Felly, y datganiadau 90 eiliad sydd nesaf, ac mae'r datganiad cyntaf gan Helen Mary Jones.

Diolch yn fawr, Lywydd. Bydd yr Aelodau’n gyfarwydd â’r ddau sefydliad yr hoffwn dynnu sylw atynt yn y datganiad hwn heddiw: Urdd Gobaith Cymru, wrth gwrs, y sefydliad ieuenctid ag aelodaeth wirfoddol mwyaf yn Ewrop, a’r elusen ddigartrefedd ieuenctid Llamau. Ar 19 a 18 Rhagfyr, bydd canolfan yr Urdd yng Nghaerdydd yn agor ac yn darparu llety ac yn gweini cinio Nadolig i 240 o bobl ifanc rhwng 17 a 24 oed sy'n ymwneud â mentrau Llamau. Efallai fod y bobl ifanc hyn yn symud o un soffa i'r llall, mewn llety ansefydlog, efallai'n ceisio gadael perthynas gamdriniol. Mae llawer ohonynt yn wynebu gwahaniaethu ac mae rhai mewn perygl o ddod yn gwbl ddigartref y Nadolig hwn. Mae'n ddigon posibl mai eu Nadolig gyda'r Urdd yw'r unig Nadolig y byddant yn ei gael.

Wrth gwrs, bydd yr Aelodau'n gwybod mai cred ganolog Llamau yw na ddylai unrhyw unigolyn ifanc na menyw agored i niwed orfod bod yn ddigartref yng Nghymru—dyhead rwy'n siŵr fod pob un ohonom yn ei rannu, ac rwy'n falch iawn o weld yr Urdd yn gweithio mewn partneriaeth â Llamau i gefnogi'r bobl ifanc agored i niwed hyn. Mae'r Urdd eu hunain yn darparu adnoddau ar gyfer y cinio a'r llety, ond maent yn brysur yn casglu anrhegion i bobl ifanc, a chafwyd rhai rhoddion hael iawn. Er enghraifft, mae Cymdeithas Bêl-droed Cymru wedi rhoi crys i'r holl bobl ifanc sy'n mynychu. Ond maent yn dal i chwilio am fwy o roddion i wneud y ddau ddigwyddiad yn wirioneddol arbennig, a bydd yr Aelodau wedi derbyn e-bost o fy swyddfa yn gofyn am unrhyw gyfraniadau y gallwch eu rhoi ar gyfer rhoddion priodol. Mae amser o hyd i ddarparu'r rheini, ac yn wir, byddem yn croesawu rhoddion gan aelodau o staff hefyd. Byddaf yn casglu rhoddion yn y swyddfa tan ddechrau'r wythnos nesaf, felly os oes gan unrhyw un unrhyw beth y gallant ei rannu, byddem yn ddiolchgar tu hwnt.

Bydd yr Aelodau hefyd wedi cael eu gwahodd i fynychu lansiad ffurfiol y bartneriaeth, sydd i'w gynnal—. Un o'r mynychwyr fydd ein Prif Weinidog. Mae'n digwydd ddydd Mercher 18 Rhagfyr, felly bydd llawer ohonom wedi dychwelyd i'n hetholaethau, ond os oes unrhyw un o gwmpas am 11 o'r gloch yng Nghaerdydd ar y diwrnod hwnnw, ewch i ganolfan yr Urdd a llongyfarch y ddau sefydliad arbennig iawn hyn ar eu partneriaeth newydd ac arbennig iawn.

Suzy Davies.

A gaf fi ddweud ei bod yn bleser gennyf atgoffa'r Siambr fod 18 Rhagfyr yn nodi deugain mlynedd ers mabwysiadu Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Ddileu Pob Math o Wahaniaethu yn Erbyn Menywod, CEDAW? Bil hawliau i fenywod yw'r confensiwn, ac mae'n cynnwys popeth o hawliau menywod i gymryd rhan mewn bywyd gwleidyddol, i gael yr hawl i'r un cyfleoedd gwaith â dynion o ran cyflogau cyfartal, dyrchafiad ac amodau gwaith, yn ogystal â hawliau menywod a merched yng nghefn gwlad i gael mynediad cyfartal at wasanaethau cyhoeddus.

Yn 2018, cyhoeddodd a chyflwynodd y Rhwydwaith Cydraddoldeb Menywod, sef WEN, adroddiad i'r Cenhedloedd Unedig ar CEDAW, yn tynnu sylw at faterion allweddol a godwyd gan aelodau WEN ledled Cymru. Cododd y materion hynny bryderon ynghylch diffyg menywod du a menywod o leiafrifoedd ethnig yn y Siambr hon, er enghraifft; yr awgrym o dargedau ar gyfer cynrychiolaeth 50:50 mewn gwleidyddiaeth; sefydlu drws i ddemocratiaeth neu gronfa mynediad at swyddi etholedig i sicrhau bod mwy o ferched anabl, LHDT a menywod du a menywod o leiafrifoedd ethnig yn cymryd rhan mewn gwleidyddiaeth ar bob lefel; ac wrth gwrs, mynd i’r afael â phris gofal plant i fenywod, ymhlith pethau eraill.

Hoffwn achub ar y cyfle hwn i ddiolch i holl Aelodau'r Cynulliad sy'n parhau i ddangos eu cefnogaeth i ymgorffori confensiwn CEDAW yng nghyfraith Cymru, ac sy'n ymdrechu i godi ymwybyddiaeth o'r materion fel y gallwn amddiffyn a gwella hawliau menywod, gyda'r nod o ddod yn Gymru sy'n rhydd o wahaniaethu ar sail rhywedd. Diolch.

Caroline Jones.

Diolch, Llywydd. Rai wythnosau yn ôl, cynhaliodd Sefydliad y Merched Cwm Brombil ddigwyddiad i Age Connects Castell-nedd Port Talbot yn Abaty Margam, fel rhan o ymgyrch Sefydliad y Merched i greu cysylltiadau er mwyn lleddfu unigrwydd. Rwy'n falch o fod yn aelod o Sefydliad y Merched Cwm Brombil.

Yn ogystal â gweithio'n galed i fynd i'r afael ag unigrwydd ac unigedd, mae'r menywod yng Nghwm Brombil yn gweithio hefyd i leihau effaith dementia, codi arian ar gyfer elusennau a thynnu sylw at waith ein milwyr. Cododd eu bore coffi diweddar dros £700 ar gyfer canolfan gofal canser Maggie yn Abertawe. Aethant ati hefyd i greu rhaeadr pabïau ac arddangosfa yn Abaty Margam yn anrhydeddu aberth dynion a menywod lleol.

Nid grŵp o ferched sy'n gwneud dim mwy na rhannu ryseitiau bara brith yw Sefydliad y Merched. Rydym yn mynd ati'n frwd i fynd i'r afael â phroblemau cymdeithas fodern, o newid hinsawdd i ymelwa'n annheg ar ffermwyr. Does neb yn hyrwyddo newid fwy na Sefydliad y Merched. Mae Sefydliad y Merched Cwm Brombil yn arwain y frwydr yn y de-orllewin, ac rwy'n falch iawn o fod yn aelod a gallu eu galw nhw'n ffrindiau. Diolch yn fawr.