5. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Bolisi Masnach

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:54 pm ar 7 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:54, 7 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Yn gyntaf oll, a gaf i ddiolch i Gadeirydd y pwyllgor am y papur da iawn, y llwyddais i'w ddarllen dros y Nadolig? Roeddwn yn credu bod hynny'n ddefnyddiol iawn, ac rwy'n credu, os oes gan bobl ddiddordeb yn y mater hwn, yn enwedig yr agweddau cyfreithiol ar ein safbwynt fel corff yma yn y Senedd, ei bod yn werth edrych ar hynny.

Ynghylch masnach y Cyd-bwyllgor Gweinidogion, gwrandewch—pob eiliad a chyfle sydd gennym rydym yn pwyso am sefydlu hynny. Un o'r pethau yr ydym yn ceisio'i wneud yw gweld a allwn ni sefydlu'r cylch gorchwyl, fel ein bod yn barod i gychwyn arni unwaith y bydd yn dechrau. Rwy'n gobeithio, nawr bod yr etholiad wedi ei gynnal, y byddwn yn gweld rhywfaint o brysuro o ran y sefyllfa hon. Y peth allweddol i mi yw, yn y gymeradwyaeth gan Senedd y DU yn y gorffennol, yr hyn y maen nhw wedi'i ddweud yw eu bod eisiau gweld, bod Llywodraeth y DU eisiau gweld tryloywder a chynhwysedd yn rhan greiddiol o sut y maen nhw'n cyd-drafod cytundebau masnach. Wel, nid yw mor dryloyw a chynhwysol ag y byddem ni efallai wedi hoffi ei weld, ond, gwrandewch, rydym yn dal yn bryderus ac yn awyddus i wneud yn siŵr bod gennym ni berthynas adeiladol.

Roedd eich cwestiwn arall yn ymwneud â deddfwrfeydd datganoledig ac i ba raddau y gallwn ni weithio gyda'n gilydd. Wel, gobeithio, y bydd y corff traws-weinidogol hwn yn fforwm inni wneud hynny, ac mae cyfleoedd, yn amlwg, inni gyfarfod â'r deddfwrfeydd datganoledig eraill cyn hynny. Ond nid mater i'r deddfwrfeydd datganoledig yn unig yw hyn, mewn gwirionedd mae llawer o wahanol adrannau'r Llywodraeth nad oes ganddynt, o bosibl, yr un blaenoriaethau o fewn Llywodraeth y DU â'r bobl sy'n arwain ar fasnach. Felly, mae Lesley Griffiths, er enghraifft, yn ymwneud yn helaeth â dyfodol amaethyddiaeth. Nawr, efallai y bydd ganddynt lais gwahanol a barn wahanol ynghylch sut y dylai hynny edrych, ac efallai na fydd hynny yr un farn ag, er enghraifft, adran y Trysorlys. Felly, mae'n rhaid i ni chwilio am ein cynghreiriaid lle gallwn ni o ran y drafodaeth fasnach hon, a dyna le bydd yr hyblygrwydd hwn yn elfen, a bydd angen i ni sicrhau ein bod yn datblygu'r blaenoriaethau hynny.

Bydd yna gyfaddawdu. Mae hyblygrwydd ac amseriadau yn bethau y bydd angen inni eu cadw mewn cof. Po fwyaf yr ydym yn ymwahanu o'r UE o ran rheoliadau, y mwyaf anodd y bydd i ni fasnachu gyda nhw. Felly, rwy'n glir iawn y byddem ni yng Nghymru yn hoffi gweld y cydymffurfio rheoleiddiol hwnnw'n parhau hyd y gellir, oherwydd mae hynny'n golygu bod 60 y cant o'n masnach yn parhau i allu defnyddio'r farchnad honno os ydynt yn cytuno i hynny. Oherwydd nid yw'n ymwneud â dim ond tariffau ac ati; mae'r rhwystrau di-dariff cyn bwysiced, os nad yn fwy pwysig. 

O ran swyddfa Brwsel, byddaf yn mynd i swyddfa Brwsel yr wythnos nesaf a byddaf yn cael cyfle, gobeithio, i siarad â nhw am sut y gallant helpu i roi gwybodaeth inni ynglŷn â chael gwybodaeth o du Brwsel ar bethau mewn perthynas â masnach.

O ran y grŵp cynghori, credaf y byddai'n anodd iawn dychmygu y byddem yn gallu rhoi gwybodaeth i grŵp cynghori allanol nad yw'n bosib ei roi i Aelodau'r Cynulliad, felly rwy'n sicr yn credu y byddai hynny'n sefyllfa ryfedd. Ond mae grŵp cynghori gan Lywodraeth y DU wedi'i sefydlu ac mae rhywun o Gymry ar y grŵp hwnnw. Dydyn nhw ddim yn cynrychioli Cymru, ond rydym ni'n gwneud yn siŵr bod gennym ni berthynas â'r cynrychiolydd hwnnw. 

O ran y Bil masnach, nid ydym yn gwybod eto a fydd y Bil masnach newydd yr un fath â'r Bil masnach diwethaf. Os bydd dilyniant o gytundebau masnach yn cysylltu â rhai'r gorffennol, yna, yn amlwg, ni fydd yn gymaint o broblem, ond os mai'r hyn y maen nhw'n ei awgrymu yw eu bod eisiau cyflwyno cytundebau masnach newydd, yna byddwn yn sicr eisiau i gyrff datganoledig gael lleisio barn a bod â swyddogaeth yn y broses honno, sydd ychydig yn wahanol.

O ran TTIP—gwrandewch, roedd hwn yn gytundeb mawr iawn o ran y trafodaethau rhwng yr UE a'r Unol Daleithiau. Chwalodd y cwbl ac ni weithiodd, ond nid wyf yn amau o gwbl na fydd Llywodraeth yr Unol Daleithiau yn pwyso i gynnwys swyddogaeth y setliad anghydfod buddsoddwr-gwladwriaeth mewn trafodaethau masnach. Yr hyn y mae hynny'n ei olygu yw, os yw gwlad sy'n fuddsoddwr yn teimlo y gwahaniaethir yn ei herbyn, gall ofyn am iawndal, ond nid drwy'r llysoedd. Mae'n ymwneud â system hollol annelwig nad yw'n dryloyw, ac mae hynny'n sicr yn rhywbeth nad wyf yn credu y byddem eisiau bod yn rhan ohono.