5. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd yn ne Cymru i fynd i'r afael â'r newid yn yr hinsawdd? OAQ54956

Llywydd, rydym ni'n mynd i'r afael â'r newid yn yr hinsawdd trwy leihau allyriadau a datblygu cydnerthedd. Yn y de, rydym ni'n buddsoddi mewn cludiant cyhoeddus, adeiladau carbon isel, datgarboneiddio ein system ynni, gwella bioamrywiaeth, a datblygu'r gallu i wrthsefyll effeithiau'r newid yn yr hinsawdd mewn meysydd fel atal llifogydd a rheoli adnoddau naturiol.

Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog. Hoffwn fynd â chi'n ôl yn fyr at fater tagfeydd ar y ffyrdd a'r effaith ar y newid yn yr hinsawdd. Rwy'n croesawu'n fawr yr ystyriaeth sy'n cael ei rhoi erbyn hyn i fater tagfeydd a llygredd oddi wrth y traffig sy'n mynd i mewn i Gaerdydd. Wrth gwrs, nid yw'r traffig hwnnw'n ymddangos yn wyrthiol yng Nghaerdydd, mae'n mynd drwy etholaethau fel fy un i i mewn i Gaerdydd, ac mae tagfeydd a llygredd yn cael eu teimlo drwy bob un o nifer eithaf helaeth o'n hetholaethau. Ond, yn arbennig, nid yng Nghaerdydd yn unig y mae'r ateb i dagfeydd a llygredd, mae'n ymhellach drwyddo o lawer.

Er mwyn ennill cefnogaeth, rwy'n credu, y bobl niferus yn etholaeth Pontypridd a thu hwnt, mae'n ymddangos i mi bod ystyried holl fater codi ffi tagfeydd yn dibynnu ar nifer o fathau o sicrwydd egwyddorol yr wyf i'n credu y mae pobl eu heisiau. Yr un cyntaf yw nad yw'r costau'n disgyn yn anghymesur ar y cymunedau tlotaf. Yr ail un yw bod cyfran o'r enillion yn cael ei hailddosbarthu a'i buddsoddi yn ein system drafnidiaeth ehangach. Ac, yn drydydd, bod y dewis amgen o gludiant cyhoeddus fforddiadwy ar gael, Prif Weinidog.

Diolchaf i Mick Antoniw am y pwyntiau ychwanegol yna ar y mater hwn. Wrth gwrs, mae'n iawn bod traffig sy'n llifo drwy ei etholaeth ef ac yn aml iawn o'i etholaeth ef i mewn i'm hetholaeth i ac ymlaen i Gaerdydd yn cael ei gynhyrchu mewn mannau eraill. Hoffwn gydnabod yr hyn a ddywedodd Mick Antoniw am yr angen i fynd i'r afael â hyn. Yn syml, nid yw'r syniad y gallwch ei anwybyddu ac edrych y ffordd arall yn ateb i'r hyn sy'n ein hwynebu. Ond mae'n rhaid i'r ateb yr ydym ni'n ei ddylunio fod â'r mathau o nodweddion y soniodd ef amdanynt.

Dywedais yn yr ateb i'm cwestiwn blaenorol, i'r rhai a oedd yma i'w glywed, bod llythyr y Gweinidog yn rhoi tegwch wrth wraidd ymateb Llywodraeth Cymru iddo, a bod ailddosbarthu unrhyw symiau a godir, fel eu bod o fudd i ardaloedd y tu allan i Gaerdydd, yn rhan annatod o unrhyw gynllun hefyd. Ac wrth gwrs, mae'n rhaid i gludiant cyhoeddus fforddiadwy o'r math y gwn fod yr Aelod wedi ymgyrchu'n arbennig drosto, am ailagor hen reilffyrdd a fyddai'n gwasanaethu ei etholaeth ef ac yn darparu'r math hwnnw o gludiant cyhoeddus fforddiadwy, fod yn rhan annatod o'r cynllun hefyd. A dyna pam, yn yr ateb a roddais i Mark Reckless, y darllenais y rhan honno o lythyr y Gweinidog i Gyngor Caerdydd sy'n rhoi'r pethau hynny i gyd yn y cyd-destun ehangach hwnnw.