Part of the debate – Senedd Cymru am 5:12 pm ar 11 Rhagfyr 2019.
A gaf fi ymddiheuro i’r sawl a gyflwynodd y cynnig am fethu ychydig funudau cyntaf ei haraith?
Rwy’n cydymdeimlo â Helen Mary Jones sy’n dweud bod ei grŵp mewn sefyllfa amhosibl wrth ymdrin â’r cynnig hwn a’r gwelliannau heddiw. Gwnaethom edrych ar gynnig y Ceidwadwyr ac yn benodol, ar bwynt 3b) sy’n ei gwneud yn ofynnol i'r Llywodraeth
'ymddiheuro i ddisgyblion, rhieni ac ysgolion am eu siomi'.
Yn sicr, nid oedd yn estyn allan i ddod o hyd i gonsensws ar draws y Siambr ar y pwnc hwn, ond rwy’n deall hynny ar y diwrnod cyn yr etholiad. Ond er hynny, roeddwn i'n meddwl bod araith Suzy yn bwyllog a meddylgar iawn, ond roedd yna ddeuoliaeth gyda'r cynnig, a hefyd gyda’r gwelliant. Nid wyf yn siŵr a oedd Helen Mary yn rhan o gynnig y gwelliant, ond unwaith eto, fe wyrodd ei haraith yn eithaf sylweddol oddi wrth y gwelliant. Cyfeiriodd at welliant y Llywodraeth fel un hunanglodforus a hunanfodlon, ac rwy’n deall beth mae hi’n ei feddwl wrth hynny. Er gwaethaf hynny, roeddem o'r farn ei bod yn anodd dadlau â manylion yr hyn y mae'n ei ddweud. Rwy'n credu mai dewis a dethol cyn penderfynu beth sydd orau iddynt ei gynnig yw hynny, ond beth fyddech chi'n ei ddisgwyl yn gyffredinol, heb sôn am ddiwrnod cyn etholiad? Yn sicr, byddai’n well pe bai wedi cynnwys rhai o'r awgrymiadau a wnaeth Helen Mary.
Serch hynny, rydym yn bwriadu cefnogi'r cynnig a gwelliant y Llywodraeth. Nid wyf yn argyhoeddedig ynghylch cefnogi gwelliant Plaid Cymru, a byddwn yn ymatal arno, oherwydd nid wyf yn gwybod am y cwricwlwm o ran rhoi cymaint o gefnogaeth a chytundeb iddo ymlaen llaw; rwy'n credu yr hoffem ymatal rhag rhoi barn arno. Nid ydym yn glir chwaith a yw Plaid Cymru’n awgrymu y dylid cyllido ysgolion yn uniongyrchol os daw sicrwydd gan Lywodraeth Cymru.
Yn yr un modd, roeddwn i'n meddwl ei bod hi'n eithaf cyffrous clywed cyfraniad Oscar. Nid wyf yn siŵr a oedd yn bwriadu torri tir polisi newydd i'r Ceidwadwyr ar y diwrnod cyn yr etholiad cyffredinol, ond o leiaf roedd yn ymddangos fel pe bai’n awgrymu y dylid cyllido ysgolion yn uniongyrchol. Nid oeddwn yn glir a oedd am i Lywodraeth Cymru wneud yr ariannu uniongyrchol hwnnw, neu a allai fod cynnig i Lywodraeth y DU gamu i mewn ac ariannu ysgolion Cymru’n uniongyrchol i sicrhau eu bod yn cael y swm o arian y mae ef, a’i grŵp o bosibl, yn datgan y dylent ei gael.
Yn y cyfraniad a glywsom gan Janet Finch-Saunders, er fy mod bob amser yn mwynhau clywed ganddi, roedd yna ddewis a dethol yn sicr pryd i fynnu arwyddocâd ystadegol, ac os ydym am ddefnyddio'r cysyniad hwnnw, awgrymaf y dylid ei ddefnyddio'n gyson, yn hytrach na dewis a dethol fel sy'n gyfleus i chi'ch hun.
O ran y Gweinidog, buom yn siarad yr wythnos diwethaf yn eithaf manwl am y canlyniadau PISA ac nid wyf am ailadrodd y sylwadau hynny, ond er fy mod yn gymharol gefnogol iddi hi a'r hyn roedd y Llywodraeth ac ysgolion wedi'i gyflawni, o leiaf mewn cymhariaeth â'r set flaenorol o ganlyniadau, pan wnaethom siarad yr wythnos diwethaf, rwy'n teimlo ychydig yn llai caredig heddiw, ac mae hynny'n rhannol oherwydd natur y sylw yn y cyfryngau i'r canlyniadau. Gwnaethom siarad yn y Siambr—roedd un ymadrodd penodol a ddefnyddiodd, sef 'cadarnhaol ond nid yn berffaith', wrth hyrwyddo'r canlyniadau. Ac roeddwn yn teimlo bod disgrifio hyn fel rhywbeth nad oedd yn berffaith wedi tanddatgan faint o broblem sydd gennym o hyd a faint yn fwy sydd angen inni ei wella. A’r ymadrodd hwnnw a gafodd ei gyfleu’n glir i’r holl gyfryngau ac a oedd yn brif bwyslais y sylw, a theimlwn—