7. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ynghylch gwerth am arian defnyddio staff locwm yn y GIG yng Nghymru? OAQ55060

Rwy'n cael trafodaethau rheolaidd gyda'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ynglŷn ag ystod o faterion ariannol yn ei bortffolio, gan gynnwys y rheini sy'n ymwneud ag adnoddau staff y GIG, a drafodwyd gennym yn gynharach yr wythnos hon.

Mae penaethiaid bwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg wedi dweud wrthym fod y gwasanaethau damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn anniogel oherwydd prinder meddygon ymgynghorol parhaol. Mae'r olaf yn ymddeol ar ddiwedd mis Mawrth. Dywed yr un bwrdd gweithredol nad yw cynnal gwasanaeth sy’n llwyr ddibynnol ar weithwyr locwm yn ddiogel. O safbwynt ariannol, dywedant y byddai'n costio llai i gyflogi meddygon ymgynghorol parhaol. Gwn o ffynonellau dibynadwy fod yna feddygon ymgynghorol locwm a fyddai'n barod i ymgymryd â swyddi ar sail barhaol pe baent yn cael cynnig oriau hyblyg a phecyn ychydig yn well. Mae byrddau eraill wedi cynyddu nifer eu meddygon ymgynghorol damweiniau ac achosion brys yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ond nid yw Cwm Taf wedi gwneud hynny.

Wrth gwrs, tra bo canoli elfen damweiniau ac achosion brys rhaglen de Cymru yn dal ar waith, y rhwystr arall yw y bydd yr ansicrwydd hwnnw'n parhau a gallai'r swyddi hynny fod yn anneniadol. Mae'n ymddangos i mi a llawer o rai eraill, gan gynnwys y staff sy'n gweithio i'r GIG, na wnaed unrhyw ymdrech go iawn i recriwtio i swyddi parhaol, a bod yr holl ymarfer wedi dod yn broffwydoliaeth hunangyflawnol.

Fel y Gweinidog sy'n gyfrifol am fonitro a rheoli cyllideb Llywodraeth Cymru, a ydych yn rhannu'r rhwystredigaethau hyn ynghylch y ddibyniaeth ar staff locwm drud yn y GIG, yn enwedig pan ymddengys nad oes llawer o ymdrech wedi bod yn ystod y blynyddoedd diwethaf i ddarparu'r swyddi parhaol hynny?

Dros y tair blynedd ddiwethaf ledled Cymru rydym wedi bod yn gweithio ar y cyd â byrddau iechyd ac ymddiriedolaethau'r GIG i lunio fframwaith rheoli ar gyfer gwariant ar staff asiantaeth a locwm, ac mae'r mesurau hynny'n cynnwys lefelau uwch o graffu gan y byrddau, lleihau'r defnydd o staff locwm, a gwella gwerth am arian drwy gyfraddau capio a chaffael mwy effeithiol. Bu gostyngiad parhaus mewn gwariant ledled Cymru ar locymau meddygol ar ôl cyflwyno'r fframwaith. Yn wir, ers cyflwyno'r fframwaith, bu gostyngiad o bron i 30 y cant yng nghost locymau meddygol, ac mae hynny'n rhyddhau arbediad o oddeutu £300 miliwn. Ond wrth gwrs, dyna'r darlun ledled Cymru, ac rwy'n derbyn bod yna faterion penodol yn codi mewn perthynas â gwasanaethau damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg. Ond cefais drafodaeth gyda'r Gweinidog iechyd, ac mae’n rhaid i mi ddweud nad yw'r materion sy'n wynebu'r gwasanaethau damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn faterion ariannol.

Ac yn olaf, cwestiwn 8, Mike Hedges.