4. Dadl ar Ddatganiad: Cyllideb Ddrafft 2020-21

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:55 pm ar 7 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 4:55, 7 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Byddaf i'n gryno, a byddaf i'n parhau ar yr un trywydd. Rwyf i eisiau croesawu dau faes penodol a gaiff effaith sylweddol ar fywydau menywod. Oherwydd gwyddom ni dros y blynyddoedd, gyda chyni 10 mlynedd y Torïaid—. Ac rwyf yn gwrthod ei alw'n 'gyni': roedd yn ddewis gwleidyddol i beidio â buddsoddi ym mywydau pobl. Dyna beth ydoedd. Gadewch i ni ddweud yn onest beth yr oedd. Felly, am y 10 mlynedd hynny, dioddefodd menywod yn sylweddol o ganlyniad i'r dewis hwnnw.

Un o'r meysydd yr ydym ni'n buddsoddi ynddo, gan wella bywydau menywod, yw'r £3.1 miliwn tuag at urddas mislif ar gyfer cynnyrch mislif am ddim mewn ysgolion ac addysg bellach, a fydd yn caniatáu i 140,000 o ddisgyblion a 53,000 o fyfyrwyr i gael cynhyrchion am ddim. Mae hyn yn amhosibl ei ddychmygu, bod yn rhaid i ni fuddsoddi arian y Llywodraeth, ac rydym ni'n gwneud hynny o wirfodd, ac rwyf eisiau gwneud hynny'n glir, oherwydd methiant yn y system sydd wedi'i gweithredu—y system fudd-daliadau'n bennaf—gan Lywodraeth y DU ac mae hynny dal i fod. Felly, rwy'n gobeithio y byddwch chi'n ymddiheuro am hynny.

Maes arall yr ydym ni'n buddsoddi ynddo hefyd, sy'n mynd i wneud gwahaniaeth enfawr i fywydau menywod, yw'r cynnig o £40 miliwn ar gyfer gofal plant i Gymru. Dyma'r gorau yn y DU. Gwn i fod rhai pobl eraill yn ofalwyr, a gwn i fod yna ofalwyr gwrywaidd hefyd, ond mae 30 awr o addysg gynnar neu ofal plant ar gyfer plant rhieni sy'n gweithio yn helpu'r rhieni hynny i ddychwelyd i'r gwaith.

Gwn i y byddai rhai pobl yn hoffi gweld gwelliannau yn hynny o beth—byddem ni i gyd yn dymuno hynny. Ond gadewch i ni fod yn glir: fe wnaethom ni ddewis, gyda'r arian cyfyngedig a oedd gennym ni, fuddsoddi yn hynny i sicrhau bod rhieni yn gallu achub ar y cyfle i ddychwelyd i'r gwaith fel y byddai, pe baent yn defnyddio 20 awr o ofal plant am ddim, £90 ar gael iddyn nhw, yn eu pocedi, i wario ar eu haelwydydd fel y gallen nhw o leiaf geisio negyddu rhai o'r toriadau a orfodwyd ar yr aelwydydd hynny gan y 10 mlynedd o'r dewis gwleidyddol i beidio â buddsoddi yn eu teuluoedd.

Felly, fy nghwestiwn i i'r Gweinidog yw hyn: a allwch chi ein sicrhau y byddwn ni'n cadw'r cynnig gofal plant gorau yn y DU, y byddwn ni'n ariannu hynny oherwydd dyma'r llwybr gorau? Pan fydd rhieni'n gweithio, dyma'r llwybr gorau sydd gan y plant i sicrhau eu bod yn gallu dod allan o dlodi.