5. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Bolisi Masnach

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:25 pm ar 7 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:25, 7 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Mae'n werth nodi y bydd ein trafodaethau masnach gyda'r UE yn ddigynsail, gan y byddant yn y pen draw yn arwain at rwystrau cynyddol i fasnachu, yn hytrach na'u dileu. Mae'r holl bosibiliadau a ragwelwyd gan y Torïaid yn arwain at fwy o wrthdaro â'n partner masnachu agosaf a phwysicaf. Ac mae'r holl dystiolaeth gredadwy yn dangos na fydd y manteision sy'n gysylltiedig â chytundebau masnach uchelgeisiol â'r Unol Daleithiau, Awstralia a Seland Newydd gyda'i gilydd yn gwneud iawn am y gostyngiad mewn masnach â'r UE. Rydym yn cydnabod manteision a chyfleoedd cytundebau masnach newydd, ond rhaid i ni roi blaenoriaeth yn syth i leihau effaith y rhwystrau newydd i fasnachu â'r UE.

Felly, daw hyn â mi at yr ail fater allweddol. Mae angen i ni fod yn agored ac yn dryloyw ynghylch y cyfaddawdu sy'n gysylltiedig â phob cytundeb masnach—y cyfaddawdu rhwng trafodaethau lluosog yn digwydd ar yr un pryd. Bydd yn rhaid gwneud dewisiadau, a bydd rhai ar eu hennill a rhai ar eu colled.

Mewn trafodaethau unigol, rhaid inni beidio â cholli golwg ar fuddiannau defnyddwyr, yn ogystal â rhai'r cynhyrchwyr. Mewn rhai achosion, byddai'r manteision i ddefnyddwyr o gael prisiau is yn fwy na'r risgiau i sectorau anghystadleuol, a gellid trafod cyfnod o addasu graddol fesul cam. Mewn achosion eraill, bydd yr angen i gynnal swyddi a diogelu cyflogwyr rhag arferion rheibus mewn gwledydd eraill yn amlwg yn hollbwysig. Mae angen hefyd inni gydbwyso ein buddiannau economaidd gyda'n cyfrifoldebau ehangach o dan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol, ac rydym ni eisiau sicrhau ein bod yn hyrwyddo, nid tanseilio, safonau yn ymwneud â'r amgylchedd a'r farchnad lafur a gweithredu byd-eang i fynd i'r afael â'r argyfwng newid hinsawdd.

Un cyfaddawd clir rhwng gwahanol drafodaethau masnach yw i ba raddau y mae'r DU yn blaenoriaethu perthynas fasnachu agos â'r UE o gymharu â chael cytundeb masnach uchelgeisiol â'r Unol Daleithiau. Bydd ar y naill a'r llall eisiau cysondeb â'i reoliadau, megis diogelwch bwyd. Felly, gallai parhau i gydymffurfio â'r UE gyfyngu ar y gost economaidd i'r DU a pharhau i sicrhau didwylledd marchnad fewnol y DU. Ar y llaw arall, bydd cydymffurfio â'r Unol Daleithiau yn golygu costau economaidd uwch a'r perygl o ddarnio'r farchnad fewnol yn y DU yn ogystal â'r posibilrwydd o wanhau'r undeb.

Rydym ni wedi bod yn glir bod y dystiolaeth i'r graddau mwyaf posib yn dangos y dylem flaenoriaethu ein perthynas â'r UE fel ein partner masnachu pwysicaf. Mae hyn yn adlewyrchu consensws eang ymysg busnesau ac academyddion. Mae hefyd yn cydnabod realiti deuol polisi 'America yn gyntaf' ymosodol, sef, heb gytundeb masnach sylweddol gan yr UE, y bydd yn rhaid i ni ddibynnu ar reolau Sefydliad Masnach y Byd. Ac mae posibilrwydd o hyd y gallem ni adael yr UE heb unrhyw gytundeb, a fydd yn achosi difrod economaidd diangen ledled y DU. Bydd hyn yn arbennig o beryglus ar adeg pan fo corff apeliadol Sefydliad Masnach y Byd i ddatrys anghydfodau yn cael ei danseilio gan yr Unol Daleithiau. Mae'r cyfyngiadau amser hunanosodedig ac afrealistig gan Lywodraeth y DU yn gwanhau ein sefyllfa yn y ddwy drafodaeth.

O fewn Llywodraeth Cymru, rydym ni'n meithrin gallu newydd i ymateb i'r heriau newydd hyn ac i adnabod y cyfleoedd newydd a fydd yn codi. Rydym yn dwyn ynghyd ein gwaith ar negodiadau'r UE, trafodaethau masnach yn y dyfodol gyda thrydydd gwledydd, datblygu fframweithiau cyffredin ledled y DU, a'n syniadau ar farchnad fewnol y DU. Fel gwlad fach, ystwyth sy'n edrych tuag allan, gallwn gefnogi Llywodraeth y DU i helpu adnabod effeithiau rhanbarthol dewisiadau polisi masnach a chyfaddawdu. Gallwn ddefnyddio ein rhwydweithiau ledled Cymru, a gwneud cysylltiadau ar draws meysydd polisi sy'n anodd i fiwrocratiaethau mawr yn Whitehall eu hadnabod.

Rydym yn bwriadu sefydlu grŵp cynghori arbenigol i randdeiliaid i lywio ein blaenoriaethau masnach ar gyfer Cymru ac i'w rhoi ar brawf wrth i'r trafodaethau fynd rhagddynt. Bydd hyn yn sicrhau y bydd llais gan fusnesau Cymru, cymdeithas sifil a defnyddwyr, a byddaf wrth gwrs yn rhoi'r newyddion diweddaraf i'r Senedd ar ein gwaith ar bolisi masnach.

Felly, fy mlaenoriaethau yn yr wythnosau nesaf fydd gwneud cynnydd ar sefydlu peirianwaith rhynglywodraethol ffurfiol a sicrhau swyddogaeth glir i Lywodraeth Cymru mewn trafodaethau yn y dyfodol. Ac yn rhan o hyn, byddaf yn pwyso am dryloywder ym mholisi masnach y DU, gan ddechrau drwy gytuno ar fandadau negodi ledled y DU, ac i gyhoeddi'r rheini. Byddaf yn parhau i gyflwyno'r achos dros flaenoriaethu ein cysylltiadau masnachu gyda'r UE, gan edrych i weld a oes cyfleoedd i lunio cytundebau masnach yn y dyfodol sy'n cynnig cyfleoedd i fusnesau a defnyddwyr Cymru. Diolch, Llywydd.