– Senedd Cymru am 6:15 pm ar 21 Ionawr 2020.
Daw hyn â ni at yr ail grŵp o welliannau, ac mae'r grŵp yma yn ymwneud â gofynion adrodd. Gwelliant 6 yw'r prif welliant yn y grŵp yma. Dwi'n galw ar Janet Finch-Saunders i gynnig y prif welliant ac i siarad am y gwelliannau yn y grŵp yma. Janet Finch-Saunders.
Diolch, Llywydd. Hoffwn droi yn awr at welliannau 6 ac 11 ar yr adolygiad ar ôl gweithredu, ond yn gyntaf hoffwn ddiolch i'r Dirprwy Weinidog a'i thîm am ein cynorthwyo gyda'r gwelliannau hynny, fel y nodwyd yn ei llythyr dyddiedig 11 Rhagfyr at y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. Mae fy nghyd-Aelod Suzy Davies a minnau'n croesawu naws adeiladol ein trafodaeth â'r Dirprwy Weinidog.
Yn ail, rwy'n croesawu'n fawr llythyr y Dirprwy Weinidog dyddiedig 11 Rhagfyr at y grŵp gweithredu strategol, a ofynnodd am farn y grŵp ar y gwelliannau a gyflwynais yng Nghyfnod 2 ynghylch cynnwys yr adolygiad ôl-weithredu, gan gynnwys nifer y bobl a gafodd eu herlyn am gosb gorfforol yng Nghymru; nifer yr adroddiadau i'r heddlu am achosion o gosbi plentyn yn gorfforol a oedd yn digwydd yng Nghymru; nifer yr adroddiadau a gyflwynwyd i adrannau gwasanaethau cymdeithasol ynghylch cosbi corfforol; costau a ysgwyddwyd gan awdurdodau datganoledig Cymru; a nifer y staff a gyflogir gan unrhyw awdurdod Cymreig datganoledig sydd wedi cael hyfforddiant o ganlyniad i'r Bil hwn.
Felly, yn fyr, mae gwelliant 6 yn galluogi Gweinidogion Cymru i baratoi dau adroddiad ar effaith y newidiadau a ddaw yn sgil y Bil hwn a'u cyflwyno gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Bydd yr adroddiad cyntaf dair blynedd o ddechrau blwyddyn 1, a'r ail ar ôl pum mlynedd.
Mae gwelliant 11 yn ganlyniadol ac yn dechnegol ei natur, gan ddarparu ar gyfer newidiadau oherwydd dileu ac amnewid adran 3 o'r Bil. Yng Nghyfnod 1, argymhellodd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol y dylid cysoni'r cyfnod adrodd â'r amserlen arferol ar gyfer craffu ar ôl deddfu, ond tair blynedd ar ôl cychwyn y ddeddfwriaeth. Felly, fel y mae hi ar hyn o bryd, byddai'r amserlen craffu ar ôl deddfu yn y Bil yn golygu na fyddai ei effaith yn cael ei asesu'n ffurfiol tan i saith mlynedd fynd heibio. Felly, rwy'n ddiolchgar bod y Dirprwy Weinidog, yn gwbl briodol, wedi cydnabod ein pryderon ni a phryderon y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol drwy ein trafodaethau yng Nghyfnod 3. Felly, rwy'n argymell i Aelodau gefnogi'r gwelliant hwn.
Bydd grŵp Plaid Cymru yn cefnogi'r gwelliannau hyn. Yn bersonol, teimlaf fod y Llywodraeth wedi bod yn hael iawn wrth eu derbyn. Nid wyf yn rhagweld y bydd canlyniadau negyddol i'r Llywodraeth adrodd arnynt. Yn sicr, nid yw'r profiad yng Ngweriniaeth Iwerddon yn awgrymu hyn.
