Er bod fy mhlaid yn barod i gymryd rhan mewn trafodaeth a dadl ar y cynnydd yn nifer Aelodau'r Cynulliad a'r materion eraill sy'n rhan o gylch gwaith y pwyllgor, credwn fod yn rhaid cael archwiliad cadarn a chynhwysfawr o rôl a llwyth gwaith yr Aelodau Cynulliad presennol ar hyn o bryd, archwiliad sydd hefyd yn ystyried y cynnydd yn llwyth gwaith y Cynulliad yn ei gyfanrwydd. Byddai hyn wedyn yn dynodi a oes galw am ehangu i 80 neu 90 o Aelodau Cynulliad, fel y rhagwelwyd yn adroddiad y pwyllgor arbenigol a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru.  

Yn anad dim, rhaid i'r Cymry eu hunain gael eu hargyhoeddi, drwy'r dadleuon a gyflwynir, fod ehangu o'r fath nid yn unig yn ddymunol ond yn anorfod. Fel plaid, rydym wedi dewis bod yn rhan o'r broses drwy ein cynrychiolaeth ar y pwyllgor diwygio etholiadol oherwydd credwn y dylai newidiadau mor ddramatig i strwythur y Cynulliad fod yn ddarostyngedig i'w harchwilio'n drylwyr.

Fel y mae Cadeirydd y pwyllgor wedi'i amlinellu, mae'r pwyllgor yn benderfynol o ymgysylltu â phawb y bydd y newidiadau'n effeithio arnynt, a bydd hyn, yn anad dim, yn cynnwys y cyhoedd yng Nghymru yn gyffredinol. Er mwyn cyflawni'r nodau hyn, rydym wedi nodi sut y bwriadwn hwyluso'r ymgysylltiad hwn ac yn wir, rydym eisoes wedi dechrau ar y broses gyda thrafodaethau cychwynnol â chadeirydd y panel arbenigol ar ddiwygio etholiadol y Cynulliad, Laura McAllister, ei swyddogion, a'r Llywydd a'i staff. Rydym hefyd wedi cynnal digwyddiad bwrdd crwn gyda rhanddeiliaid perthnasol.

Wrth gwrs, nid yw ein trafodaethau wedi'u cyfyngu i'r cynnydd yn nifer yr ACau. Mae dau gynnig pwysig arall y byddwn yn edrych arnynt yn fanwl. Y cyntaf o'r rhain yw pa newidiadau y gellir eu gwneud i gynyddu amrywiaeth yn y Cynulliad, a'r ail yw diwygio etholiadol. Hynny yw, y dull o ethol Aelodau'r Cynulliad, a bydd hyn yn cynnwys unrhyw newidiadau arfaethedig i ffiniau y gallai fod eu hangen er mwyn gweithredu newidiadau i'r system etholiadol a ddewisir.  

O ystyried ein trafodaethau hyd yn hyn, rwy'n argyhoeddedig fod gennym Gadeirydd pwyllgor hynod gymwys yn Dawn Bowden, a cheir awydd pendant ymhlith y pleidiau sydd wedi dewis cymryd rhan yn y broses hon i ddod i gonsensws ar y ffordd ymlaen. Diolch.