Ac rwy'n ddiolchgar iawn i Weinidogion olynol am wneud y datganiadau hynny, ac am wneud eu hymrwymiad i fenter y Cymoedd Technoleg yn glir, ac am sicrhau ein bod yn cael y buddsoddiad nid yn unig yng Nglynebwy, ond ym Mlaenau'r Cymoedd fel sydd arnom ei angen. Ac fel y dywedais yn fy sylwadau agoriadol, rwy'n glir iawn ynglŷn â diben hynny.

I mi, y diben yw ein bod ni fel Llywodraeth ac fel cyrff cyhoeddus yn buddsoddi mewn mannau lle ceir methiant yn y farchnad, ac yn buddsoddi mewn ffordd hyblyg, chwim i sicrhau ein bod yn gallu cefnogi busnesau a chefnogi camau i greu cyfleoedd gwaith a mentergarwch lle bo hynny'n bosibl. Rwyf am inni allu defnyddio pŵer y Llywodraeth i fynd i'r afael â'r tlodi sy'n bodoli ym Mlaenau'r Cymoedd, fel sail i weithgaredd economaidd, nad yw'n digwydd ym Mlaenau'r Cymoedd yn yr un modd ag y mae'n digwydd ym Mae Caerdydd, a gwneud hynny mewn ffordd gynaliadwy.

Rwy'n cofio—mae'n un o fanteision, neu efallai, Ddirprwy Weinidog, un o anfanteision bod yn y lle hwn ers dros 13 mlynedd bellach—nifer o Weinidogion yn dod i wneud y datganiadau hyn; roeddwn yn un ohonynt fy hun. Cofiaf Leighton Andrews yn siarad yn argyhoeddiadol tu hwnt am yr angen i fuddsoddiadau ym Mlaenau'r Cymoedd fod yn gynaliadwy, i fod yn gynaliadwy o ran yr argyfwng hinsawdd yn gyffredinol, ond i fod yn gynaliadwy yn ariannol, yn gynaliadwy o ran yr economi, ac yn gynaliadwy o ran darparu swyddi nad ydynt yn swyddi 'yma heddiw, wedi diflannu yfory', yn gwbl ddibynnol ar grantiau, fel roeddent yn y 1980au.

Ond mae angen inni fynd y tu hwnt i hynny, ac un o'r ffyrdd y gobeithiaf y bydd y Llywodraeth yn gallu gweithredu—. A dyma ddiben y ddadl y prynhawn yma: ceisio cadarnhad gan y Llywodraeth fod prosiect y Cymoedd Technoleg yn mynd i wireddu'r uchelgeisiau y mae Gweinidogion olynol a'r Prif Weinidog presennol wedi'u hamlinellu ar ei gyfer—ac fe'i hamlinellwyd yn natganiadau'r Llywodraeth, datganiadau i'r wasg a dogfennau polisi—ond ei fod yn fwy na buddsoddiad mewn portffolio eiddo unigol yn unig, ei fod yn rhan o strategaeth ddiwydiannol a all arwain at unrhyw adfywiad ar draws Blaenau'r Cymoedd.  

Pan gefais fy newis gyntaf i ymladd am sedd Blaenau Gwent yn 2009, un o'r rhesymau pam yr ymgyrchasom yn galed dros y ddwy flynedd rhwng 2009 a 2011 i sicrhau bod y gwaith deuoli ar yr A465 yn mynd rhagddo fel roeddem wedi bwriadu, oedd er mwyn sicrhau bod datblygu economaidd yn digwydd ym Mlaenau'r Cymoedd. Nid gofyn yn syml am i'r prosiect deuoli fynd rhagddo am unrhyw reswm arall yr oeddem, ond oherwydd y manteision economaidd y gallai eu dwyn i Flaenau'r Cymoedd. Fe wyddom, ac fe wyddem fod diogelwch ar y ffordd honno'n eithriadol o wael—roedd diogelwch ar y ffordd honno'n erchyll—ac roeddem yn sicr am iddi gael ei deuoli er mwyn achub bywydau pobl.  

