7. Dadl: Adroddiad Blynyddol y Rhaglen Lywodraethu a Rhaglen Ddeddfwriaethol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:55 pm ar 11 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 5:55, 11 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Mae yn iawn i amlinellu cyd-destun 10 mlynedd o doriadau cyllido gan San Steffan hyd yn hyn, ond rwy'n croesawu adroddiad blynyddol heddiw yn fawr, a hoffwn i ganolbwyntio fy nghyfraniad yn bennaf ar ddau faes—addysg a'r blynyddoedd cynnar, a'r economi.

Ddydd Gwener diwethaf, roeddwn i'n cynnal fy nghymorthfa etholaethol yn sefydliad Markham, adeilad yr ydym ni'n ei rannu â chylch chwarae Markham sy'n ffynnu. Ac roeddwn i'n sgwrsio gyda'r aelod o staff yn y cylch chwarae, ac roedd yn hyfryd ac yn wych clywed yn uniongyrchol ynghylch yr effaith gadarnhaol, wirioneddol y mae cynnig gofal plant Llywodraeth Cymru wedi ei chael yn ystod y flwyddyn ddiwethaf—nid yn unig yn addysgol i'r plant, ond i'r teuluoedd, y gweithle ac yn amlwg cyflogaeth, ac, yn y pen draw, cynhyrchiant i Gymru. Mae'r polisi hwn yn helpu i roi dechrau da mewn bywyd i blant. Mae'n cael ei werthfawrogi'n fawr. Mae'n helpu rhieni drwy eu cefnogi, eu cael yn ôl i'r gwaith, ac rwy'n credu bod hynny wedi bod yn gwbl drawsnewidiol i lawer. Ac rwy'n falch iawn bod dros 50 y cant o'r rhai sy'n gymwys yn manteisio ar y cynnig erbyn hyn, sydd wedi ei ddarparu ar draws yr holl awdurdodau lleol yng Nghymru ers mis Ebrill 2019. Ac mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili wedi bod ar flaen y gad wrth weinyddu'r fenter hon. Er mor wych y mae hyn wedi bod, a'i fod wedi ei ddefnyddio yn lleol, byddwn i hefyd yn croesawu'n fawr, gamau pellach gan Lywodraeth Cymru i gynyddu nifer y teuluoedd sy'n defnyddio'r cynnig hwn ledled Cymru.

Rwyf i hefyd yn falch bod 20,000 o ddysgwyr wedi elwa ar y lwfans cynhaliaeth addysg yng Nghymru—yn wahanol i Loegr—ac mae 36,000 o blant wedi cael cefnogaeth gan Dechrau'n Deg yn 2019. Mae'r rhain yn bolisïau trawsnewidiol i'r rhai sy'n cymryd rhan, a'r cyfan wrth i'r Llywodraeth Dorïaidd yn San Steffan gwtogi a dirwyn i ben y gefnogaeth i lawer o'r prosiectau hyn, gan gynnwys Sure Start. Yma yng Nghymru, rydym ni wedi gweithio i ddiogelu a meithrin y cynlluniau hyn, gan eu bod yn cynnig y cymorth mwyaf i'r rhai hynny o gefndiroedd difreintiedig, ac mae hynny oherwydd ein bod ni'n credu mewn gwneud hynny.

O ran yr economi, un o'r prif addewidion a wnaeth Llafur Cymru cyn etholiad 2016 oedd addewid i ddarparu 100,000 o brentisiaethau newydd. Rwyf i wrth fy modd ein bod ni ar y trywydd iawn i gyflawni'r addewid hwn erbyn 2021. Fodd bynnag, mae'n rhaid i ni sicrhau bod ein prentisiaethau yn datblygu'n gyson er mwyn ymateb i anghenion economi Cymru, a'u bod yn parhau'n brentisiaethau i bob oed. Felly, Prif Weinidog, hoffwn i ofyn sut y bydd Llywodraeth Cymru, yn y blynyddoedd sydd i ddod, yn parhau i addasu'r prentisiaethau hyn, o ansawdd uchel, i bob oed er mwyn sicrhau eu bod yn ymateb i anghenion ein heconomi.

Yn olaf, rwy'n croesawu'r ffigurau bod cyfraddau cyflogaeth yn parhau i fod yn uchel, a bod diweithdra ar ei lefel isaf erioed. Mae hyn yn newyddion i'w groesawu yn fawr, ac yn dangos llwyddiant Llywodraeth Cymru o ran cefnogi ein heconomi. Ond, fel y mae Mick Antoniw wedi ei grybwyll, trwy wadu a dirwyn i ben gredydau treth gwaith a budd-daliadau plant a thoriadau lles cyffredinol, mae tlodi mewn gwaith yn wirionedd. Felly, ar ôl 10 mlynedd o gyllid y DU heb fod yn gyllid seilwaith, sy'n golled o £1 biliwn i'r rheilffyrdd yn unig, mae ein gwasanaethau rheilffyrdd erbyn hyn, yn ystod y blynyddoedd nesaf, ar ddechrau taith drawsnewidiol gan wasanaeth newydd sbon sgleiniog Trafnidiaeth Cymru. Mae gwella ein cysylltiadau rheilffyrdd yn hollbwysig ac yn hanfodol i gefnogi ein heconomi, a bydd yn hwb arbennig i etholaethau'r Cymoedd fel fy un i, gyda gwasanaethau i Gasnewydd yn y dyfodol. Cafodd rheilffyrdd y Cymoedd eu hadeiladu i gludo'r glo o'n Cymoedd, a wnaeth gynhyrchu gymaint o gyfoeth ein gwlad. Wrth sicrhau ffyniant i bawb, mae'n rhaid i ni sicrhau bod ein cymunedau yn y Cymoedd yn parhau i fod yn ganolog i'n blaenoriaethau economaidd yng Nghymru. Ac rwy'n gwybod y bydd y Llywodraeth Lafur radical a thrawsnewidiol hon yn cyflawni'r hyn y mae'n ei addo.