6. Pa asesiad y mae'r Prif Weinidog wedi'i wneud o werth am arian ac effeithiolrwydd gwariant Llywodraeth Cymru? OAQ55140

Llywydd, rydym ni'n defnyddio amrywiaeth eang o ganllawiau a thystiolaeth i helpu i asesu ein penderfyniadau buddsoddi, gan gynnwys yr egwyddorion lefel uchel a nodir yn Llyfr Gwyrdd Trysorlys ei Mawrhydi, a saith nod Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015.

Diolchaf i'r Prif Weinidog am yr ateb yna. A yw e'n cytuno â mi mai un o fethiannau lu datganoli yw bod Cymru, dros yr 20 mlynedd diwethaf, wedi syrthio i waelod tabl incwm y gwledydd cartref a rhanbarthau Lloegr, ac un o fethiannau mwyaf Llywodraethau Llafur a Phlaid Cymru yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf fu'r methiant i ddenu gwaith â chyflogau uwch i Gymru? Mae'r Llywodraeth wedi bod yn gadarn o ran mapiau ffordd a strategaethau, ond yn wael iawn o ran cyflawni. Rydym ni wedi cael parthau menter sydd wedi gwario tua £250 miliwn yn ystod y degawd diwethaf, am gost o tua £20,000 y swydd, ond dim ond wedi crafu'r wyneb mae hynny. Yn achos yr ardal o gwmpas Glynebwy, gwrthododd y Llywodraeth y cyfle i gael gwerth £450 miliwn o fuddsoddiad preifat ar gyfer Cylchffordd Cymru i'w disodli gyda £100 miliwn a addawyd o arian trethdalwyr yn 2018, a hyd yn hyn, nid oes unrhyw sylfeini wedi'u gosod ar gyfer yr adeiladau a addawyd i ni, ac, wrth gwrs, nid oes unrhyw swyddi wedi eu creu. Yn y cyfamser, mae ffordd Blaenau'r Cymoedd—y rhan rhwng Gilwern a Bryn-mawr—£100 miliwn dros y gyllideb, ac wedi ei hoedi'n sylweddol. Yr hyn a welwn ni yn y fan yma yw Llywodraeth nad yw wedi mynd i'r afael â phroblemau economaidd mawr Cymru. A oes unrhyw ryfedd, felly, bod mwy a mwy o bobl yn meddwl bod y lle hwn yn ddibwrpas ac y dylid cael gwared ar y Cynulliad?

Rwy'n meddwl bod yr Aelod mewn perygl mawr o ddrysu safbwyntiau'r sefydliad gyda safbwyntiau unigolion sy'n digwydd bod yma. Felly, mae'n ddrych, yn hytrach na dadansoddiad, y mae ef—a fyddai'n ei arwain ef at y casgliad gorau.

Edrychwch, rwy'n anghytuno'n llwyr â'r hyn sydd ganddo i'w ddweud, Llywydd. Mae'n gwbl ddiobaith ei farn ynghylch Cymru ac ynghylch pobl Cymru. Bydd pobl a oedd yma ym 1999 yn cofio pe byddem ni wedi dweud bryd hynny y byddai gan Gymru, o fewn 20 mlynedd, lefelau anweithgarwch economaidd yr un fath â chyfartaledd y DU neu'n is, pan yr oeddem ni mor bell ar ei hôl hi 20 mlynedd yn ôl, ac yn mynd ymhellach ar ei hôl hi—. Pe byddech chi, o fewn 20 mlynedd, wedi meddwl y byddai'r bwlch hwnnw nid yn unig wedi ei leihau, ond wedi ei gau'n llwyr, byddai pobl wedi dweud wrthych chi eich bod chi'n wirion o optimistaidd ynghylch yr hyn y gellid ei gyflawni mewn cyfnod o 20 mlynedd. Pe byddech chi wedi dweud bryd hynny bod y ffigurau diweithdra diweddaraf yn dangos diweithdra yng Nghymru nid yn unig ar lefel cyfartaledd y DU ond yn is na chyfartaledd y DU, byddai pobl wedi meddwl eich bod chi'n fwy uchelgeisiol na'r hyn y byddai'n bosibl ei gyflawni yn ystod y cyfnod hwnnw. Pe byddech chi wedi dweud wrth bobl bryd hynny y byddai cyfradd twf busnes yng Nghymru yn gyflymach na chyfartaledd y DU, y byddai cyfraddau goroesi busnesau ar ddiwedd blwyddyn yn uwch na chyfartaledd y DU, byddai pobl wedi meddwl eich bod chi'n disgrifio dyfodol economaidd a oedd y tu hwnt i'n gafael. Dyna wirionedd economi Cymru. Mae mor bell i ffwrdd, mae mor bell i ffwrdd o'r hyn y mae'r Aelod yn gobeithio gallu ei ddisgrifio mewn ffordd i achub ei ddyfodol ei hun yn y fan yma. Nid oes gan hyn ddim o gwbl i'w wneud â dyfodol Cymru.