Part of the debate – Senedd Cymru am 4:46 pm ar 4 Mawrth 2020.
Gyda phob parch, buaswn yn dweud eich bod yn anghywir, ac ni allaf weld dim o'i le ar ddweud na ddylai asiantaeth gyfyngu ar gysylltiad, yn enwedig pan fydd plant am gael cysylltiad â'u rhieni.
Y gwelliant na wnaethoch siarad amdano yn y fan honno yw'r ongl cyfiawnder. Beth sydd o'i le ar adolygu achosion lle gallai fod gwahaniaethu'n digwydd? Mae'r achos rwy'n meddwl amdano lle mae cysylltiad wedi'i gyfyngu yn deillio o fod y rhieni'n cwyno, a bod y plentyn yn cwyno am gam-drin mewn gofal. Mae hwnnw'n welliant arall—fe ddown at hwnnw yn awr.
Gall hyn fod yn ddadleuol i rai; nid yw'n ddadleuol i mi. Dylai'r ysgogiad i wneud elw gael ei ddileu o ofal plant, a chytunaf 100 y cant â Chomisiynydd Plant Cymru, a gobeithio bod pawb yn cefnogi'r gwelliant hwnnw. Gan fod pobl yn llythrennol yn dod yn filiwnyddion ar sail—. Y swm enfawr o arian a godir ar lywodraeth leol—£300,000, £0.5 miliwn, yn dibynnu ar anghenion y plentyn.
Gwelliant 5, a gobeithio na fydd neb yn gwrthwynebu'r gwelliant hwn. Mae'n mynnu—a dyna'r gair cywir i'w ddefnyddio—fod plant sy'n honni eu bod yn cael eu cam-drin yn cael eu cymryd o ddifrif; y darperir eiriolwr ar eu cyfer; a bod arbenigwr ar amddiffyn plant yn siarad â hwy mewn man diogel er mwyn mynd drwy'r materion a godir. Nawr, os oes unrhyw un allan yno nad yw'n cefnogi hyn, mae angen rheswm da iawn arnynt, oherwydd rwy'n dweud wrthych fod hyn yn digwydd. Ac os oes unrhyw un sy'n credu nad yw'n digwydd, dewch i fy swyddfa a gallwch siarad â rhieni a gallwch weld y cofnodion.
Mae gwelliant 6 yn ymwneud â'r broses gwyno, ac mae Welsh National Party yn credu mewn sofraniaeth i'r unigolyn, i alluogi pobl i gael rheolaeth dros eu bywydau eu hunain. Os oes gennych gwynion ynglŷn â gwasanaethau plant—y nifer sy'n cael eu derbyn a'u hasesu, yn yr achos hwn—y cyngor sy'n talu am y person sy'n cynnal yr ymchwiliad. Cânt eu galw'n annibynnol, ond nid ydynt yn annibynnol am eu bod yn cael eu talu gan y cyngor sydd i fod yn destun i'w hymchwiliad. Yr hyn sy'n digwydd yn gyffredinol yw nad yw'r cwynion yn cael cymaint o sylw ag y dylent.
Hoffwn droi'n fyr iawn at bwynt 2. Os ydym o ddifrif ynglŷn â chael plant allan o ofal—ac mae cyd-Aelod yn y fan acw newydd siarad yn erbyn hyn—mae angen cysylltiad o ansawdd da rhwng y rhieni a'r plant. A beth y mae hyn yn ei ddweud yma—. Nid yw'n fater ohonoch chi'n dweud nad ydych yn credu bod hyn yn digwydd, ond lle cyfyngir ar gysylltiad er cyfleustra cwmni preifat, mae'r gwelliant hwn yn dweud na ddylai hynny ddigwydd. Yr hyn sydd gennym yma yng Nghymru—fe ddof i ben yn awr, Ddirprwy Lywydd—yw system lle mae hawliau plant yn cael eu hanwybyddu fel mater o drefn. Yr hyn a welaf yn fy ngwaith achos, un achos penodol, yw tramgwydd yn erbyn hawliau dynol. Daw pawb yma o wythnos i wythnos, dywedwn yr un hen bethau—ac rwy'n cytuno â'r rhan fwyaf, a bod yn onest—ond ceir achosion go iawn y mae'n rhaid mynd i'r afael â hwy. Ac ni fyddaf yn cefnogi gwelliant Plaid Cymru oherwydd fy mod yn credu y dylid rhoi camau ar waith, ac ni allaf weld unrhyw ddewis arall ar hyn o bryd ar wahân i'r hyn y mae'r Gweinidog yn ceisio'i wneud drwy gyfrwng targedau. Diolch yn fawr.