3. A wnaiff y Dirprwy Weinidog amlinellu'r camau sy'n cael eu cymryd i annog y sector gwirfoddol i geisio am dendrau'r sector cyhoeddus? OAQ55172

Rydym yn darparu cymorth, anogaeth ac arweiniad drwy ddatganiad polisi caffael Cymru a'n cynllun trydydd sector. Mae ein polisi buddiannau cymunedol hirsefydlog yn darparu fframwaith hyblyg sy'n galluogi caffaelwyr y sector cyhoeddus i ddatblygu dulliau caffael sy'n ystyriol o'r trydydd sector.

A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog am yr ateb yna? Efallai eich bod chi wedi clywed yn gynharach fy mod i wedi gofyn cwestiwn i'r Prif Weinidog am bartneriaeth llety â chymorth pobl ifanc Caerdydd, sy'n cael ei harwain gan Fyddin yr Iachawdwriaeth, ond mae Cymdeithas Tai Taf yn rhan ohoni, a Byddin yr Eglwys hefyd. A chafodd hynny ei annog, y dull partneriaeth hwnnw, gan Gyngor Caerdydd. Ac mae'n ymddangos i mi fod hynny'n enghraifft dda iawn o arfer gorau, gan ddefnyddio adnoddau'r sector gwirfoddol, ac, yn yr achos hwn, hefyd yn ymwneud â dull ffydd gymunedol. Ac mae hynny'n rhywbeth yr ydym eisiau ei ddatblygu, yn enwedig pan fyddan nhw'n cysylltu, fel yn yr achos hwn, gyda rhyw fath o asiantaeth sector cyhoeddus—gwn fod cymdeithas dai yn y parth braidd yn llwyd hwnnw. Ond mae hyn yn ymddangos i mi fel y math o waith yr ydym ni eisiau ei annog.

Ydy. Hoffwn hefyd ychwanegu gair o ddiolch i David Melding am ei stiwardiaeth o'r trydydd sector. Daeth y ddau ohonom o'r trydydd sector pan ddaethom ni yma ym 1999, 21 mlynedd yn ôl. Ond mae mor bwysig eich bod chi wedi hyrwyddo'r trydydd sector ac mae'r bartneriaeth hon yr ydych chi wedi ei disgrifio y prynhawn yma yn rhagorol. Mae'n ymgysylltu gydag awdurdodau lleol a'r trydydd sector, ac a gaf i, wrth ymateb ar unwaith i'r cwestiwn hwnnw, ddweud bod hyn yn gysylltiedig iawn â chod ymarfer Llywodraeth Cymru ar gyfer ariannu'r trydydd sector? Mae'n nodi'r egwyddorion hynny ar gyfer cyrff cyhoeddus, megis awdurdodau lleol, ar sut y dylen nhw gydymffurfio o ran sicrhau bod cyfleoedd ar gael i'r trydydd sector. Ac rwyf yn awr yn mynd i roi'r pwynt hwn ar agenda nesaf is-bwyllgor ariannu a chydymffurfiad cyngor partneriaeth y trydydd sector.

Clywais yr hyn a ddywedodd y Dirprwy Weinidog mewn ymateb i David Melding am y gefnogaeth bresennol, ond bydd hi'n ymwybodol ein bod ni, dros y misoedd diwethaf, wedi gweld cymdeithasau tai lleol llai, sydd wedi gwreiddio'n dda iawn yn eu cymunedau, yn aflwyddiannus mewn ceisiadau am gyllid a cholli'r dydd i sefydliadau mwy nad ydynt efallai wedi gwreiddio yno cystal. Bydd y Dirprwy Weinidog yn ymwybodol bod sefydliadau lleol yn y trydydd sector a arweinir gan fenywod yn dioddef yn sgil sefydliadau llawer mwy, sydd efallai heb y lefel honno o wybodaeth ac arbenigedd lleol, o ran darparu cymorth cam-drin domestig. Yn fy etholaeth i fy hun, rydym wedi gweld mudiad gwirfoddol bach lleol sy'n darparu gwasanaeth arbenigol iawn i blant sydd wedi dioddef oherwydd trawma mawr yn colli cyllid i sefydliad mawr sydd wedi'i leoli mewn prifysgol yn Lloegr.

Felly, gofynnaf i'r Dirprwy Weinidog a wnaiff hi ystyried ailedrych ar y canllawiau y mae eisoes wedi'u crybwyll i David Melding a chael trafodaethau pellach hefyd gydag awdurdodau lleol yng Nghymru i sicrhau bod yr arfer ariannu yn cael ei gymhwyso'n gyson bob tro. Oherwydd ymddengys i mi, a minnau'n cynrychioli rhanbarth mawr iawn, fod gwahaniaethau rhanbarthol rhwng cynghorau sir ac, er na fyddwn yn dymuno awgrymu, Llywydd, i'r Dirprwy Weinidog fod y sefydliadau llai bob amser yn well, rwy'n credu ein bod mewn perygl o golli'r arbenigedd lleol hwnnw pan nad oes gan sefydliadau y sgiliau i wneud ceisiadau am y tendrau masnachol cystadleuol iawn hynny.

Wel, rwy'n ddiolchgar i Helen Mary Jones am godi'r pwynt yna a'r enghraifft yna. Wrth gwrs, rydym ni bellach wedi cael canllawiau statudol ynglŷn â chomisiynu cyllid ar gyfer VAWDASV—trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol—ac rydym yn y dyddiau cynnar o sicrhau bod y canllawiau hynny'n galluogi'r sefydliadau arbenigol hynny, yn enwedig, fel y dywedwch, i sicrhau chwarae teg, ac, yn wir, y dylem fod yn edrych, lle y gallwn, ar brofiad a thystiolaeth sefydliadau yng Nghymru. Ac rydym yn ymwybodol iawn o rai o'r sefydliadau o'r tu allan i Gymru hynny sydd wedi dod i mewn a gwneud ceisiadau llwyddiannus. Mae hyn yn allweddol, nid yn unig i'r trydydd sector, ond yn arbennig mewn ymateb i'r cwestiwn hwn, ond hefyd i fusnesau a mentrau cymdeithasol eraill yng Nghymru.

Ac rwy'n falch iawn bod y materion hyn yn cael sylw drwy lwybrau'r economi sylfaenol, a bod gennym rai enghreifftiau da lle yr ydym ni ar hyn o bryd, drwy waith yr economi sylfaenol, gan sicrhau ein bod yn gallu cael swyddi yn nes at adref a chontractau yn nes at adref hefyd. Ond mae hynny'n berthnasol i'r trydydd sector hefyd, sy'n cynnwys, wrth gwrs, mentrau cymdeithasol a chymdeithasau tai.