Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:49 pm ar 29 Ionawr 2020.
Rwy'n derbyn y pwynt y mae'r Aelod yn ceisio ei wneud, ond nid wyf yn credu ei fod yn fwlch yn y gyfraith yn ôl unrhyw un o'r diffiniadau rydych newydd eu rhoi, ac mae hynny oherwydd ei fod yn fwriadol. Mae bwlch yn y gyfraith yn ganlyniad anfwriadol, ac mewn gwirionedd, mae hwn yn ganlyniad bwriadol.
Hoffwn egluro sut y mae'n gweithio, oherwydd rwy'n credu bod llawer o gamddealltwriaeth ymysg pobl ynglŷn â sut yn union y mae hyn yn gweithio: pan fydd rhywun yn caffael eiddo, mae'n rhaid iddynt nodi a yw'n annedd neu'n fusnes. Os ydynt yn nodi mai annedd ydyw, yna mae'n ail gartref os nad yw wedi'i feddiannu drwy'r amser, ac mae'n ddarostyngedig i system dreth gyngor yr awdurdod hwnnw.
Mae rhai awdurdodau wedi dyblu'r dreth gyngor ar ail gartrefi, tra bo eraill wedi'i haneru mewn gwirionedd, yn dibynnu ar eu hamgylchiadau lleol a'r hyn y maent yn ceisio ei gyflawni. Mater o ddisgresiwn lleol yw hynny a gallant wneud fel y dymunant.
Yr hyn rydych yn ei ddisgrifio yw sefyllfa lle mae rhywun yn caffael eiddo ac yna'n dweud nad yw'n eiddo domestig ond yn hytrach ei fod yn rhan o fusnes ac maent yn ei osod fel llety hunan-arlwyo neu beth bynnag. Ceir rheolau caeth ynglŷn â'r hyn y mae'n rhaid iddynt ei wneud i allu gwneud hynny, ac mae'n rhaid iddynt wneud cais drwy'r swyddfa brisio, mae'n rhaid iddynt lenwi'r ffurflenni a darparu tystiolaeth ddogfennol i ddangos bod yr eiddo wedi bodloni'r meini prawf ar gyfer gosod, ac mae Asiantaeth y Swyddfa Brisio yn adolygu'r dystiolaeth cyn newid y rhestrau, ac yna bydd yn fusnes cofrestredig. Dau eiddo yn unig a ganiateir i bob busnes cofrestredig iddo gael ei gyfrif fel busnes bach. Felly, os ydych yn fusnes bach, ni allwch gael mwy na dau eiddo. Ac os ydych yn fusnes bach sydd â dau eiddo, gallwch wneud cais am ryddhad ardrethi i fusnesau bach.