Ond y darn y bûm yn meddwl amdano ers ymgymryd â'r portffolio, yn ogystal â denu busnesau i Flaenau Gwent, yw beth y gallwn ei wneud i gefnogi'r busnesau sydd eisoes ym Mlaenau Gwent? Oherwydd dyma un o'r cymunedau sy'n wynebu'r her fwyaf yn ein gwlad, ac mae arnom ddyled foesol iddi yn fy marn i, i fynd i'r afael â'r heriau hynny a chefnogi'r cymunedau, nid dim ond denu'r disglair a'r newydd, ond edrych ar y cwmnïau gwydn sydd wedi wedi bod yn brwydro dan amodau anodd iawn am genedlaethau neu fwy, ac mae rhai ohonynt yn edrych yn flinedig pan edrychwch ar rai o'r adeiladau sydd ganddynt. Ac oherwydd eu rhan yn y gadwyn gyflenwi, maent yn eithaf agored i lawer o'r newidiadau a welwn bellach, o'r newid yn y sector modurol ond hefyd o'r effaith y mae Brexit yn mynd i'w chael ar greu gwrthdaro yn ein cysylltiadau masnachol.  

Felly, beth y gallwn ei wneud i helpu'r busnesau sy'n bodoli'n barod a beth y gallwn ei wneud i helpu'r busnesau hynny i ddod yn fwy deallus yn dechnolegol ac yn fwy gwydn yn yr aflonyddwch digidol y gwyddom ei fod yn dod tuag atom? Dyna y bûm yn canolbwyntio arno, ac mae cwpl o bethau y gallaf eu dweud wrth yr Aelodau am yr hyn a wnaethom yn y cyswllt hwnnw. Y cyntaf yw'r ymrwymiad i raglen gwella cynhyrchiant a fydd yn dwyn timau rhanbarthol Llywodraeth Cymru at ei gilydd; y rhaglen arloesi deallus, sef rhaglen arloesi uchel ei pharch Llywodraeth Cymru; prosiect y cyngor datblygu economaidd lleol a phrosiect Upskilling@Work, dan arweiniad Coleg Gwent, mewn partneriaeth â rhaglen ASTUTE 2020 Prifysgol Abertawe, sy'n mynd â chyfleusterau ymchwil a datblygu i fusnesau bach a chanolig eu maint nad oes ganddynt eu cyfleusterau ymchwil a datblygu mewnol a sicrhau bod hynny ar gael ar draws Cymru, drwy arian Ewropeaidd. Ac rydym yn ceisio gweld a allwn ganolbwyntio'n benodol ar y rhaglen honno ym Mlaenau Gwent, ond hefyd ar draws ardal yr A465.  

Rwy'n cytuno â phwynt Alun Davies fod angen inni sicrhau bod y buddsoddiad enfawr a wnawn ar ffordd Blaenau'r Cymoedd, sy'n fwy na'r buddsoddiad roeddem wedi bwriadu ei wneud ar yr M4 pan gafodd hwnnw ei addo'n wreiddiol—dros £1 biliwn ar y ffordd hon—mae angen inni wneud yn siŵr ein bod yn cael y gwerth mwyaf am ein harian a gwneud y gorau o'r buddsoddiad hwnnw. Bellach, mae gan dasglu'r Cymoedd is-grŵp sy'n canolbwyntio'n benodol ar yr A465, gan fwrw ymlaen â'r gwaith a wnaeth Alun Davies fel Gweinidog i geisio creu strategaeth economaidd ar gyfer y ffordd honno. Mae hynny'n sicr yn cael ei wneud, ac rydym yn ystyried sut y gallwn ddod â'r ffocws ymchwil a datblygu hwn i ffordd Blaenau'r Cymoedd.