Wrth ymateb i'r ddadl flaenorol, cyfeiriodd Janet Finch-Saunders at yr arolwg yn Seland Newydd. Wrth gwrs, dyna'n union oedd y bleidlais yn Seland Newydd—roedd yn arolwg barn a gomisiynwyd gan y grŵp ymgyrchu a oedd wedi ymgyrchu yn erbyn diddymu'r amddiffyniad o gosb resymol, ac mae tuedd hanesyddol gref yma, onid oes, Llywydd? Y mae tuedd bob amser, o amser Aristotle a Pliny, i fyfyrio ar y genhedlaeth iau na ni a'u gweld yn ymddwyn yn waeth nag yr oeddem ni. Anaml iawn y caiff hyn, wrth gwrs, ei gadarnhau gan y ffeithiau. Byddwn yn cyfeirio Aelodau at brofiad Iwerddon, lle nad oedd yr un o'r anawsterau a ragwelwyd wedi digwydd, ond gan fod y Llywodraeth yn barod i dderbyn y gwelliant hwn, a chan ei fod yn creu gwaith iddynt hwy ac nid i ni, bydd Plaid Cymru yn falch o gefnogi'r gwelliannau fel y maen nhw ar hyn o bryd, er y byddem, wrth gwrs, yn gobeithio mai ni fydd y Llywodraeth gyfrifol yn ystod rhywfaint o'r cyfnod adrodd.
Y Dirprwy Weinidog, Julie Morgan.
Diolch. Rwy'n croesawu'r gwelliant hwn, a pharodrwydd Janet Finch-Saunders a Suzy Davies i weithio gyda mi i ddod o hyd i ffordd ganol, mewn gwirionedd, o ran yr adolygiad ar ôl gweithredu. Rwy'n ddiolchgar i Janet am weithio gyda mi a'm swyddogion i ddrafftio'r gwelliant hwn, a diolchaf eto i Helen Mary Jones am ei chefnogaeth a chefnogaeth ei grŵp.
Yn dilyn Cyfnod 2 a chyfarfod cynhyrchiol gyda'm cyd-Aelodau Ceidwadol, gallaf gadarnhau fy mod wedi ysgrifennu at y grŵp gweithredu strategol i ofyn iddynt ystyried dichonoldeb cynnwys materion a godwyd yn ystod Cyfnod 2 yn rhan o'r adolygiad ôl-weithredu. Bydd angen amser arnynt i ystyried y materion hyn yn drylwyr, felly byddwn yn disgwyl cael ymateb cychwynnol dros yr haf. Byddaf yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r pwyllgor am eu hymateb.
Roedd yn amlwg o'r argymhellion a wnaed gan y pwyllgorau yng Nghyfnod 1 eu bod yn rhannu fy marn am bwysigrwydd adolygiad ôl-weithredu o effaith diddymu'r amddiffyniad cosb resymol. Am y rheswm hwn, fe wnes i gyflwyno gwelliant Cyfnod 2 i gynnwys dyletswydd i gynnal adolygiad o'r fath ar wyneb y Bil, a gytunwyd.
Ni fydd yr adolygiad ôl-weithredu o'r Bil hwn yn un darn o waith, ond yn rhaglen barhaus o waith yn ystod y blynyddoedd ar ôl cychwyn adran 1. Yn gyntaf, byddwn yn parhau i gynnal arolygon o agweddau, a ddefnyddir i olrhain newidiadau mewn agweddau tuag at gosbi plant yn gorfforol a nifer y rhieni sy'n dweud eu bod yn defnyddio cosb gorfforol. Bydd yr arolygon hefyd yn cael eu defnyddio i fonitro effeithiolrwydd ein hymgyrch codi ymwybyddiaeth. Ac yna, yn ail, drwy grŵp gorchwyl a gorffen penodedig, rydym yn gweithio gyda sefydliadau i sefydlu trefniadau i bennu dulliau cadarn o gasglu data ystyrlon sy'n ymwneud â'r Bil ac i ystyried yr effaith bosibl ar wasanaethau. Mae'r grŵp yn cynnwys cynrychiolwyr o'r sefydliadau canlynol: yr heddlu, Gwasanaeth Erlyn y Goron Cymru, Gwasanaeth Cynghori a Chynorthwyo Llys i Blant a Theuluoedd Cymru, Gwasanaeth Llysoedd a Thribiwnlys ei Mawrhydi, cyfarwyddwyr addysg, cyfarwyddwyr gwasanaethau cymdeithasol a phlant a rhwydwaith diogelu'r GIG. Mae hwn yn grŵp brwdfrydig iawn, sy'n gweithio'n galed iawn ar y mater hwn.
Felly, rwy'n cefnogi'r gwelliant hwn a'r gwelliant canlyniadol.
Janet Finch-Saunders i ymateb i'r ddadl.
Dim ond i symud i'r bleidlais.
Ocê. Ymateb, felly. Os gwrthodir gwelliant 6, bydd gwelliant 11 yn methu. Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 6? A oes unrhyw wrthwynebiad? Nac oes. Felly derbynnir gwelliant 6 yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.