Part of the debate – Senedd Cymru am 5:51 pm ar 11 Chwefror 2020.
Fe wnaf i gadw fy sylwadau i'n fyr, oherwydd dim ond yn fy swyddogaeth fel Cadeirydd cyfrifon cyhoeddus yr wyf i'n dymuno siarad yn bennaf, ac yn benodol, wrth edrych ar y gwelliannau, mae gwelliant 2 Plaid Cymru yn galw am
'restr glir a syml o ddangosyddion y gellir dwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif yn eu herbyn', gwelliant da, sy'n sicr yn ein tywys ni i'r cyfeiriad cywir. Hyn, fwy neu lai yw pwyslais gwaith y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus wrth graffu ar y cyfrifon yn gynharach eleni a'r llynedd. Gwn fod Adam Price yn aelod o'r pwyllgor yn ystod y cyfnod hwnnw, felly bydd e'n cofio'r pwyntiau a gafodd eu cyflwyno yn y dystiolaeth. Nid yw'r adroddiad ar y cyfrifon hynny wedi eu cyhoeddi eto—rwy'n credu y bydd yn cael ei ryddhau ychydig cyn y Pasg—felly mae hynny'n rhywbeth i ni ddychwelyd ato yn y dyfodol, ac i ystyried yr wybodaeth a gawsom gan dystion i'r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus a'r gwelliant y mae Plaid Cymru wedi ei gyflwyno heddiw a gweld a allwn ni ddod o hyd i ryw ffordd ymlaen gydsyniol sydd yn darparu yn wirioneddol broses graffu fwy effeithiol ar gyfrifon yn y dyfodol. Rwy'n credu y byddai hynny o fudd i bob plaid yn y Siambr hon.
Y tu hwnt i hynny, o ran rhai o'r sylwadau eraill a wnaeth y Prif Weinidog ar y dechrau, byddwn ni ar y meinciau hyn yn cytuno ar rai elfennau—fel y gwyddoch, Prif Weinidog—a bydd elfennau eraill na fyddwn ni'n cytuno â nhw. Byddwn i'n sicr yn croesawu'r pwyslais parhaus ar iechyd meddwl, ac fe wnaethoch chi rai sylwadau dilys iawn ynghylch yr angen i ddileu rhywfaint o'r stigma sy'n gysylltiedig â'r maes hwn. Rwy'n credu bod llawer o waith wedi ei wneud yn y maes hwn yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Rwy'n gwybod bod nifer o Aelodau'r Cynulliad wedi siarad yn angerddol am eu profiadau o iechyd meddwl yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ac rwy'n credu bod cynnydd wedi ei wneud. Ond rwy'n sicr yn derbyn eich sylwadau bod angen i ni wneud mwy, ac mae angen i faterion iechyd meddwl fod yn wirioneddol ar yr un lefel ag iechyd corfforol.
Yn olaf, Dirprwy Lywydd, ni wnaeth y Prif Weinidog—. Soniais am hyn wrth—. Yr oedd mewn un o'r areithiau yr wythnos diwethaf. Rwy'n credu, o bosibl, mai'r araith ar y gyllideb ydoedd, a dweud y gwir—y ddadl ar y gyllideb yr wythnos diwethaf—ac roeddwn i'n edrych ar y cloc, ac rwy'n credu y gwnaethoch chi sôn am yr argyfwng yn yr hinsawdd ryw 10 munud ar ôl dechrau eich araith, Prif Weinidog, felly roedd y pwnc yno, ac fe wnaethoch chi sôn am wneud y gyllideb yn fwy gwyrdd hefyd. Mae gen i bryderon, er ein bod yn sôn am y gyllideb werdd—sydd i'w chroesawu yn bendant, ac rwy'n credu y bydd hynny er budd i bob un ohonom ni yma ac i genedlaethau'r dyfodol yng Nghymru—rwyf i yn teimlo nad yw'n cael ei brif ffrydio o hyd yn y ffordd y dylai fod, ac er mwyn i gyllideb werdd weithio'n wirioneddol effeithiol, felly mae angen i'r gyllideb werdd honno fod yn ganolbwynt o'r pwynt cynnar hwnnw yn y broses o bennu'r gyllideb a'r broses graffu. Ac, ydych, rydych chi yn iawn i ddweud bod argyfwng yr hinsawdd yn galw am weithredu eithafol iawn yn wirioneddol. Felly, rwy'n gobeithio, yn y dyfodol, mewn cyllidebau yn y dyfodol, y gallwn ni weld yr elfennau gwyrdd hynny yn cael eu hystyried yn llawer manylach yn gynharach. Mae gennych chi bolisi gwych o blannu—rwy'n credu miliwn o goed. Rwy'n gwybod bod plannu coed yn digwydd yma yng Nghymru. Rwy'n gwybod bod cefnogaeth i blannu coed yn Affrica hefyd. Rwy'n credu bod hynny yn bolisi gwych. Ond nid yw hynny ar ei ben ei hun yn ddigon. Mae angen i ni weld, oes, welliant yn ein hamgylchedd naturiol, ond mae hefyd angen i ni weld pob portffolio o fewn y Llywodraeth yn ymgorffori'r agenda werdd honno a'r agenda newid hinsawdd honno, er mwyn sicrhau bod cenedlaethau Cymru yn y dyfodol yn gallu derbyn gennym ni blaned sydd mewn cyflwr y gallan nhw a'u plant nhw fyw arni ac elwa arni yn y dyfodol.