Part of 4. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 8 Ionawr 2020.
A gaf fi ddiolch i Russell George am ei gwestiynau? Er fy mod yn cydnabod bod rhywfaint o gamau wedi'u cymryd gan Lywodraeth y DU, yn ôl y diwydiant ei hun, mae'r gweithredu hwnnw'n annigonol, boed ar ffurf y gronfa a sefydlwyd ar gyfer cwmnïau ynni dwys, neu'r fenter dur gwyrdd. Rwy'n credu mai'r hyn sy'n gwbl hanfodol yw ei bod yn gwrando ar y sector mewn cyfarfod bwrdd crwn wedi'i ailgynnull ac yn gweithredu ar sail yr hyn a ddywedant, yr hyn y mae'r busnesau hynny'n dweud sydd ei angen yn y DU. Ar sail yr hyn a glywaf yn gyson, y broblem fwyaf sy'n eu hwynebu yw prisiau ynni cyfnewidiol sy'n aml yn rhy uchel.
Rwy'n disgwyl adborth y mis nesaf ar y rolau y bydd cyhoeddiad Tata cyn y Nadolig yn effeithio arnynt. Os caf unrhyw wybodaeth cyn mis Chwefror, byddaf yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau yn unol â hynny wrth gwrs.
Meysydd eraill o gymorth y tu hwnt i ardrethi busnes, efallai—sy'n fater y bydd fy nghyd-Aelod, y Gweinidog cyllid, yn rhoi llawer o sylw iddo—rydym yn ystyried cymorth pellach wrth gwrs ar gyfer cyfleoedd ymchwil a datblygu er mwyn sicrhau ein bod yn manteisio i'r eithaf ar dechnolegau newydd a'r rhai sy'n dod i'r amlwg yma ac y gellir gweithgynhyrchu cynhyrchion newydd yma yng Nghymru ac y gellir cynhyrchu'r dur ar eu cyfer ym Mhort Talbot. Yn ôl pob tebyg, ni fydd Tata'n ailedrych ar yr uno, ac felly mae'n annhebygol iawn yr ailedrychir ar benderfyniad Comisiwn yr UE. Fodd bynnag, yn ystod y trafodaethau y byddaf yn eu cael gyda Tata yn ystod yr wythnosau nesaf, mae hwn yn fater y byddaf yn ei godi gyda hwy.
O ran allyriadau, mae gwir angen lleihau allyriadau carbon ledled Cymru a ledled y byd, a dyna pam y buom yn buddsoddi mewn adeiladau gorsaf bŵer gwell o fewn y gwaith ym Mhort Talbot a pham ein bod, drwy'r galwadau i weithredu yn y cynllun gweithredu economaidd, yn buddsoddi yn y gwaith o ddatgarboneiddio diwydiant, a gweithgynhyrchu yn benodol. Hoffwn annog Llywodraeth y DU i helpu yn hyn o beth drwy sicrhau bod strategaeth ddiwydiannol y DU a'r heriau amrywiol y mae'n eu cefnogi o fudd i Gymru lawn cymaint ag y mae o fudd i rannau eraill o'r DU.
Yn olaf, ar gaffael, a'r mater hynod bwysig y mae'r Aelod yn ei godi, fe fydd yn gwybod bod Ysgrifennydd y Cabinet dros gyllid wedi cyhoeddi hysbysiad cyngor caffael ym mis Ionawr y llynedd sy'n cefnogi'r broses o gyrchu a chaffael dur cynaliadwy mewn prosiectau adeiladu a seilwaith yng Nghymru. Yn ogystal, ers ei lansio, mae Gwerth Cymru wedi bod yn hyrwyddo manteision llofnodi'r siarter dur—Llywodraeth Cymru oedd y cyntaf i lofnodi'r siarter dur—i awdurdodau lleol ledled Cymru, drwy gyswllt uniongyrchol a thrwy sesiynau grŵp, yn y gogledd ac yn y de.