Rydym wedi cael addewidion, yn y blynyddoedd y bûm yn y sefydliad hwn, y byddem yn gweld gwelliant, ac nid ydym wedi gweld unrhyw welliant. Dyna fy mhwynt. 

Felly, fel y nodir yn yr adroddiad 'PISA 2018 Insights and Interpretations', dros y ddau ddegawd diwethaf, mae PISA wedi dod yn brif ffon fesur y byd ar gyfer cymharu ansawdd, tegwch ac effeithlonrwydd mewn canlyniadau dysgu ar draws gwledydd, ac yn rym dylanwadol ar gyfer diwygio addysg. Mae'r brif ffon fesur hon wedi dangos mai yng Nghymru y cafwyd y canlyniadau gwaethaf o bob un o wledydd ein Teyrnas Unedig. Mae gwyddoniaeth ar 488 pwynt yma; mathemateg, 487; a darllen, 483. Mae'r rhain i gyd yn is na Lloegr, Gogledd Iwerddon a'r Alban. Nawr, mae hyd yn oed swyddogion Llywodraeth Cymru wedi cyfaddef yn eu briff technegol eu hunain nad oes yr un o'r ystadegau'n cynrychioli unrhyw welliant arwyddocaol ers 2015. Mewn gwirionedd, ni fu unrhyw welliant ystadegol arwyddocaol yng Nghymru yn y sgoriau PISA mewn mathemateg a darllen ers 2006. 

Nawr, rwy'n arbennig o bryderus ynglŷn â darllen. Roeddem 20 pwynt y tu ôl i'r sgôr isaf—Gogledd Iwerddon. Mae disgyblion Cymru yn llai tebygol o ddarllen llyfrau na disgyblion ar draws y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, ac anaml, os o gwbl, y bydd 44 y cant o ddisgyblion Cymru yn darllen llyfrau. Nawr, mae diffyg cyllid ac adnoddau sylfaenol yn cyfrannu’n fawr at hyn wrth gwrs. Roedd bron i hanner penaethiaid Cymru o'r farn fod diffyg deunydd addysgol, fel gwerslyfrau, llyfrgell ac offer TG yn rhwystro eu gallu i addysgu. Y mis diwethaf, heriais y Prif Weinidog ar gynnwys yr adroddiad a gyhoeddwyd gan Great School Libraries: 67 y cant yn unig o ysgolion Cymru sydd â mynediad at ofod llyfrgell penodol yn yr ysgol. Mae hynny, unwaith eto, yn llai na Lloegr. A chredir mai 9 y cant yn unig o ysgolion Cymru sydd â chyllideb llyfrgell. Yn amlwg, mae angen mwy o arian. 

Cefnogir hyn gan ffigurau diweddaraf NASUWT, a amcangyfrifodd fod y bwlch cyllido rhwng Cymru a Lloegr yn £645. Mae hyn yn warthus o ystyried bod £1.20 yn dod i Lywodraeth Cymru am bob £1 sy'n cael ei wario ar addysg yn Lloegr. Rwy'n gweld pobl yn ysgwyd eu pennau. Mae’n etholiad cyffredinol yfory, a gallaf ddweud wrthych fod pobl wedi blino ar y sefydliad hwn yn beio Llywodraeth y DU, yn beio cyni. Mae'r arian yn dod yma. Y ffordd rydych chi'n ei wario yw'r ffactor allweddol. 

Mae difrifoldeb y sefyllfa yn glir wrth ystyried bod Sibieta Economics of Education wedi amcangyfrif, er mwyn cynnal gwariant ar ysgolion ar yr un lefel mewn termau real â 2016-17, fod yn rhaid i Lywodraeth Cymru wario £120 miliwn ychwanegol y flwyddyn erbyn 2021. Nawr, mewn cymhariaeth, mae ein Prif Weinidog, Boris Johnson, yn rhoi hwb i’r gyllideb addysg, gan y bydd £1.24 biliwn o gyllid ychwanegol yn dod i Gymru o ganlyniad i gyllid ychwanegol ar gyfer addysg yn Lloegr. Y cwestiwn y mae pawb ohonom yn ei ofyn fel ACau yn y Ceidwadwyr Cymreig yw: sut fydd yr arian hwnnw'n cael ei wario yma yng Nghymru? Dyna'r cwestiwn.  

Yn wir, mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru wedi cyfleu’r sefyllfa’n hyfryd—'Mae ychydig fel ceisio rhedeg marathon gyda phwysau plwm wedi'i glymu o amgylch eich gwddf. Y cyllid yw'r eliffant yn yr ystafell bob amser '. Eu geiriau hwy, nid fy rhai i. Mae yna opsiynau y gallwch eu hystyried, megis diwygio cyllid ysgolion. Yn ôl yr Adran Addysg, bydd y trefniadau newydd yn darparu enillion o hyd at 6 y cant y disgybl ar gyfer ysgolion sydd wedi'u tanariannu erbyn 2019-20. 

I fod yn glir, os na welwn newid mawr, mae'n debygol y bydd y targed 500 ar gyfer 2021 yn cael ei fethu. Felly, mewn ymateb i’r canlyniadau PISA, credaf fod angen i ni weld gweithredu cadarnhaol, gan gynnwys sicrwydd heddiw yn awr y bydd yr holl arian ychwanegol gan Lywodraeth y DU yn cael ei wario ar ein hysgolion, a dau, y byddwch yn ystyried y modd y diwygiwyd y fethodoleg gyllido yn Lloegr fel model ar gyfer newid yma yng Nghymru yn y dyfodol. Diolch.