Y peth arall rydym yn ei wneud ar ben hynny yw rhaglen 5G y mae Simon Gibson, drwy'r gwaith a ddechreuodd gyda'r bwrdd arloesi, yn ei barhau gyda Llywodraeth Cymru drwy grŵp gorchwyl a gorffen, ac rydym newydd gael arian a gyhoeddwyd gan yr Adran Ddigidol, Diwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon ar gyfer man prawf 5G yn ardal Sir Fynwy/Blaenau Gwent, sydd â photensial sylweddol. Bydd hwnnw'n canolbwyntio ar yr ardal honno i weithio ochr yn ochr â phrifddinas-ranbarth Caerdydd.

Felly, unwaith eto, prosiect arall sy'n gysylltiedig â thechnoleg, ond gan edrych ar y busnesau yno. Felly, ceir y rhaglen gwella cynhyrchiant, sy'n ymwneud â gwella'r sgiliau a'r cyflogau sydd gennym yno. Ar ben hynny, rwyf wedi gofyn i Tegid Roberts, a wnaeth y gwaith ar ddod â gweithgynhyrchu Raspberry Pi yn ôl i Ben-y-bont ar Ogwr, edrych yn benodol ar yr hyn sy'n bodoli ym Mlaenau Gwent a sut y gall ef, ynghyd â'n timau mewnol, weithio gyda llond llaw o gwmnïau i weld sut y gellir eu helpu i dyfu, a pha fuddsoddiad y gallem ei ddarparu ar ben hynny. Felly, rwy'n credu bod adeiladu'r hyn sydd gennym yno yr un mor bwysig, os nad yn bwysicach, na gwario'r £100 miliwn ar ddenu busnesau newydd. Felly, rwy'n credu bod honno'n elfen bwysig iawn yn ein gwaith.

Fel y crybwyllwyd, gofynnodd Mark Reckless gwestiwn am y ffordd, fel y gwnaeth Alun Davies, ac rydym yn gwneud ein gorau i oresgyn yr anawsterau presennol gyda'r contractiwr a chymhlethdodau peirianyddol ceunant Clydach, ac rydym yn dal i weithio'n galed i gwblhau'r rhan rhwng Gilwern a Bryn-mawr fan lleiaf cyn gynted ag y bo modd cyn mynd ati i gwblhau'r gweddill. Ond fel y dywedais, mae gwneud yn siŵr ein bod yn gwneud y gorau o'r ffordd sydd yno wedyn yr un mor bwysig ag adeiladu'r ffordd.  

Rwy'n gobeithio fy mod wedi rhoi sylw i'r rhan fwyaf o'r pwyntiau roedd yr Aelodau am eu trafod. Os nad wyf wedi gwneud hynny, mae gennym funud ar ôl ac fe wnaf fy ngorau i gywiro hynny. I gloi, Ddirprwy Lywydd, os nad oes unrhyw sylwadau pellach, credaf fod angen inni gydnabod pa mor heriol yw hyn fel cyfle datblygu economaidd. Holl bwrpas ei greu yn y lle cyntaf yw ei fod yn anodd ei wneud ac nad oedd wedi cael ei wneud yn llwyddiannus hyd yn hyn. Y ffocws technegol yw'r un cywir. Credaf fod y diffiniad o sut olwg sydd ar dechnoleg o anghenraid yn addasu ac yn newid fel y mynn yr economi fyd-eang. Rydym yn canolbwyntio'n benodol ar sgiliau. Credaf fod hynny'n iawn. Fel y dywedais, mae arnaf eisiau ychwanegu'r elfen cwmnïau gwreiddiedig, ond rwy'n credu bod clymu hynny wrth waith tasglu'r Cymoedd, gwaith prifddinas-ranbarth Caerdydd, yn hanfodol bwysig, felly, fel y dywedodd Alun Davies yn gywir, nid datblygu economaidd ysbeidiol sydd gennym, ond rydym yn bwrw drwyddi â'r uchelgeisiau a nododd fel Gweinidog, yr uchelgeisiau y mae'r holl gyd-Aelodau sy'n cynrychioli cymunedau yn y Cymoedd yn parhau'n ymrwymedig iddynt, ac rwyf fi fel Gweinidog yn sicr yn bwriadu gwneud yr hyn a allaf yn yr amser sydd gennyf i wireddu gweledigaeth yr uchelgais hwnnw.