Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 7 Ionawr 2020.
Credaf fod llawer i'w groesawu yng nghyllideb ddrafft Llywodraeth Cymru ac rwy'n cymeradwyo'r Gweinidogion am eu hymrwymiad i fuddsoddi yn y gwasanaethau cyhoeddus yr ydym ni'n dibynnu arnyn nhw, ac yn wir yn nyfodol ein cenedl, ac mae hynny, wrth gwrs, er gwaethaf, fel y mae Aelodau eraill wedi cyfeirio ato, y ffaith bod cyllideb Cymru yn dal i deimlo canlyniadau, yn fawr iawn, effaith degawd o fesurau cyni diangen San Steffan sydd wedi eu seilio ar ideoleg.
Hoffwn sôn am un agwedd ar y gyllideb y gwn y bydd croeso iddi ar y stryd fawr ac mewn trefi a phentrefi yng Nghwm Cynon, sef yr ymrwymiad i ymestyn cynllun gwella strydoedd mawr a rhyddhad ardrethi manwerthu Llywodraeth Cymru am flwyddyn arall. Mae'r cymorth hwn i fanwerthwyr yng Nghymru sydd â gwerth ardrethol hyd at £50,000 yn fantais wirioneddol i'r busnesau bach sydd yn asgwrn cefn i'r economi leol yn fy etholaeth i, ac rwy'n siŵr bod hynny'n wir mewn etholaethau eraill ar hyd a lled Cymru. Siopau ac unedau manwerthu yw'r rhain, ond hefyd y caffis, tafarndai a'r bwytai sy'n arwain at amgylchedd canol tref ffyniannus a'r teimlad cymunedol go iawn hwnnw hefyd. Gwyddom fod yr ymyrraeth hon, gyda chefnogaeth arian ychwanegol, yn golygu y bydd dros 1,500 o fusnesau bach a chanolig eu maint yn 2020-1 yn cael cymorth tuag at eu hardrethi. Ac yn bwysig, rwy'n credu, i fusnesau â gwerth ardrethol o hyd at £9,100, mae'n golygu y bydd eu biliau ardrethi'n cael eu gostwng i sero ar gyfer eiddo manwerthu. Bydd gwerthoedd uwch yn cael cymorth hanfodol o hyd at £2,500, ac mae hynny, wrth gwrs, yn ychwanegol at gynllun rhyddhad ardrethi parhaol Llywodraeth Cymru ar gyfer busnesau bach.
Yn yr un modd, rwy'n credu bod y rhyddhad ardrethi dewisol ychwanegol a ddyrennir i awdurdodau lleol i ymdrin ag anghenion lleol penodol yn bwysig iawn, ac mae'n dangos ymrwymiad Llywodraeth Cymru i rymuso llywodraeth leol hefyd. Croesawaf gyhoeddiad y Gweinidog y bydd hi'n dyblu'r arian a ddyrennir i'r elfen hon o'r pecyn.
Rwy'n credu ei bod hefyd yn bwysig cofio, ar y cyd, fod polisi Llywodraeth Cymru yn golygu bod cyfran uwch o fusnesau bach a chanolig yn cael cymorth nag yn Lloegr na'r Alban. Yng Nghymru ar hyn o bryd mae'r cynllun yn cefnogi bron i 70 y cant o fusnesau bach yma, ac rwy'n credu bod hynny'n rhywbeth y dylem ni fod yn falch iawn ohono. Dim ond 38 y cant yw'r ffigurau cymharol ar gyfer Lloegr, a 45 y cant ar gyfer yr Alban. Gyda'i gilydd, beth mae hyn yn ei ddangos i mi yw bod gennym Lywodraeth Cymru sydd ar ochr busnesau bach yng Nghymru ac mae'n ategu Gorchymyn Ardrethu Annomestig (Lluosydd) (Cymru) 2019 cyn y Nadolig. Rwy'n falch o gefnogi cyllideb ddrafft Llywodraeth Cymru heddiw, ac rwy'n canmol y Gweinidog Cyllid am yr hyn yr wyf yn credu yw ei chyllideb ddrafft gyntaf.