Mae'n ymddangos bod Llywodraeth Prydain wedi cydnabod y niwed y maent wedi'i wneud gyda 10 mlynedd o doriadau i blismona. Fodd bynnag, ni fydd un flwyddyn, neu hyd yn oed ddau gynnydd yn y gyllideb, yn ddigon o bell ffordd i wrthdroi'r niwed a wnaed. Felly, mae'n rhaid mai'r cynnydd hwn mewn cyllid yw'r cam cyntaf i fynd i'r afael â'r diffyg cyllid dybryd sy'n dal i fodoli. I fynd i'r afael â'r problemau cronig y mae heddluoedd Cymru'n eu hwynebu, mae'n rhaid diwygio'r fformiwla ariannu, yn ein barn ni.

Mae'r fformiwla bresennol yn gwahaniaethu yn erbyn talwyr y dreth gyngor yng Nghymru. Nid yw'r fformiwla'n addasu i anghenion trefol a gwledig, ac nid yw'r potensial ar gyfer recriwtio o'r ardoll prentisiaethau yn cael ei ddefnyddio. Nid yw'r cynlluniau i ariannu 20,000 o heddweision yn talu am yr hyn a gollwyd ers 2010. Felly, mae Plaid Cymru eisiau gweld fformiwla ariannu ar gyfer heddluoedd Cymru sy'n seiliedig ar boblogaeth ac angen, yn hytrach na fformiwla wallus Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Mae gan Lywodraeth Cymru ran i'w chwarae hefyd i sicrhau yr ymdrinnir â'r cyllid i fynd i'r afael ag achosion sylfaenol troseddu. Mae gwasanaethau ieuenctid yng Nghymru wedi cael gostyngiad o 38 y cant yn eu cyllid, sy'n golygu colled o £19 miliwn ers 2010, sy'n anochel yn gwneud gwaith swyddogion yr heddlu yn llawer anoddach. Byddai cyllid priodol a digonol ar gyfer gwasanaethau eraill, megis, er enghraifft, cymorth iechyd meddwl, hefyd yn ddefnyddiol iawn i'r heddlu.

Er gwaethaf yr amrywiol gyfyngiadau, mae comisiynwyr heddlu a throseddu Plaid Cymru wedi lansio cronfa ymyrraeth gynnar tair blynedd gwerth £800,000 i fynd i'r afael â phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod, fel rhan o ymgais i fynd i'r afael ag achosion sylfaenol troseddu. Mae Undeb Cenedlaethol yr Amaethwyr wedi defnyddio Gogledd Cymru fel astudiaeth achos ar gyfer mynd i'r afael â throseddau gwledig. Mae Heddlu Dyfed Powys wedi creu cynlluniau fel Gwarchod Ffermydd i ddarparu cyngor ar atal troseddau, ac maent wedi lansio Checkpoint Cymru, sy'n dargyfeirio'r rhai a gyflawnodd droseddau bychain o'r system cyfiawnder troseddol. Gellir defnyddio'r egwyddorion hyn mewn mannau eraill. Dychmygwch yr hyn y gallai'r comisiynwyr heddlu a throseddu hynny ei wneud gyda chyllid sicr nad yw'n gysylltiedig ag agenda San Steffan. Diolch