Part of the debate – Senedd Cymru am 3:26 pm ar 11 Chwefror 2020.
A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am y datganiad? Rwyf i o'r farn mai tai yw un o'r pethau pwysicaf sydd gennym ac rwy'n credu ei bod hi'n wirioneddol bwysig bod y sector tai, boed yn breifat, yn dai'r awdurdodau lleol a landlordiaid tai cymdeithasol eraill a'r sector preifat o safon uchel i gyd.
Mae gan y rhan fwyaf o denantiaid a landlordiaid berthynas dda â'i gilydd. Hynny yw, mae'r rhan fwyaf o landlordiaid yn gofalu am eu heiddo ac yn trin eu tenantiaid yn dda, ac rwy'n credu, weithiau, pan fyddwn ni'n dechrau cyflwyno deddfwriaeth, ac yn trafod y pethau hyn, ein bod ni'n creu'r argraff ein bod ni o'r farn mai landlordiaid gwael yw'r cyfan ohonynt. Hefyd, mae'r rhan fwyaf o denantiaid yn talu eu rhent yn brydlon, yn edrych ar ôl y tŷ, heb achosi unrhyw broblemau i'r rhai sy'n byw o'u cwmpas nhw, ac mewn llawer man, gan gynnwys rhannau helaeth o'm hetholaeth i, ni fyddech chi'n gwybod pa dai sydd yn nwylo perchen-feddianwyr a pha rai y mae pobl yn eu rhentu'n breifat, ac mae rhai ohonyn nhw'n gwneud hynny am nifer o flynyddoedd. Ac mae rhai o'r ardaloedd mwyaf dymunol—. Os caf fynd i'ch etholaeth chi, Gweinidog, pe byddech yn mynd i'r marina, mae nifer fawr o'r eiddo sydd yno'n cael eu rhentu'n breifat, maen nhw o ansawdd da i gyd, ac nid ydyn nhw'n achosi unrhyw broblemau, ac rwy'n siŵr eich bod chi'n fwy ymwybodol o hynny na mi.
Yn anffodus, mae yna rai landlordiaid gwael ac mae yna rai tenantiaid gwael. Rwyf wedi siarad â phobl sydd wedi rhentu eu tai nhw allan ac wedi eu cael nhw'n ôl gyda'r drysau mewnol wedi diflannu a llawer o ddinistr. Felly, mae yna denantiaid gwael. Rwyf hefyd wedi gweld pobl sy'n denantiaid yn byw mewn eiddo lle mae modd rhoi eich dwrn yn y bwlch rhwng y wal a ffrâm y ffenestr. Felly, mae gennych chi ddihirod ar y ddwy ochr. Rwy'n credu bod angen cydnabod hynny.
Rwy'n croesawu'r ffaith eich bod am roi terfyn ar droi allan am resymau dialgar. Rwy'n credu bod hynny wedi bod yn wir bob amser: 'A wnewch chi drwsio fy nhŷ i, os gwelwch chi'n dda?', roedd ofn yr ateb, 'Allan â chi mewn tri mis' yn atal pobl rhag gofyn yn y lle cyntaf.
Fe sylwais nad oeddech wedi sôn am hyn yn eich datganiad, ond, fel y gwyddoch chi, rwy'n gefnogwr brwd iawn o larymau mwg, tystysgrifau trydan a nwy a'r gwiriadau hynny. Hynny yw, maen nhw'n parhau i fod yn y Ddeddf, rwy'n deall. A ydych chi'n mynd i ddweud pa mor aml y bydd yn rhaid eu gwirio nhw ar ôl iddyn nhw gael eu gosod? Oherwydd mae hynny'n rhywbeth y mae llawer o bobl yn pryderu'n fawr yn ei gylch, gan eu bod nhw'n cael eu gwirio unwaith, ond os oes rhywun yn byw yno am naw neu 10 mlynedd, a fydden nhw'n cael eu gwirio eto? A dyna gwestiwn, efallai, y byddai rhai ohonom sy'n berchen-feddianwyr yn ei ofyn i ni ein hunain: 'Pa mor aml ydym ni'n gwirio ein larymau mwg, yn sicrhau bod ein nwy yn ddiogel ac yn gwirio diogelwch trydanol?' Felly, rwy'n credu y gallai rhai ohonom ni ddysgu o hynny hefyd, yn sicr.
Y cwestiwn olaf sydd gennyf i yw—. Hynny yw, mae'n amlwg fod yna groeso i fwy o ddiogelwch. Roeddech chi'n sôn am chwe mis lawer gwaith wrth ichi siarad. Nid wyf yn mynd i'w darllen nhw i gyd allan ichi oherwydd ni fyddai'r Dirprwy Lywydd, ymysg eraill, yn caniatáu imi wneud hynny, ond roeddech chi'n crybwyll chwe mis yn aml. Pam ydych chi wedi dewis chwe mis yn hytrach na thri mis neu 12 mis? Rwy'n clywed yr hyn a ddywedasoch am droi allan heb fai, sef bod yn rhaid cael rhesymau pam y gall pobl gael eu troi allan hyd yn oed os nad ydynt ar fai. Ond rwy'n credu bod yr egwyddor gyffredinol o droi allan heb fai yn un y mae llawer ohonom ni'n ei hoffi ac mae'n golygu, pan fydd pobl yn gadael, ei bod yn dangos nad ydyn nhw wedi cael eu troi allan oherwydd hynny. Fe ellir eu troi nhw allan os oes raid i rywun gael byw yn y tŷ neu fod y sawl sy'n berchen ar y tŷ'n mynd yn fethdalwr neu ba reswm bynnag oherwydd problemau ariannol, ond nid wyf yn hollol siŵr pam nad ydych chi'n dymuno cael ar y llyfrau statud ein bod ni'n cefnogi troi allan heb fai.