Part of the debate – Senedd Cymru am 4:15 pm ar 8 Ionawr 2020.
Mae'n iawn, roeddwn i'n aros am y cwestiynau, ac roeddent yn ddatganiadau cefnogol iawn, felly diolch i chi'ch dau am hynny. A gaf fi ymdrin yn gyntaf â'r pwynt a wnaeth Delyth Jewell am ddiffyg Aelod Ceidwadol ar y pwyllgor? Rwy'n credu y buaswn innau hefyd ac aelodau eraill o'r pwyllgor yn croesawu'n fawr pe bai'r Blaid Geidwadol yn adolygu eu safbwynt ar hynny. Cefais sgyrsiau gydag arweinydd y grŵp Ceidwadol, a gwn fod y grŵp Ceidwadol yn awyddus iawn i fod yn rhan o waith y pwyllgor, ac yn sicr barn y pwyllgor yw bod angen inni estyn allan at bob plaid wleidyddol, hyd yn oed y rhai nad ydynt ar y pwyllgor a gofyn am eu safbwyntiau, a byddwn yn ceisio gwneud hynny. Ond wrth gwrs, gall y pwyllgor newid ei aelodaeth ar unrhyw adeg, ac os yw'r Ceidwadwyr yn cynnig rhywun i fod yn aelod o'r pwyllgor a gweithio gyda ni, yna credaf y gall y Pwyllgor Busnes edrych ar hynny a gwneud argymhellion i'r Cynulliad, a gallwn dderbyn aelod ychwanegol, felly rwy'n mawr obeithio y bydd hynny'n digwydd.
Y materion eraill sydd wedi'u nodi yw materion yn ymwneud â chapasiti, amrywiaeth a chraffu. Yn sicr, o ran capasiti, fel y disgrifiwyd gan David Rowlands, rydym eisoes wedi cael trafodaeth bwrdd crwn gyda rhai rhanddeiliaid cychwynnol, a sefydliadau trydydd parti oedd y rhain yn bennaf a'r cyfryngau a oedd yn cydweithio'n agos iawn â'r Cynulliad, ac roeddent yn gallu rhoi eu harsylwadau inni ynglŷn â sut y maent yn gweithio gyda'r Cynulliad. Roeddwn yn meddwl mai'r hyn a oedd yn ddiddorol am hynny oedd y modd y gallent gyferbynnu a chymharu sut y gallant ryngweithio ag Aelodau Seneddol yn San Steffan a'r modd na allant ryngweithio â ni yn yr un modd, oherwydd ein diffyg capasiti, ein diffyg niferoedd, ein hargaeledd ac yn y blaen, a'r angen i ni allu arbenigo mewn meysydd penodol.
Unwaith eto, cyfeiriwyd at y ffaith nad yw Aelodau Seneddol ond yn eistedd ar un pwyllgor yn aml iawn, ac rwy'n credu, Lywydd, pan roesoch dystiolaeth, eich bod wedi crybwyll y ffaith nad yw oddeutu 100 o'r Aelodau Seneddol yn eistedd ar unrhyw bwyllgor o gwbl Felly, mae hynny'n rhoi llawer mwy o gyfle i'r Aelodau Seneddol allu arbenigo, i ganolbwyntio ar feysydd penodol, nag y gallwn ni fel Aelodau Cynulliad. Rwy'n credu mai un o'r pethau sydd wedi dod i'r amlwg yn glir yn y wybodaeth a gawsom hyd yn hyn er mwyn ein galluogi i graffu'n fwy effeithiol—ac wedi'r cyfan, dyna ddylai'r Cynulliad fod yma i'w wneud, craffu ar y Llywodraeth—yw bod angen i ni gael y capasiti i allu gwneud hynny.
Pwynt arall a ddeilliodd o'r trafodaethau y credaf ei fod yn deilwng o sylw yma oedd ein bod yn dweud yn barhaus fod gennym 60 o Aelodau, ond mewn gwirionedd, tua 45 sydd gennym mewn gwirionedd, oherwydd mae 15 yn y Llywodraeth, ac felly, 45 o Aelodau sydd gennym ar gael felly i wneud gwaith pwyllgor, gwaith y Comisiwn a gwaith craffu. Felly, mae angen inni edrych arno yn y cyd-destun hwnnw.
Ond rwy'n credu mai un o'r agweddau allweddol i ni, a rhywbeth rwy'n credu bod pob un ohonom wedi'i nodi, yw bod gennym lawer iawn o waith i'w wneud gyda'r cyhoedd. Bydd hynny'n bwysig eithriadol inni mewn perthynas â sicrhau agwedd eangfrydig ar ran y pwyllgor, sut yr ymgysylltwn ag aelodau o'r cyhoedd, sut yr eglurwn wrthynt beth y mae'r lle hwn yn ei wneud, a sut y gallant ddylanwadu ar hynny a sut y gallant ein gwneud yn fwy effeithiol.