7. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am yr amserlen arfaethedig ar gyfer deuoli adrannau 5 a 6 o ffordd A465 Blaenau'r Cymoedd? OAQ54947

Diolch i'r Aelod am hynna, Llywydd. Y disgwyl yw y bydd tendrau ar gyfer deuoli rhannau 5 a 6 o'r A465 yn cael eu derbyn y mis nesaf. Bydd y Gweinidogion wedyn yn ystyried achos busnes llawn y prosiect. Ar yr amod bod hynny'n parhau'n foddhaol, rydym ni'n disgwyl i gontract gael ei osod yn ystod haf 2020, gydag adeiladu i ddechrau erbyn diwedd y flwyddyn.

Diolch, Prif Weinidog. Fe wn eich bod chi wedi bod yn gefnogwr brwd i'r prosiect hwn, sydd wedi bod mor bwysig i'm hetholwyr, yn enwedig yn eich swydd flaenorol fel Gweinidog Cyllid pryd y gwnaethoch chi gyflwyno'r model buddsoddi cydfuddiannol a fydd yn sicrhau bod y prosiect hwn yn cael ei gyflawni. Gwn i y bu rhai pryderon am effaith yr oedi a'r costau cynyddol wrth ddeuoli rhannau cynharach o'r ffordd, ac mae modd gosod hyn yn erbyn adroddiadau diweddar nad oedd y gwaith arolwg daearegol ar yr adran rhwng Hirwaun a Dowlais wedi'i gynnal hyd at fwy na blwyddyn ar ôl dechrau caffael contractau. Mewn un achos o leiaf, mae drilio archwiliadol wedi'i ohirio tan fod yr adeiladu yn cychwyn. Mae'n rhaid bod hyn yn codi rhai pryderon am y ffordd y lluniwyd y technegau a chostau a pheirianneg ar gyfer yr adran hon hyd yma, a gyda hynny mewn golwg, pa wersi y mae Llywodraeth Cymru wedi eu dysgu wrth ddeuoli adran 2 yr A465, a sut y byddan nhw yn cael eu cymhwyso i ddeuoli adrannau 5 a 6?

Diolch i'r Aelod am y cwestiwn pwysig. Mae hi yn llygad ei lle wrth ddweud bod gwersi i'w dysgu o'r ffordd y cafodd adran 2 o'r A465 ei deuoli, o ran y ffordd y caiff contractau eu llunio a'r ffordd y caiff y risgiau rhwng Llywodraeth Cymru a'r contractwr eu rhannu. Yn wir, i droi at y pwynt penodol a wnaeth Vikki Howells, yn y contract hwnnw, y contractwr oedd yn gyfrifol am gasglu data—er enghraifft, drwy arolygon cyflwr tir; rwy'n credu mai un o'r pethau y byddwn ni wedi'i ddysgu o hynny yw y byddai'n well, yn y dyfodol, pe byddai Llywodraeth Cymru yn derbyn cyfrifoldeb am hynny, o ystyried rhai o'r pethau sydd wedi digwydd ers hynny.

Ond rwy'n ddiolchgar iawn i Vikki Howells am y cyfle i fod yn glir o leiaf—oherwydd rwy'n meddwl efallai y bu peth dryswch ynglŷn â hyn—nad oedd adran 2 yr A465 yn rhaglen model buddsoddi cydfuddiannol, ond bod y contract sydd i'w ddefnyddio ar gyfer adrannau 5 a 6 i'w gyflawni drwy'r trefniant MIM. Mae'n ddull sylfaenol gwahanol; mae'n gontract cyfandaliad, pris penodol, sy'n golygu na fydd Llywodraeth Cymru yn talu am y gwasanaeth tan ei fod yn weithredol. Bydd hynny'n cymell y contractwyr i gwblhau'r rhaglen yn brydlon. Mae'r risg o gostau cynyddol ac oedi mewn rhaglenni yn disgyn yn llwyr ar y darparwr gwasanaeth penodedig yn y model buddsoddi cydfuddiannol. Byddwn ni'n dysgu'r gwersi o adrannau cynharach, ond bydd gan y model y byddwn ni’n ei ddefnyddio ar gyfer adrannau 5 a 6 yr holl fanteision ychwanegol hynny yr ydym ni o'r farn, yn yr achos hwn, a ddaw yn sgîl defnyddio'r math hwnnw o gontract.

Ac yn olaf, cwestiwn 8, Leanne Wood.