Part of the debate – Senedd Cymru am 4:45 pm ar 28 Ionawr 2020.
Diolch, Dai. A gaf i ddweud ei bod hi'n bwysig tanlinellu bod iaith yn marw yn y byd bob yn ail wythnos? Felly, dwi yn gobeithio bod pobl yn gallu edrych arnom ni ac yn gallu dysgu wrthym ni. Ond dwi yn meddwl ei bod hi'n bwysig ein bod ni ddim yn sôn drwy'r amser am y tranc ac am 'Ry'n ni yma o hyd' a phethau. Mae'n rhaid i ni newid yr iaith. Rŷm ni'n dathlu, rŷm ni'n edrych i'r dyfodol. Mae'n rili bwysig ein bod ni'n gwneud yr holl bethau yma yn gadarnhaol, yn edrych i'r dyfodol, nid i'r gorffennol. Sut ydym ni'n mynd i ysbrydoli pobl i ddod at yr iaith os nad ydym ni'n siarad gyda'r math o eirfa yna?
Dwi'n siŵr y byddwch chi'n blês i glywed fy mod i'n mynd i gael sgwrs gyda chyngor Castell-nedd yfory ynglŷn â'r sefyllfa gyda'r iaith Gymraeg, ond hefyd byddaf i yn mynd i ymweld ag ysgol Bro Dur, wrth gwrs, ac mae hon yn ysgol newydd sydd wedi agor yn yr ardal. Wrth gwrs, mae yna le i drafod ymhellach, ond dwi'n meddwl, o ran Abertawe, maen nhw wedi symud yn bell yn y maes yma. Dwi'n gwybod bod Felindre wedi cau, ond dim ond 14 o ddisgyblion oedd yn yr ysgol, ac roeddwn i'n meddwl bod pobl yn deall y byddai'n gwneud mwy o synnwyr. Mae symud ysgol Tan-y-lan i sefyllfa newydd yn golygu bod 420 o lefydd newydd. Mae ysgolion newydd Tirdeunaw a Pontybrenin. Mae'r rheini i gyd yn ysgolion newydd sydd wedi agor yn Abertawe. Felly, dwi yn meddwl bod rhaid i roi clod i Abertawe am y tir maen nhw wedi symud yn y maes yma.
O ran y WESPs, mae gyda ni gynlluniau nawr ar gyfer 10 mlynedd. Mae pob cyngor wedi cael targed o ran beth ddylen nhw fod yn cyrraedd yn ystod y 10 mlynedd nesaf. Felly, mae'r cynllunio yna dros y tymor hirach nawr, gobeithio, mewn lle.