5. Datganiad gan y Dirprwy Weinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Strategaeth Unigrwydd ac Ynysigrwydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 11 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 4:31, 11 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch i Joyce Watson am y sylwadau defnyddiol iawn yna. Unwaith eto, pwysleisiodd bobl ifanc 16 i 24 oed, sy'n faes hollbwysig yn fy marn i. Yn amlwg, bydd rhai o'r bobl ifanc hynny yn dal i fod yn yr ysgol ac felly credaf ei bod hi'n bwysig iawn ein bod yn parhau â'n gwaith o ran iechyd meddwl mewn modd sy'n rhoi sylw i'r ysgol gyfan, ac mae hynny'n rhywbeth y mae'r Llywodraeth yn ei drafod gyda'r grŵp gorchwyl a gorffen. Fel y dywedais yn fy ymateb i Rhun ap Iorwerth, mae'r gwaith gyda cholegau hyfforddi ac addysg yn hollbwysig.

Soniodd am wirfoddoli, ac rwy'n credu bod hwnnw'n faes yr ydym ni'n sicr wedi'i nodi fel rhywle lle gall pobl golli'r teimlad o unigrwydd ac ynysigrwydd yn ogystal â gwneud cyfraniad enfawr i gymdeithas. Felly, mae'r Llywodraeth yn ariannu Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru i annog a hyfforddi gwirfoddolwyr ac i ddarparu arbenigedd ar y pwnc hwn. Yn sicr, mae gwirfoddoli yn faes yr wyf yn ei weld yn hanfodol fel ffordd ymlaen.

Soniodd Joyce Watson am ardaloedd gwledig hefyd, a chredaf fod hwnnw'n bwynt pwysig, oherwydd credaf nad yw'r ymchwil a wnaethpwyd i unigrwydd ac ynysigrwydd mewn ardaloedd gwledig, o gymharu ag ardaloedd dinesig, wedi dangos fawr o wahaniaeth, ond yr hyn a wyddom ni yw, wrth gwrs, mai cyswllt yw'r broblem mewn ardaloedd gwledig, yr wyf eisoes wedi sôn amdano—pa mor bwysig yw sicrhau bod y drafnidiaeth ar gael. Felly, ceir y mater penodol hwnnw yn yr ardaloedd gwledig.

A nawr chwaraeon: mae chwaraeon yn amlwg yn gyfle gwych o ran iechyd, a mwynhad, ac rwy'n credu bod yr ymchwil yn dangos ei fod yn eich helpu i ymdrin ag iselder, unigrwydd ac ynysigrwydd. Felly, yn sicr, mae chwaraeon yn rhywbeth y byddwn yn gweithio'n agos iawn arno gyda Chwaraeon Cymru ac yn gobeithio cynnwys cwestiwn am unigrwydd ac ynysigrwydd ar yr holiaduron y maen nhw'n eu llunio ac yn yr ymchwil y maen nhw'n ei wneud. Wrth gwrs, mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr bob pawb o bob rhan o gymdeithas yn manteisio ar chwaraeon ar draws pob rhan o gymdeithas. Mae'n gwneud y pwynt pwysig iawn ynglŷn ag ennyn a chadw diddordeb menywod ifanc. 

Ac yna yn olaf, roedd y pwynt olaf, rwy'n credu, yn cyfeirio at seiberfwlio. Mae hwnnw'n bwynt pwysig iawn ynglŷn â phobl yn teimlo'n ynysig ac yn unig yn eu cartrefi eu hunain, a chredaf fod hwn yn faes y byddem yn sicr eisiau rhoi sylw iddo.