Gwyddem nad darn sylweddol o seilwaith oedd ei angen i ddiwallu ein hanghenion yn y dyfodol. Ond roeddem hefyd yn gwybod pe byddem yn gallu perswadio'r Llywodraeth—ac rwy'n falch o ddweud ein bod wedi gallu perswadio'r Llywodraeth—y byddai'r buddsoddiad hwnnw'n digwydd, byddai bob amser yn cael ei weld fel rhan o strategaeth ddiwydiannol i ddarparu'r cysylltedd sydd ei angen arnom ym Mlaenau'r Cymoedd, i'n cysylltu â marchnadoedd ac i'n cysylltu er mwyn sicrhau ein bod yn gallu darparu'r math o economi a gweithgarwch economaidd sydd eu hangen arnom. Ac roedd y cysylltedd hwn, wrth gwrs, hefyd yn gysylltiedig â'r buddsoddiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud mewn band eang cyflym iawn yn ogystal.

Ond mae angen inni sicrhau ein bod yn manteisio i'r eithaf ar botensial hyn, ac rwy'n gobeithio y bydd y Llywodraeth, a'r Gweinidog wrth ymateb i'r ddadl hon, yn gallu cadarnhau mai menter y Cymoedd Technoleg yw'r fenter y cytunasom arni, er y bydd yn amlwg yn esblygu ac yn newid, a bydd y pwyslais yn newid dros amser—rwy'n cydnabod hynny; rwy'n cydnabod yr hyn y mae'r pethau hyn yn ei wneud dros amser. Ond yn y bôn, mae angen inni allu meddu ar yr wybodaeth a'r sicrwydd o wybod y bydd yr uchelgeisiau a'r amcanion a osodasom i ni'n hunain yn 2017 yn sicrhau'r twf a'r sgiliau a'r buddsoddiadau ar raddfa fawr, a bod y sylfeini ar gyfer y gweithgaredd rydym am eu gweld yn cael eu gosod drwy hyn. Ac rwy'n gobeithio hefyd y byddwn yn gallu cael amserlen ar gyfer hyn, oherwydd mae gennym nifer o uchelgeisiau gwahanol wedi'u gosod allan i ni, o ran amserlenni, ond rwy'n credu bod angen inni ddeall yn fanylach sut y mae hynny'n mynd i ddigwydd.  

Rwy'n gobeithio, ac rwyf am orffen gyda'r sylwadau hyn, y gallwn ymateb i'r her a osododd Victoria Winckler i mi fel Gweinidog yn ôl yn 2018, pan ddywedodd fod angen mwy o ffocws ar Flaenau'r Cymoedd. Rwy'n cytuno â hi, ac roeddwn yn meddwl bod ei beirniadaeth a'i chyfraniadau ar y pryd, yn gyfraniadau teg a rhesymol, a phe na bawn yn eistedd ar y fainc flaen, efallai y byddwn wedi'u gwneud fy hun. Rwy'n credu ei bod yn feirniadaeth deg a rhesymol.

Ond ni all, ac ni ddylai'r ffocws ar Flaenau'r Cymoedd fynd a dod gyda Gweinidogion unigol. Mae angen iddo fod yn rhan barhaol o waddol y Llywodraeth ac yn rhan barhaol o raglen y Llywodraeth. Rwy'n gobeithio y gall y Gweinidog, wrth ymateb i'r ddadl, gadarnhau bod uchelgeisiau rhaglen y Cymoedd Technoleg yn dal i fod yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth. Gobeithio y gall gadarnhau bod y terfynau amser a'r uchelgeisiau yno i'w cyflawni ac rwy'n gobeithio, wrth wneud hynny, y gallwn greu adfywiad diwydiannol, cymdeithasol a diwylliannol gyda'n gilydd ym Mlaenau'r Cymoedd. Diolch.