, ac mae angen cynllunio ymhell cyn mis Mehefin fel y gallwn ni fod yn dawel ein meddwl y gall y cefnogwyr na allan nhw gyrraedd y gemau, ble bynnag y bônt, weld Cymru ac y gallan nhw gefnogi Cymru o'u cartrefi, a gwneud hynny mewn steil.

Diolch. O ran y pasys bws, gwn fod Trafnidiaeth Cymru yn gweithio'n galed iawn i sicrhau bod pobl yn cael eu pasys bws mewn da bryd erbyn diwedd y flwyddyn. Mae yna faterion penodol—er enghraifft, pobl sydd wedi bod yn aros am eu pàs bws ac yna wedi ymgeisio am yr eildro, ac, wrth gwrs, mae hynny'n codi'r achos penodol hwnnw fel twyll posibl. Felly, mae hynny'n golygu oedi wrth argraffu'r tocynnau bws hynny. Felly, byddem ni'n annog pobl, os nad ydyn nhw wedi cael eu pàs bws eto, ond eu bod wedi gwneud cais, i beidio â gwneud cais am yr eildro, oherwydd gallai hynny arafu eu cais. Ond byddaf i'n gofyn i Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth ymchwilio a oes diweddariad pellach a chyfredol y gall ei ddarparu ar fater sy'n bwysig iawn i bob un ohonom ni fel Aelodau'r Cynulliad ac o ran yr etholwyr yr ydym ni'n eu cynrychioli.

Nid yw byth yn rhy gynnar i sôn am Ewro 2020—gwn y bydd y Gweinidog Chwaraeon a Gweinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol yn cael, neu eisoes yn cael, trafodaethau pwysig â Chymdeithas Bêl-droed Cymru ac awdurdodau lleol a phartneriaid eraill i sicrhau bod cymaint o bobl â phosibl yn cael mwynhau gwylio'r gemau hynny a theimlo'r awyrgylch o'u hamgylch. Felly, unwaith eto, rwy'n siŵr y bydd datganiad yn dod gerbron maes o law.

Un cais am ddatganiad, un am ddadl sydd gen i—y ddau ym maes iechyd. Mi glywoch chi, dwi'n siŵr, yn y wasg yr wythnos diwethaf am achos torcalonnus fy etholwr i, Thomas Griffith Jones, sydd â dementia ond sy'n wynebu cael ei symud i Stafford oherwydd ei anghenion gofal dwys. Mae'r Llywodraeth yn dweud—mi ddywedodd y Prif Weinidog mewn ateb i gwestiwn llafar ond atebwyd yn ysgrifenedig yn ddiweddar—mai nod y Llywodraeth ydy bod disgwyliad y bydd pob siaradwr Cymraeg â dementia'n cael gofal yn ei ddewis iaith, a bod hynny am resymau clinigol. Mae hynny'n amlwg yn mynd yn groes i realiti'r hyn sydd yn digwydd. Rydym ni'n gwybod mor allweddol ydy derbyn gofal mewn iaith gyntaf ar gyfer cleifion dementia. Cymraeg ydy iaith gyntaf Twm. Cymraeg ydy unig iaith Twm, mewn gwirionedd. Dwi wedi siarad efo'r awdurdod lleol. Maen nhw'n barod i gydweithio fel rhan o'r bartneriaeth ranbarthol, ond cyfrifoldeb y bwrdd iechyd ydy hyn, a Llywodraeth Cymru sydd yn gyfrifol am fwrdd iechyd Betsi Cadwaladr. Mae'r Gweinidog iechyd wedi dweud wrthyf i y bydd o'n cysylltu efo cadeirydd y bwrdd iechyd. Mae angen gweithredu ar frys i gael gofal i Twm ac mewn achosion tebyg iddo fo. Rydym ni angen datganiad i ddweud beth mae Llywodraeth Cymru'n mynd i wneud rŵan ar fyrder i gynyddu capasiti, achos nid achos unigol ydy hwn.

Mae'r ail fater yn ymwneud â gofal deintyddol. Rwyf mewn cysylltiad â llawer o etholwyr sy'n ei chael hi'n anodd dod o hyd i ddeintydd GIG. Ar Ynys Môn yr wythnos diwethaf, trosglwyddwyd y pryderon diweddaraf ymlaen i'r Gweinidog iechyd. Rwyf  hefyd mewn cysylltiad â deintyddion, fel mae'n digwydd, sy'n awyddus i ddod i Ynys Môn i weithio ac sy'n wynebu rhwystrau, gan gynnwys cael eu cyfarwyddo i fynd i weithio i rai o'r cwmnïau rhyngwladol mawr yn hytrach na thrwy feddygfeydd lleol, ond rwy'n mynd ar drywydd hynny mewn rhywle eraill.

Mae un achos yn benodol yn ymwneud ag etholwr diabetig. Fel sgil-effaith o gael Metformin ar bresgripsiwn, mae ei dannedd i gyd wedi dod yn rhydd. Atgyfeiriodd ei meddyg teulu hi at adran y geg yn Ysbyty Gwynedd yn ôl ym mis Mawrth. Dywedwyd wrthi fod angen atgyfeiriad deintydd arni. Yn y pen draw, bu'n rhaid iddi fynd yn breifat, ar ôl cael ei gwrthod hefyd gan uned ddeintyddol frys y GIG yn Llanfairpwll. Nawr, amcangyfrifir bod y gwaith adferol preifat yn costio tua £5,000. Mae'n teimlo ei bod yn cael ei chosbi am sgil-effaith ei diabetes a'r diffyg cyfle i fanteisio ar ddarpariaeth ddeintyddol y GIG ac nid yw mewn gwirionedd mewn sefyllfa i allu fforddio'r gwaith angenrheidiol. Rwyf wedi bod yn rhygnu ymlaen am hyn, fel y bu'r Aelodau eraill, ers imi gael fy ethol yma. Rydym yn dal i fod heb weld unrhyw arwydd o welliant mewn darpariaeth ddeintyddol yng Ngogledd Cymru. Mae angen dadl arnom ni, mae ei hangen yn amser y Llywodraeth, ac mae ei hangen arnom yn fuan.

Wel, rwy'n gyfarwydd â'r mater cyntaf yr ydych chi'n ei godi, sef achos eich etholwr, Twm, a gallaf ddeall pa mor gythryblus a gofidus yw hyn i Twm ac i'w deulu hefyd oherwydd y disgwyl yw, wrth gwrs, y dylai pobl gael eu trin mor agos i'w cartref ag y bo modd ac y dylen nhw gael manteisio ar y gwasanaeth arbenigol hwnnw y mae arnynt ei angen. Yn amlwg, rydym yn deall pwysigrwydd cael gwasanaethau drwy gyfrwng y Gymraeg, yn enwedig os mai dyna yw eich iaith gyntaf, gan fod pobl yn tueddu i golli eu hail iaith yn gyntaf pan fod ganddyn nhw ddementia. Rwy'n falch eich bod wedi codi'r achos gyda'r Gweinidog Iechyd a'i fod wedi ymrwymo i'w drafod gyda Chadeirydd y bwrdd iechyd. Gwn y bydd yn rhoi ymateb neu ganlyniad y trafodaethau hynny i chi cyn gynted ag y bo modd. Byddaf hefyd yn ei hysbysu o'ch cais am ddadl ar ddarpariaeth deintyddiaeth yng Ngogledd Cymru yn benodol, yn enwedig o ystyried yr amgylchiadau yr ydych chi newydd eu disgrifio.

Diolch i'r Trefnydd.